Zuurstof en leven zijn onlosmakelijk verbonden. Op aarde tenminste

Welke dag was het ook alweer? Starend naar de grijze krullen van Wim Voermans wist ik het een seconde of twee niet meer zo zeker. Dat kwam deels doordat het de tweede lange dag en nacht van formatie-ontwikkelingen en politieke discussies op een rij was, en deels doordat Voermans op die éérste lange dag ook al bij een praatprogramma was aangeschoven. Toen bij Op1 (MAX/WNL), nu bij Sophie & Jeroen (BNNVARA). Langzaam vielen de puzzelstukjes weer op hun plek. „Het is donderdag”, sprak ik mezelf vermanend toe, „dónderdag”. Maar het déjà vu-gevoel bleef hangen.

Dat is ook niet zo gek wanneer je je bedenkt hoe de talkshowtafels voor politieke kwesties vrijwel altijd volgens dezelfde formule worden gevuld. Men neme:

1. Eén politiek verslaggever en/of één spindoctor;

2. Eén à twee (oud-)politici. In dit geval liefst één op links die bezorgd is over de toekomst van de democratie onder een radicaalrechts bewind en één op rechts die zulke zorgen maar gezeik vindt, voor die felbegeerde balans.;

3. Eén hoogleraar in een enigszins toepasselijk vakgebied;

4. Eén à twee BN’ers die er op zich ook wel een mening over hebben;

5. Eén sprankelende talkshowhost. Of twee, als je Op1 heet.

En zo verkrijgt men:

1. Eén zinderend én inzichtrijk gesprek.

Nou ja, in theorie dan. Wanneer zo’n gesprek dagelijks in vier verschillende praatprogramma’s wordt gevoerd, waarbij telkens min of meer dezelfde mensen tegenover elkaar komen te zitten in wisselende samenstellingen, valt daar weinig zinderends of inzichtrijks meer aan te beleven. Voor de kijker wordt iedere avond zo een variant op de vorige.

Als kijker kun je dan een groeiende behoefte voelen aan een programma dat niet werkt volgens zulke vaste formules met voorspelbare uitkomsten. Bij de nieuwe serie Over de oceaan (RTL) hoefde je voor die afwisseling niet terecht. Daar werd gewerkt met het welbekende format van een groep BN’ers die een willekeurige activiteit onderneemt. In dit geval ging het om een groepje van zes mediafiguren zonder zeilervaring die om onduidelijke redenen in een zeilboot over de Atlantische Oceaan zouden varen. Dat vonden ze hartstikke leuk en hartstikke spannend, en dat was ze allemaal gegund, maar interessant om naar te kijken was het niet.

Spijtmoeders met poppenkoppen

De 2Doc Spijtmoeders (VPRO) was dat wel. Daarin werd juist op creatieve en kwetsbare wijze de feilbaarheid van een idyllische formule blootgelegd: een vrouw plus een kind tellen samen helemaal niet zo vanzelfsprekend op tot een gelukkig moederschap. Drie moeders die met de kennis van nu liever geen moeder hadden willen worden, vertelden openhartig over hun worstelingen en schuldgevoelens.

Van de vrouwen was alleen hun stem te horen: herkenbaar in beeld komen durfden ze begrijpelijkerwijs niet aan. In plaats van hun gezichten te blurren of ze van achter te filmen, koos documentairemaker Milou Gevers ervoor om realistische poppen van de vrouwen te laten maken, die namens hen het woord konden doen. De shots van de poppen werden afgewisseld met stop-motionbeelden van huizen en gezinnetjes, die perfect aansloten op de gevoelens van schuld en beklemming die de vrouwen beschreven. Zoals Aisha, die ooit hoopte dat het moederschap haar een levensdoel zou geven – iets om elke dag je best voor te doen – maar nu lange nachten wakker lag van de angst dat haar kinderen zouden aanvoelen hoezeer de moederrol haar tegenstond, en de dagelijkse sleur die daarbij kwam kijken.

Wie zich uit solidariteit toch ook maar weer aan de sleur overgaf door trouw de dagelijkse talkshowronde af te maken, kon bij Op1 (WNL) vanzelfsprekend een discussie volgen over het woensdag afgeronde hoofdlijnenakkoord. Bij dat gesprek was politiek verslaggever Wouter de Winther van de partij – hé, zat die de vorige avond niet aan tafel bij Renze (RTL), in hetzelfde model jasje, met daaronder dezelfde witte blouse, pratend over hetzelfde onderwerp, met dezelfde… Wacht even. Welke dag was het ook alweer?

Delen

Mail de redactie