Het broeikasgas CO2 is met behulp van een goedkoop materiaal om te zetten in koolmonoxide, een voor de chemische industrie belangrijke grondstof. Het materiaal werkt als een zogeheten katalysator, een stof die een chemische reactie kan versnellen zonder zelf gebruikt te worden. Dat meldt een groep chemici deze donderdag in Science.
De omzetting van CO2 in koolmonoxide (CO) op industriële schaal vormt een van de stappen in de energietransitie, zegt Petra de Jongh, hoogleraar katalyse en materialen voor duurzame energie aan de Universiteit Utrecht, en niet betrokken bij de studie. Om de opwarming van het klimaat te stoppen moet de mens af van het gebruik van fossiele brandstoffen. „Daarom worden wind- en zonne-energie sterk uitgebreid, voor de productie van groene elektriciteit”, zegt De Jongh. Ook de grootschalige productie van waterstof, met behulp van groene elektriciteit, vormt een belangrijke stap in de transitie. En vervolgens is het van belang om (bij fabrieken afgevangen) CO2 te kunnen omzetten in CO. „Koolmonoxide wordt nu al door de industrie gebruikt om, in reactie met waterstof, langere koolstofketens te vormen die vervolgens dienen als brandstof”, zegt De Jongh, die drie weken geleden een Europese ERC-subsidie van 3,5 miljoen euro heeft ontvangen, om katalysatoren te ontwikkelen die CO2 en waterstof efficiënt kunnen omzetten in duurzame brandstoffen.
„We blijven brandstoffen op basis van koolstof nodig hebben”, zegt De Jongh. Het verschil volgens haar met fossiele brandstoffen is dat de keten circulair wordt: het idee is om CO2 straks uit de lucht of het water te halen en om te zetten in brandstoffen. Als die worden gebruikt ontstaat CO2, dat je vervolgens weer uit de lucht haalt.
Koolmonoxide vormt daarnaast een grondstof voor de chemische industrie, bijvoorbeeld voor de productie van methanol, dat weer een van de belangrijkste chemische bouwstenen is voor onder meer plastics, verven, harsen en constructiematerialen.
500 uur achter elkaar
In hun nu gepubliceerde artikel beschrijven de chemici het door hen gebruikte materiaal – molybdeencarbide (Mo2C) – als „goedkoop, actief, hoogst selectief en stabiel”. De Jongh onderstreept vooral de laatste twee eigenschappen. Idealiter stuurt een katalysator de omzetting van CO2 op zo’n manier dat alleen maar CO ontstaat. Maar dat was chemici tot nog toe niet gelukt. Bij de omzetting van CO2 bij lagere temperaturen (onder de 600 graden Celsius) zien ze vaak veel methaan (CH4) ontstaan. Dat is bij dit molybdeencarbide niet het geval. De auteurs noemen het daarom „hoogst selectief”. En z’n stabiliteit bewees het materiaal in het laboratorium door 500 uur achter elkaar niks van z’n werking te verliezen.
De auteurs proberen ook te verklaren hoe het molecuul precies werkt, maar doen vooral suggesties. „Ze weten het niet precies. Daarmee lijkt hun vondst vooral een geluksschot”, zegt De Jongh.
Ze heeft ook een kanttekening bij de studie. De omzetting van CO2 in CO vindt plaats bij hoge temperatuur en lage druk. Terwijl veel bestaande industriële processen waarbij CO wordt ingezet, juist bij lage temperatuur en hoge druk werken. De Jongh: „Ze lijken daarmee wat verder van industriële toepassing te zitten.”
Opnieuw is een Duitse politicus het slachtoffer geworden van geweld. De AfD-parlementariër Martin Schmidt werd donderdag aangevallen in een restaurant in Schwerin. Het is al het vijfde politiek gemotiveerde geweldsincident in Duitsland deze maand. De 52-jarige Schmidt werd eerst beledigd en kreeg daarna een klap met een glazen asbak op zijn hoofd. Hij liep daarbij een snijwond in zijn voorhoofd op en is voor onderzoek naar het ziekenhuis gebracht. Inmiddels is hij weer thuis. Dat melden Duitse media vrijdag op basis van de politie.
Volgens de politie handelde de dader uit politieke motieven. Hij beschreef zichzelf links georiënteerd — qua ideologie contrasterend met het rechts-radicale AfD. Schmdit zetelt namens die partij in het parlement Mecklenburg-voor-Pommeren. De dader zei uit afkeer tegen de AfD-standpunten te hebben gehandeld. Naar hem loopt een onderzoek op verdenking van het toebrengen van lichamelijk letsel en belediging.
Het incident staat niet op zichzelf: in heel Duitsland werden vorig jaar liefst 2.790 aanvallen op politici geregistreerd, bijna twee keer zoveel als in 2019. Begin deze maand werd SPD-politicus Matthias Ecke door een knokploeg van jonge mannen belaagd en mishandeld. Ecke brak zijn jukbeen en oogkas. Diezelfde avond hadden de daders het gemunt op het campagneteam van de Groenen. Sommige partijen hebben al maatregelen getroffen en laten medewerkers bijvoorbeeld niet meer alleen de straat op gaan.
Lees ook Aanval op Europarlementariër Ecke is niet de eerste, maar wel een dieptepunt in Duitsland: ‘De sfeer is zeer gespannen’
Wordt-ie het, of blijft NSC-leider Pieter Omtzigt dwarsliggen? In de week van de presentatie van het coalitieakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB bevestigden Haagse bronnen deze week dat PVV-leider Geert Wilders oud-informateur Ronald Plasterk heeft gevraagd om premier te worden van het aanstaande rechtse kabinet. Een opmerkelijk voorstel, gezien een hoogoplopend conflict tussen Plasterk en Omtzigt eerder in de formatie.
Dat conflict ontstond begin februari, toen Omtzigt boos van de onderhandelingstafel wegliep omdat Plasterk informatie zou hebben achtergehouden, en de informateur Omtzigt beschuldigde van het onterecht gebruiken van zijn dienstauto. Een vertrouwensbreuk tussen de twee was het gevolg.
NRC meldde donderdag dat Omtzigt de voordracht van Plasterk voorlopig blokkeert. Deze vrijdag bood Plasterk met een briefje publiekelijk zijn excuses aan Omtzigt aan in De Telegraaf. Zou het genoeg zijn?
Als Plasterk alsnog premier wordt is dat spectaculair. Allereerst: hij is al z’n hele volwassen leven lid van de Partij van de Arbeid. En niet zomaar een partijlid; hij was tweemaal minister, twee jaar Kamerlid. Hij deed zelfs, twaalf jaar geleden, een gooi naar het partijleiderschap. Dat lidmaatschap moet hij ongetwijfeld opzeggen als hij premier voor Wilders wordt; anders wordt hij geroyeerd, kondigde partijleider Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) eerder aan.
Conflict met Omtzigt
Door zijn conflict met Omtzigt lag het niet meer in de rede dat Plasterk nog premier kon worden. Plasterk had als informateur in de ogen van Omtzigt veel te lang gewacht met het verstrekken van het overzicht van mogelijke financiële tegenvallers bij alle ministeries – een document waar Omtzigt zelf om had gevraagd. Nadat de NSC-leider boos was weggelopen, had hij zijn plotselinge vertrek slechts met een appje aan zijn medeonderhandelaars en de informateur medegedeeld – wel praatte hij enkele journalisten bij in een hotel en schoof hij die avond aan bij de talkshow van Humberto Tan.
Bij het daaropvolgende debat bracht Plasterk de NSC-leider in verlegenheid door te verklappen dat Omtzigt de dienstauto met chauffeur van de informateur had gebruikt om zijn exit vanuit een Haagse hotel te bekokstoven. „Misschien nog een aardig detail, waarvan het niet indiscreet is om het te vermelden”, zei Plasterk vilein.
Er is nog een reden waarom de keuze van Wilders bij NSC tot twijfels leidt.
Kort nadat zijn rol als verkenner en informateur was beëindigd, kwam Plasterk in het nieuws in een andere kwestie. NRCreconstrueerde hoe de voormalige minister in 2022 miljoenen wist te verdienen aan een onderzoeksproject van een wetenschapper van het Amsterdam Universitair Medisch Centrum. Hij claimde een patent dat op cruciale onderdelen gebaseerd was op het werk van die wetenschapper. Toch noemde Plasterk zichzelf enig uitvinder. Het bestuur van Amsterdam UMC besloot eerder deze maand de kwestie nader te gaan onderzoeken.
Jong Sociaal Contract, de jongerenclub van NSC, vindt vanwege deze patentenkwestie dat de excuses van Plasterk nog niet voldoende zijn. „Heel leuk deze excuses, maar de vorige informateur Gom van Strien moest aftreden vanwege een fraude-onderzoek. Waarom zou @RPlasterk dan wel premier mogen worden, nog tijdens een fraude-onderzoek? @NwSocContract, rug recht houden!”, twitterde JSC vrijdag.
Lees ook Hoe de afgedreven PvdA’er Ronald Plasterk de verkenning naar een rechts kabinet ging leiden
Moleculaire genetica
Als er tussen de partijen al uitgebreid over een profielschets is gesproken dan heeft Plasterk ook een paar pluspunten om het komende kabinet te kunnen leiden. Als columnist van de Telegraaf schreef hij kort na de verkiezingen dat PVV, NSC, BBB met de VVD moesten proberen een regering te vormen. Hij heeft Haagse ervaring, en kent de omgang met de Tweede Kamer en de media.
In het kabinet-Balkenende IV (2007-2010) was hij minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Hij werd aangezocht door toenmalig PvdA-leider Wouter Bos, die voor deze portefeuille graag een slimme bèta-wetenschapper wilde. Plasterk was onder meer een gerenommeerd hoogleraar moleculaire genetica aan de Universiteit van Amsterdam.
Hij komt heel graag in de media, spreekt soms z’n mond voorbij en hij trekt zich weinig van adviezen van zijn naasten aan
De gang naar de landspolitiek was voor hem geen eenmalig uitstapje. Plasterk, zo noteerde de Volkskrant later in een profiel, had in zijn vriendenkring zijn ambitie nooit verborgen: hij zou ooit minister-president worden. Om die reden stelde hij zich kandidaat voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2010 – hij wilde Den Haag beslist nog niet verlaten. De PvdA kwam niet in de regering en ging oppositie voeren tegen het kabinet Rutte I, met VVD en CDA, gedoogd door de PVV. Plasterk werd woordvoerder Financiën en sprak zich geregeld fel uit tegen de in zijn ogen xenofobe en populistische PVV. Afgelopen dagen doken er weer oude tweetjes van het toenmalige Kamerlid op, zoals: „Zouden Rutte en Verhagen [toenmalig CDA-leider] zich niet alsnog schamen voor hun politieke vriendschap met Wilders die droomt van Nederland ‘zonder islam’?”
Bij de verkiezingen van 2012 wilde Plasterk, die ondanks zijn voorstel om de basisbeurs af te schaffen een populaire minister van Onderwijs was geweest, lijsttrekker worden. Hij legde het met 30 procent van de stemmen af tegen Diederik Samsom, die ruim 50 procent scoorde. Plasterk werd de nummer 3 op de kandidatenlijst en hoopte na de kabinetsformatie op minister van Financiën te worden, in het verleden wel vaker een opstapje naar het Torentje. Maar Samsom koos voor zijn secondant aan de onderhandelingstafel, Jeroen Dijsselbloem.
Afluisterschandaal
Plasterk werd minister van Binnenlandse Zaken, met een uitgeklede portefeuille – Wonen, de politie en integratie waren naar andere ministers gegaan. Bestuurlijk gezien werden het niet de meest gelukkige jaren van Plasterk in Den Haag. Zijn belangrijkste voornemen mislukte, het samenvoegen van de provincies Utrecht, Flevoland en Noord-Holland. Politiek gezien kwam hij in zwaar weer nadat hij in Nieuwsuur: had gezegd dat de Amerikaanse inlichtingendienst NSA massaal Nederlandse telefoongesprekken zou tappen. Dat bleek een pijnlijke vergissing: het was zijn eigen AIVD die dat deed. Plasterk overleefde ternauwernood een verhit Kamerdebat.
Het ‘afluisterschandaal’ bevestigde de wat minder gunstige reputatie van Plasterk als eigenzinnige ijdeltuit. Hij komt heel graag in de media, spreekt soms z’n mond voorbij en hij trekt zich weinig van adviezen van zijn naasten aan. Het tv-interview was hem nadrukkelijk ontraden door een VVD-collega in het kabinet.
‘Gezicht van de regering’
Als hij premier wordt van deze vier partijen, zal Plasterk moeten werken aan een innige vertrouwensband met de politiek leiders van PVV, VVD, NSC en BBB, die alle vier in de Tweede Kamer blijven. De partijen leveren wel bewindslieden, maar een deel van hen zal, net als Plasterk destijds, van buiten het Binnenhof komen.
Plasterk moet allereerst invulling geven aan het onderhandelaarsakkoord, de ploeg van deels nieuwe ministers en staatssecretarissen coachen en een goede verstandhouding met de fracties ontwikkelen. Dat staat nog los van de rol die een premier als ‘gezicht van de regering’, zowel in eigen land als internationaal.
Lees ook Amsterdam UMC gaat onderzoeken hoe Plasterk het alleenrecht kreeg op patenten
Want dat is volgens een van de huidige informateurs de belangrijkste functie van de eerste minister. Toen Richard van Zwol als secretaris-generaal van Algemene Zaken in 2010 inkomend premier Rutte welkom heette zei hij: „Gefeliciteerd met je lidmaatschap van de Europese Raad. En o ja, by the way, je bent ook minister-president geworden!”
De komende dagen, of zelfs weken, moet duidelijk worden of Plasterk echt premier kan worden. VVD-leider Dilan Yesilgöz zei donderdag op NPO Radio 1 dat het „niet heel handig” is dat de premierskandidaat nog niet bekend is. Uit haar woorden bleek hoe wankel de start van deze nieuwe coalitie in wording is. „Dit is de situatie waarin we met elkaar zijn beland. We moeten er nu het beste van maken.”
Lale Gül werd drie jaar geleden in één klap bekend met haar boek ‘Ik ga leven’, waarin ze kritisch schreef over haar strengreligieuze islamitische opvoeding. Haar nieuwe boek – ‘Ik ben vrij’ – gaat verder vanaf het moment dat ze haar ouderlijk huis verliet, door haar familie verstoten werd, haat- en doodsbedreigingen ontving en toch een eigen leven opbouwde met veel lof en herkenning van lotgenoten. Met Pieter van der Wielen praat ze over de gevolgen van je kritisch uitlaten. Over de hypocrisie van progressieven als het gaat om vrouwenrechten binnen de islam en haar verbazing over hoe de hoofddoek als teken van vrijheid wordt gebruikt. Over het dubbelleven dat ze leidde als tiener in een streng islamitisch gezin en hoe de kloof tussen haar en haar ouders steeds groter en onoverbrugbaar werd. Over harde keuzes maken in het leven en je eigen waarheid volgen. Wat is de prijs van vrijheid? En de tol van afvalligheid? En hoe vind je nieuwe levensdoelen als alle verhalen, regels en richtlijnen die je altijd zijn verteld niet meer kloppen?
