‘De VAR is een perfect voorbeeld van hoe technologie onze blik op de wereld verandert’

Posted on by admin

Toen Rens van der Vorst enkele jaren geleden de balans opmaakte van de eerste vijftien jaar die hij werkte in het onderwijs, kwam hij tot een droevige conclusie. Hij was bij Fontys Hogeschool verantwoordelijk voor „onderwijsinnovatie met digitale technologie”, een hippe functie. De afdeling van Van der Vorst bouwde onder meer applicaties om gegevens te verzamelen over de prestaties van studenten, creëerde een „e-learning omgeving” en investeerde in kunstmatige intelligentie. Allemaal projecten met een prachtige business case, zegt hij. Geschatte kosten door de jaren heen volgens Van der Vorst: zo’n 250 miljoen euro.

Maar wat bracht het op? „Verrekte weinig”, stelt hij. De applicaties deden wat ze moesten doen, systemen werkten. Alleen: het onderwijs was er niet op vooruitgegaan, vindt hij. Studenten waren somberder dan ooit, het onderwijs was duurder geworden, de kwaliteit niet merkbaar verbeterd en docenten hadden het drukker gekregen.

Hoe dat kan? Van der Vorst: „We begrepen niet waar goed onderwijs in de kern om draaide, omdat we die essentiële vraag niet stelden. Nu denk ik: dat draait om goede docenten. En alleen technologie die docenten helpt nog beter te worden, is vooruitgang. De rest is weggegooid geld.”

Of erger, want technologie heeft vaak onvermoede effecten. Als voorbeeld geeft hij de web lecture, het opgenomen college dat studenten kunnen terugkijken, desgewenst op anderhalve snelheid. De docent bereidt zich tot in de puntjes voor en zorgt voor een strakke powerpointpresentatie, vervolgens is er nauwelijks interactie omdat studenten niet komen opdagen. „Hopeloos”, oordeelt Van der Vorst.

Inmiddels is hij zelf docent aan Fontys (functie: ‘technofilosoof’) en schreef hij het boek Don’t mention the VAR. Dat gaat over een ander technologisch fenomeen dat veel mensen bezighoudt: de Video Assistent Referee. Het boek verscheen vorige maand.

Sinds de videoscheidsrechter een kleine tien jaar geleden zijn intrede deed in het profvoetbal is hij snel gemeengoed geworden. Profcompetities en -toernooien zónder VAR zijn inmiddels de uitzondering, soms zijn de systemen zo geavanceerd dat ze claimen met behulp van AI te kunnen vaststellen of een speler een centimeter of twee buitenspel stond. Tegelijkertijd zijn verhitte discussies over de arbitrage niet verdwenen, integendeel.

Van der Vorst, supporter van NAC („geen fan dus, een fan houdt vooral van het spel, die kijkt nu naar het WK voor clubs, ik ben gecommitteerd aan NAC, ik wil winnen”), ziet in de VAR een perfect voorbeeld van hoe technologie onze blik op de wereld verandert. Hoe die de mens naar de achtergrond drukt, terwijl de beloofde vooruitgang uitblijft.

Waarom een boek?

„Ik heb een fascinatie voor technologie en voor voetbal. De VAR past daar precies in en staat volgens mij ook voor een groter maatschappelijk fenomeen. We denken dat we een probleem zien. Dan zoeken we een techoplossing. Die blijkt het vermeende probleem niet helemaal op te lossen. Dan is de volgende stap: nog meer technologie. En we zijn helemaal niet meer bezig met wat nou de bedoeling was.”

Wat is de bedoeling van de VAR?

„Voorstanders zeggen vaak dat de VAR het voetbal eerlijker maakt. Maar waarom is voetbal de populairste sport ter wereld? Juist omdat het níet eerlijk is, denk ik. Het is de enige grote teamsport waarbij je heel veel slechter kunt zijn dan je tegenstander en toch kunt winnen. Er is niks lekkerder, weet ik als NAC-supporter.

„Het is een spel van hoop en angst. Dat moet je koesteren. Maak je voetbal eerlijker, dan maak je het in zekere zin juist oneerlijker. Want dan wint altijd de club met het meeste geld. Wat de VAR moet doen is het spel rechtvaardiger maken, dat is een wezenlijk verschil. Als je verliest door een luizig countertje, prima. Als je verliest doordat de scheidsrechter een doodschop of een meter buitenspel over het hoofd ziet, is dat onrechtvaardig.”

Dat is toch precies wat de VAR voorkomt?

„Ik ben ook een voorstander van de VAR hè! Alleen dan wel van een goeie VAR, zoals die aanvankelijk was bedoeld, om grote, overduidelijke fouten op te sporen. Maar zoals dat gaat met technologie, bepalen uiteindelijk de technische mogelijkheden wat we doen. Dan blijkt dat we ook een centimeter buitenspel kunnen vaststellen, althans dat denken we. Een handsbal die met het blote oog niet is waar te nemen, of een overtreding die niemand had gezien. En vervolgens gaan we dat bestraffen.”

Wat is daar mis mee?

„Het spel ligt voortdurend stil, het vloeit minder. Het juichen is onder druk komen te staan. Dan vier je een doelpunt en wordt het drie minuten later afgekeurd. Maar belangrijker: door de VAR worden beslissingen genomen die misschien volgens de regels zijn, maar toch onrechtvaardig voelen.

„Neem de Belg Loïs Openda tijdens het laatste EK. In de wedstrijd tegen Slowakije gaf hij de bal na een mooie actie voor op spits Romelu Lukaku. Doelpunt. Maar de sensor in de bal had geregistreerd dat Openda de bal ergens heel licht met de hand had geraakt, zo licht dat niemand het kon waarnemen, waarna de goal werd afgekeurd. Volgens de regels, maar heel onrechtvaardig. Zo is het ook met doelpunten die niet doorgaan omdat iemand met een teen buitenspel staat, nog los van het feit dat technologie dat helemaal niet betrouwbaar kan vaststellen.”

Die animaties die tegenwoordig soms te zien zijn, suggereren dat het wel kan.

„Stop daarmee! Technologie heeft ook te maken met foutmarges en doet soms onbegrijpelijke dingen. Bizar toch: je stelt op tv uit allerlei hoeken vast dat je niet kunt zien of iets buitenspel is, maar als een tekenfilmpje vervolgens toont dat een teen of een neus buitenspel staat, stelt niemand vragen. Geen idee hoe die animatie is gegenereerd, geen idee of het klopt, maar plotseling geloven we de conclusie. Dat zegt veel over onze omgang met technologie.”

Wat zou wél een oplossing zijn?

„Gebruik marges die gelijk staan aan wat je met het blote oog kunt waarnemen. Blijft een aanvaller daarbinnen, dan is het geen buitenspel. Laat de VAR alleen ingrijpen bij grote en overduidelijke fouten. Dan hoef je ook nooit meer een scheidsrechter te vernederen door hem naar het scherm te roepen. Ofwel een fout is groot en overduidelijk, de VAR neemt dan de beslissing. Ofwel we spelen lekker door. We moeten ook mensen apart opleiden voor de VAR, vind ik. En dat moeten geen scheidsrechters zijn, want dat zijn alfabaasjes, en dat is prima op het veld, maar liever niet achter het scherm. Dan krijg je een VAR die veel te vaak intervenieert.”

Kunnen we weerstaan wat technisch mogelijk is?

„We hebben de moed nodig om technologie wat meer naar de achtergrond te drukken. Daar krijg je nooit spijt van. Neemt smartphones. Aanvankelijk was er veel verzet tegen een verbod op scholen, nu is er veel enthousiasme onder de schoolbesturen, ouders, docenten en zelfs leerlingen van scholen die het hebben aangedurfd. Er zijn scholen die Magister [een leerlingvolgsysteem, red.] hebben uitgezet voor ouders. Dat is hoopvol, we kunnen het wel. En ik hoorde dat mijn boek bij de arbitrageafdeling van de KNVB ligt, dus wie weet.”

Ik zag dat u zelf geen Whatsapp gebruikt.

„Dat is uit zelfbescherming. Anders zit ik tijdens wedstrijden alleen maar de gevatte gast uit te hangen in appgroepen met vrienden. Ik wil dingen met aandacht doen. Bijkomend voordeel: ik ben voetbaltrainer van een jeugdelftal, die jongens moeten me bellen om af te zeggen voor een training. Ze zijn er normaal gesproken dus allemaal.”

Related Posts

Solliciteren in de baas z’n tijd, mag dat?

Dilemma

Mag je bij een voltijdbaan solliciteren onder werktijd omdat je er anders niet aan toe komt, of ‘steel’ je dan van de baas?

Doe het niet stiekem

„Onder werktijd moet je arbeid verrichten”, zegt arbeidsrechtadvocaat Samantha Kranenburg. „Als je je met een privézaak wilt bezighouden, moet je dat buiten werktijd doen. Of je moet er verlof voor opnemen.”

Dat principe vloeit volgens Kranenburg voort uit het beginsel van goed werknemerschap. Van een werknemer mag je verwachten dat hij of zij zijn best doet, aanwezig is en tijdens werktijd gewoon zijn of haar werk doet.

„De hoofdregel is dus dat je solliciteren in je eigen tijd moet doen”, zegt Kranenburg. Maar er zijn uitzonderingen mogelijk. „In sommige cao’s staat dat je daar gelegenheid voor kunt krijgen onder werktijd, bijvoorbeeld bij een reorganisatie, als er een sociaal plan is.” Omdat werknemers in dat geval hun werk kunnen verliezen, mogen ze tijdens werkuren naar een andere baan te zoeken.

„Je kunt wellicht in overleg ook onder andere omstandigheden toestemming van de werkgever krijgen”, zegt Kranenburg. „Soms denkt een werkgever: liever kwijt dan rijk, ga jij maar lekker solliciteren onder werktijd.”

Waar Kranenburg vaak ziet dat het misgaat, is als solliciteren stiekem gebeurt. „Neem de werknemer die met een bedrijfsauto naar een sollicitatiegesprek reed, en deed alsof het om een werkgerelateerde afspraak ging.” Die werknemer werd op staande voet ontslagen toen de werkgever dit ontdekte. De zaak kwam in 2022 voor de rechter. Die gaf de werkgever gelijk.

Kranenburg kent ook situaties waarin een werkgever weigerde een deel van het loon te betalen. De werknemer was dan stiekem onder werktijd naar een sollicitatiegesprek gegaan of had aan motivatiebrieven gewerkt. „Als een werknemer hierover liegt, leidt dat vaak tot een breuk in het vertrouwen”, zegt Kranenburg. „Je bent niet verplicht te vertellen dát je een andere baan zoekt, maar als je het onder werktijd doet, gelden andere regels.”

Toch blijken werknemers hier in de praktijk vaak over te liegen, zegt Kranenburg. Vooral sinds de coronapandemie, waarin thuiswerken gangbaar werd, zijn privé-activiteiten onder werktijd makkelijker geworden. „Hierdoor is een cultuur ontstaan waarin werkgevers soms een oogje dichtknijpen. Bijvoorbeeld als een werknemer even naar de kapper gaat of een wasje draait.”

Als het in de werkcultuur prima is om onder werktijd soms een uurtje iets voor jezelf te doen, dan kan de werknemer er bij de rechter volgens Kranenburg mogelijk mee wegkomen. „Als je bij de rechter kunt aantonen dat de regels niet duidelijk waren, en als andere collega’s of oud-collega’s dit bijvoorbeeld beamen, dan zou de werkgever het moeilijk kunnen krijgen bij de rechter.”

Praat

Als je geen tijd kunt vinden om te solliciteren, bestaat het risico dat je blijft hangen in een baan die je niet leuk vindt, zegt loopbaanadviseur Carlien Kloes. Maar dat hoeft niet altijd door tijdgebrek te komen. „Vraag jezelf ook af waarom je vast blijft zitten, adviseer ik altijd. En: praat er met een vriend, je partner of een coach over. Ben je bang voor financiële onzekerheid? Of denk je vanuit onzekerheid dat een nieuwe werkgever je toch niet zal aannemen? Ga na of die aannames kloppen, vaak is dat niet zo.”

Het is ook mogelijk via de werkgever met deze vragen aan de slag te gaan, ziet Kloes. „Soms staat in de cao dat werknemers eens in de zoveel tijd een loopbaancheck kunnen doen.” Werkgevers hebben er ook belang bij dat een werknemer het naar zijn zin heeft op het werk en niet uitvalt door stress of verveling. Ze zitten immers niet te wachten op hoge verzuimkosten. „Af en toe stilstaan bij de vraag of een werknemer nog op zijn of haar plek zit, kan helpen om uitval op langere termijn te voorkomen.”

Soms is het volgens Kloes ook mogelijk openlijk met je werkgever te bespreken dat je verder wil kijken. „Ik krijg best vaak de vraag van werkgevers of ik eens met een werknemer mee wil kijken naar de wensen voor diens werk”, zegt ze. In veel gevallen blijft zo’n werknemer dan toch bij de huidige werkgever, terwijl hij of zij eerst dacht van werkgever te moeten wisselen. „Vaak passen werkgever en werknemer in overleg de taken aan, en is daarmee een groot deel van de onvrede opgelost.”

Behoud van werknemers is in deze krappe arbeidsmarkt zo belangrijk dat werkgevers veel meer dan vroeger bereid zijn met de werknemer mee te denken en te bewegen, merkt Kloes, die ruim twintig jaar in het vak zit. Er komen nu vaak werkgevers bij haar die zeggen: „Ik wil deze werknemer graag behouden. Hoe kan ik daarvoor zorgen?” Kloes: „Dan blijkt vaak dat je door een functie nét iets anders in te richten – job carving noemen we dat – het werk al snel veel leuker te maken is.”

Dus

Solliciteren onder werktijd mag in principe niet. Tenzij er afspraken in de cao staan, bijvoorbeeld voor als er een reorganisatie plaatsvindt. Als het in de werkcultuur geaccepteerd is om tijdens het werk soms privé-activiteiten te ondernemen, dan kan een werkgever je wellicht niet veel maken als het tot een rechtszaak komt. En: vraag je ook af waarom je niet aan solliciteren toekomt. Misschien zit er wel iets anders achter dan tijdgebrek.


Twintig doden door zelfmoordaanslag in een kerk in Damascus

Door een zelfmoordaanslag op een Grieks-orthodoxe kerk in Damascus, de hoofdstad van Syrië, zijn zeker twintig mensen omgekomen en 52 mensen gewond geraakt. Dat melden verschillende persbureaus op basis van het Syrische ministerie van Volksgezondheid en veiligheidsbronnen.

Volgens het Syrische ministerie van Binnenlandse Zaken was de dader lid van IS, schrijft persbureau Reuters. De man liep de kerk binnen, opende het vuur, en liet vervolgens zijn bomvest ontploffen. Op het moment van de ontploffing was er een begrafenisdienst gaande.

Verslaggevers van AFP beschrijven een verwoeste kerk, vernield kerkmeubilair en plassen bloed op de grond. Dit is de eerste zelfmoordaanslag sinds de val van het regime van Bashar al-Assad.

Kapot kerkmeubilair en bloed na een zelfmoordaanslag in een kerk in Damascus op zondag.

Foto Louia Beshara/AFP

Syrische regering veroordeelt aanslag

„We veroordelen de terroristische zelfmoordaanslag op de Grieks-orthodoxe Mar Elias-kerk in Damscus”, zegt het Griekse ministerie van Buitenlandse Zaken in een verklaring. „Wij eisen dat de Syrische overgangsautoriteiten onmiddellijk actie ondernemen om de betrokkenen ter verantwoording te roepen en maatregelen nemen om de veiligheid van christelijke gemeenschappen en alle religieuze groeperingen te garanderen, zodat zij zonder angst kunnen leven.”

De Syrische minister van Informatie, Hamza al-Mustafa, veroordeelt in een bericht op X de „laffe daad die haaks staat op de maatschappelijke waarden die ons verenigen”. Hij vervolgt: „We zullen niet afzien van onze toewijding aan gelijk burgerschap… en bevestigen ook de belofte van de staat om alle inspanningen te leveren om criminele organisatie te bestrijden en de bescherming van de samenleving te waarborgen tegen aanvallen die haar veiligheid bedreigen.”

Lees ook

Syrische asielzoekers wachten in onzekerheid door nieuw toelatingsbeleid. ‘Iedereen voelt de angst’

Nedal Nassan (44) die in een azc in Utrecht woont, belt elke dag met zijn zus in Aleppo. „De nieuwe overheid is er nog niet sterk genoeg.” Foto Merlijn Doomernik


‘Trump sleept ons een oorlog in waar niemand om heeft gevraagd’

De kartonnen bordjes zijn nog snel gemaakt. „Hands of Iran”, staat er op. „No war in Iran.” Op het gras van de Koekamp, het parkje tegenover Den Haag CS waar vaker demonstraties worden gehouden, zit een groepje demonstranten nog te schilderen: „Stop the US War Machine.”

De demonstratie deze zondag was gericht tegen de NAVO-top, die dinsdag in Den Haag begint. Tegen wat deze middag consequent „de Trump-norm” wordt genoemd, de verhoging van de defensie-uitgaven naar 3,5 procent van het bbp, en nog eens 1,5 procent naar infrastructuur. Op zaterdag hebben de organiserende groepen, waaronder De Nieuwe Vredesbeweging, jongerenorganisatie Rood en de politieke partij BIJ1, op hun Tegentop voor Vrede en Rechtvaardigheid al uitgebreid gesproken over wat het alternatief voor de NAVO zou moeten zijn.

Maar nu is er door de aanval zondagochtend door de VS op kerndoelen in Iran „nog meer urgentie” om over ontwapening te praten, zegt Stevie Nolten, Utrechts raadslid namens BIJ1. Zaterdag had ze retorisch gevraagd „wat onze vrede en veiligheid waard zijn als anderen daarvoor sterven”. Zondag zegt ze: „Trump sleept ons een oorlog in waar niemand om heeft gevraagd. Niet hier, ook in Iran niet.”

‘Women. Life. Freedom’

Verschillende Iraanse organisaties en Iraniërs hebben zich bij de demonstratie aangesloten. Tussen Palestijnse vlaggen, de rode vlaggen van Nederlandse en Belgische communisten, de regenboogkleuren van pacifisten en lhbtiq’ers, een enkele gele paraplu uit de coronatijd, en jongeren met gezichtsbedekking en een anarchistenvlag, staat Behrouz Fadai. Hij heeft ’s ochtends nog geprobeerd zijn familie in Iran te bereiken, maar „de communicatie is heel moeilijk”. „We hopen dat deze oorlog heel snel kan stoppen, niemand weet welke kant het uitgaat.”

Als een Iraanse van het feministische Jina Collectief het podium beklimt, klinkt het „Women. Life. Freedom”. Dat was de leus die werd geroepen in 2023 bij grote demonstraties in Iran na de dood van Jina Mahsa Amini nadat ze door de zedenpolitie was opgepakt. De spreekster, anoniem uit angst vanwege dreiging van het Iraanse regime, zegt dat de Israëlische en Amerikaanse aanvallen „de strijd van Iraniërs tot stilstand brengt, terwijl die zo vaak in isolement tegen repressie van hun regime hebben gestreden”. Ze heeft het over „een dodelijke proxy-oorlog die ten koste van gewone Iraniërs wordt uitgevochten”.

De demonstranten tegen de NAVO-top hadden op het laatste moment ook leuzen gemaakt tegen het Amerikaanse bombardement in Iran. Foto Hedayatullah Amid/NRC

„Ik voel angst”, zegt Kayleigh Hofstede van de Revolutionair Socialistische Partij, een afsplitsing van de SP. „Allereerst voor de bevolking van Iran. Het voelt alsof de wapenwedloop tussen landen echt tot uitwerking komt. En dan nodigen wij als land die man uit, Donald Trump. Dat is toch bizar?”

Het is schakelen. Een dag eerder, in een co-werkplek nabij station Hollands Spoor, ging het op de Tegentop niet over Iran, af en toe over Oekraïne, maar vooral over Gaza als het over oorlog ging – veel van de jonge aanwezigen droegen een keffiyeh losjes om de schouders. Peter Mertens van de Belgische marxistische PVDA, een van de hoofdsprekers, verwees naar de grote demonstraties tegen het Nederlandse kabinetsbeleid: „Ik ben niet in het Nederland van Mark Rutte, ik ben in het Nederland van de 150.000 van de Rode Lijn.”

Tegentop

Op de Tegentop vinden de meeste aanwezigen dat de NAVO-budgetten naar andere dingen moet gaan dan wapens. Tijdens een panel met jonge politici over Nederland en de NAVO, zegt Bastiaan Meijer (fractiemedewerker SP) dat de organisatie moet hervormen zónder de VS tot louter een veiligheidsorganisatie. Hij vertelt dat hij zich in de gemeenteraad van Den Haag „heel eenzaam” heeft gevoeld toen hij het geld ter discussie stelde dat de stad inzet voor de randprogrammering rond de NAVO-top.

Stevie Nolten van BIJ1 vindt dat „links en rechts in de Tweede Kamer klakkeloos meegaan in propaganda” voor de NAVO, die ze een „imperalistisch machtsblok” en „koloniale voortzetting” noemt.

En Maite van Lith, de 23-jarige voorzitter van Rood, vindt dat het leger terug moet naar de kern: „Defensie, verdediging dus.” Hij heeft het over een „hellend vlak” als geld wordt verschoven van bijvoorbeeld onderwijs of klimaatbeleid naar defensie: „Daarmee geven we op lange termijn alleen de macht aan de wapenindustrie.”

Het podium krijgt bijval van onder anderen Harry van Bommel, oud-Kamerlid van de SP en nu lid van de Partij voor de Dieren. die is opgestaan in de zaal. Hij zegt: „In de jaren tachtig waren we er ook niet gekomen met een oproep als ‘weg met het leger’ of ‘weg met de NAVO’. Dat was de norm. Nu kan je ReArm Europe ter discussie stellen.” Dat is het plan van de Europese Commissie om flexibeler met de begrotingsregels om te gaan zodat het voor lidstaten makkelijker wordt om meer geld aan defensie uit te geven.

Maar een zestigplusser staat ook op in de zaal en zegt ongeduldig tegen Van Lith: „Ik was met kruisraketten bezig toen ik jouw leeftijd had. We hebben niks aan deze nuance. We gaan allemaal dood.”