Het moment is rijp voor een eerste renteverlaging in de Verenigde Staten, na de serie drastische renteverhogingen die de Amerikaanse centrale bank in de nasleep van de coronapandemie doorvoerde. Dit heeft Jerome Powell, de voorzitter van de centrale bank, vrijdag gezegd in zijn speech op de jaarlijkse centrale bankiersconferentie in het Amerikaanse Jackson Hole.
„De tijd is gekomen om ons beleid aan te passen”, zei de chef van de Federal Reserve. De Fed houdt op 17 en 18 september een rentevergadering. Alles wijst erop dat de Fed het huidige rentetarief van tussen de 5,25 en 5,5 procent dan zal verlagen, hoewel Powell zich niet expliciet vastlegde op een datum.
De Fed-voorzitter zei dat zijn „vertrouwen is gegroeid” dat de inflatie verder zal dalen naar het cijfer dat de Fed nastreeft, 2 procent. Volgens de meetmethode die de Fed het meest betrouwbaar acht, lag de inflatie in juli op 2,5 procent.
De inflatie in de VS begon begin 2021, tijdens de coronapandemie, flink op te lopen. In Europa schoot de inflatie ongeveer een half jaar later eveneens omhoog. Powell trok in Jackson Hole het boetekleed aan: hij dacht, net als veel collega-centrale bankiers en economen, dat de inflatiegolf van „voorbijgaande aard” zou zijn.
De werkelijkheid bleek anders te liggen: een tot dusver ongeziene mix van factoren werkte sterk prijsopdrijvend. De pandemie leidde tot tekorten aan producten en arbeidskrachten. Intussen gaven overheden massaal noodsteun aan burgers en bedrijven – „vooral in de VS”, zei Powell – waardoor consumenten flink geld bleven uitgeven. Minder aanbod, meer vraag: dat wakkerde de inflatie aan. De Russische inval in Oekraïne stuwde vervolgens de energieprijzen op, wat breed doorwerkte in andere prijzen. De inflatie in de VS bereikte een piek van 7,1 procent op jaarbasis in juni 2022.
De Fed, en later de Europese Centrale Bank, verhoogden fors de rente om de inflatie te beteugelen. De rente in de VS ging van vlak boven de 0 procent naar een bandbreedte van tussen de 5,25 en 5,5 procent in juli 2023. Sindsdien ligt de Amerikaanse rente op dit hoge niveau.
Afkoeling
De laatste tijd suggereren economische cijfers dat de Amerikaanse economie, na een periode van onstuimige groei, een beetje begint af te koelen. Dat zou de inflatie ook verder moeten drukken. De afkoeling is vooral zichtbaar in banencijfers. Deze week bleek uit herziene data dat er ruim 800.000 banen minder zijn gecreëerd in de VS dan gedacht, in de periode tussen maart 2023 en maart 2024.
Begin deze maand leidde een ander banencijfer tot kortstondige paniek op de beurzen. In juli bleken er in de VS veel minder banen bij te zijn gekomen dan door economen was verwacht. Beleggers zagen een recessie aankomen, er gingen stemmen op voor een nood-renteverlaging van de Fed. Daar gingen Powell en zijn collega’s niet op in.
In Jackson Hole zei Powell wel dat het „verder afkoelen” van de arbeidsmarkt niet gewenst is. De Fed streeft, behalve naar inflatie van 2 procent, ook naar maximale werkgelegenheid. De Amerikaanse werkloosheid is sinds begin dit jaar opgelopen van 3,7 naar 4,3 procent.
Verkiezingen
Op de conferentie van Jackson Hole staat de vraag centraal van de „effectiviteit en de doorwerking” van het monetair beleid in de economie. Wat de situatie voor de Fed extra onzeker maakt: de Amerikaanse presidentsverkiezingen.
Noch de Republikein Donald Trump, noch de Democraat Kamala Harris lijkt van zins om de grote overheidsuitgaven uit het tijdperk-Biden te reduceren. Die uitgaven werkten de voorbije jaren als aanjager van de inflatie. Bovendien wil Trump forse invoerheffingen invoeren. Dit maakt buitenlandse producten in Amerikaanse supermarkten duurder en verhoogt dus de inflatie.
Adam Posen, voorzitter van denktank PIIE, schreef deze week in een opinieartikel in de Financial Times dat Powell dit inflatierisico in Jackson Hole moest benoemen. Powell bleef echter uit het politieke wespennest en noemde dit risico niet.
Lees ook
DNB: trage reactie van de Europese Centrale Bank droeg bij aan de hoge inflatie in de eurozone
