Poetin bereid om met Zelensky te praten over vrede, ‘Rusland accepteert ook Oekraïens EU-lidmaatschap’

„We buigen niet voor Amerika, niet voor Israël, alleen voor u, Nasrallah!” Tijdens een dag vol speeches, liederen en preken, bewezen zo’n honderdduizend mensen zondag de laatste eer aan de vorig jaar door Israël gedode Hassan Nasrallah, de voormalig leider van Libanons grootste gewapende groep Hezbollah.

In bussen, auto’s, te voet en zelfs te paard kwamen tienduizenden Libanezen – vooral uit de achterban van Hezbollah – uit heel het land, vanaf de vroege ochtenduren, naar een groot sportstadion in de zuidelijke wijken van Beiroet. De massa kleurt in zwart, geel en groen, de kleuren van Hezbollah, en mensen dragen vlaggen en portretten van de man en religieus leider die de groep 32 jaar lang leidde.

De 64-jarige Nasrallah kwam op 27 september om het leven bij een groot Israëlisch bombardement in Zuid-Beiroet, waarbij tientallen raketten een gebouw raakten dat dienst deed als commandocentrum van Hezbollah. Naast Nasrallah verloren ook andere Hezbollah-functionarissen en een afgevaardigde van de Iraanse Revolutionaire Garde het leven.

Hashem Safieddine, die in Zuid-Beiroet als Nasrallahs opvolger werd genoemd, werd een week later eveneens door Israël gedood. Hij werd zondag ook begraven.

As van verzet

De afgelopen dagen vlogen duizenden volgelingen uit heel de wereld naar Beiroet om de begrafenis bij te wonen. Het betrof niet alleen de Libanese achterban van Hezbollah, maar ook groeperingen uit landen die verbonden zijn met de zogeheten ‘As van verzet’, zoals Iran, de Houthi’s in Jemen en door Iran gesteunde groepen uit Irak. Zo waren volgens Libanese media families van de voormalige Iraanse president Ebrahim Raisi aanwezig, evenals die van Qassem Soleimani, de commandant van de Iraanse Revolutionaire Garde die in 2020 in een Amerikaans bombardement werd gedood. Zelfs bekende sociale media-figuren waren uitgenodigd. De Amerikaanse influencer Jackson Hinkle, die uitgesproken pro-Rusland en anti-Israël is, kwam ook daadwerkelijk opdagen.

Ook tientallen religieuze leiders en politici uit Libanon woonden de ceremonie bij, waaronder voormalig president en bondgenoot van het Syrische Assad-regime Émile Lahoud.

De Iraakse Ahmad Naam is twee dagen geleden met zijn ouders uit Irak afgereisd om het evenement bij te wonen. „Dit is een historische dag voor iedereen en voor alle landen. Nasrallah vertegenwoordigde iedereen die onrecht is aangedaan, die op het juiste pad is.” De dag dat Nasrallah werd gedood herinnert hij zich als een „pijnlijke, zwarte dag”.

De afwezigheid van de eerder deze maand aangetreden president Joseph Aoun en premier Nawaf Salam, beiden geen bondgenoten van Hezbollah, markeert echter ook de nieuwe politieke wind die hier recent is gaan waaien. Hezbollah heeft militair en financieel grote klappen opgelopen tijdens de oorlog met Israël in het afgelopen jaar. Dat uit zich ook in een verlies aan politieke invloed, hoewel de groep het zelf nooit zal toegeven. Veel Libanezen keren zich juist af van de groep en zien Hezbollah als een van de belangrijkste oorzaken van de vele problemen in het land, inclusief het conflict met Israël. Dit deel van Libanon hoopt op een definitief einde van de grote Iraanse invloed, via Hezbollah, in de nationale politiek.

Veelbekeken toespraken

Desondanks kwam de dood van Nasrallah voor zowel vriend als vijand als een schok, in Libanon en daarbuiten. Met zijn veelbekeken toespraken op televisie wist hij zelfs veel Libanezen te raken die geen uitgesproken medestanders waren van zijn groep. Voor zijn volgelingen was het een van de zwartste dagen uit hun leven. „Nasrallah was als een vader voor ons”, zegt Ali, een jonge jongen buiten het stadion met een vlag en foto’s in zijn handen. „Ik heb hem twee keer mogen ontmoeten, en dat waren zulke gelukkige momenten. Dat is zo’n beetje ieders droom.”

Veel bezoekers zijn zichtbaar geëmotioneerd. Als de twee kisten langzaam het stadion worden rondgereden, dringen zich hordes mensen uit de naastgelegen vakken naar de hekken, in de hoop een allerlaatste glimp van hun omgekomen leiders op te vangen. Voor sommigen is dit het enige bewijs dat hen overtuigt van Nasrallahs overlijden.

Alles gegeven

„Na al die jaren zullen we nooit meer iemand zoals Nasrallah krijgen”, zegt Rania Ramal, een Libanese die in Zwitserland woont. „Hij heeft Hezbollah gemaakt tot wat het vandaag is. Hij heeft alles voor de partij gegeven. Wij blijven zijn pad van verzet aanhouden, en zullen ons nooit neerleggen bij de Israëlische bezetting.”

Het verzet tegen de Israëlische bezetting van Palestina en Zuid-Libanon, en tegen het Amerikaanse imperialisme, willen veel aanwezigen maar zeggen, is ondanks Nasrallahs dood nog altijd springlevend. Een boodschap die de nieuwe Hezbollah-leider Naim Qassem ook maar al te graag benadrukte in zijn toespraak, die net als andere sprekers geregeld ruimte laat voor leuzen als ‘Dood aan Israël, dood aan Amerika’ of ‘Wij staan tot uw dienst, Nasrallah’.

Tijdens een van de toespraken valt het stadion plotseling stil. Enkele mensen gillen, vijf Israëlische straaljagers vliegen zeer laag over het stadion heen. De menigte herpakt zich en joelt. De spreker roept: „Allah is groot! Jullie raketten schrikken ons niet af, het geluid van jullie vliegtuigen evenmin.” De Israëlische minister van Defensie Yisrael Katz zei later die middag dat met de vliegtuigen een „duidelijk signaal” werd afgegeven. „Wie Israël bedreigt met vernietiging en aanvalt, zal zijn lot moeten ondergaan.”

Delen

Mail de redactie

Om twee uur ’s nachts komt het nieuws in Ramallah binnen als een mokerslag. Israël weigert 602 Palestijnen vrij te laten uit de gevangenis. Zij zouden afgelopen zaterdag vrijkomen in ruil voor de diezelfde ochtend vrijgelaten Israëliërs in Gaza door Hamas, als onderdeel van het bestand. 

Het nieuws volgt op een lange dag wachten, in de kou en de regen. Sinds zaterdagochtend hadden zich voor het Ramallah Cultureel Paleis honderden families vanuit de hele bezette Westelijke Jordaanoever verzameld, naast busjes van de Palestijnse Rode Halve Maan, vrijwilligers en politie.

Vanwege checkpoints onderweg zijn sommigen om vijf uur ’s ochtends vertrokken. Veel vrouwen dragen feestelijke kleding en hebben bloemen bij zich. Ook Iman Rabaia (48) wacht met haar 23-jarige dochter op haar man, die voor de Palestijnse inlichtingendiensten werkte en in 2002 werd opgepakt in Jenin. „Mijn dochter heeft hem niet gekend, ze was pas tien maanden toen hij gevangen werd gezet.”

Uitgezet

In Israëlische gevangenissen zitten bijna tienduizend Palestijnen vast. Een derde van hen zit in zogenaamde ‘administratieve detentie’, een juridisch construct dat Israël al decennia veelvuldig hanteert om Palestijnen, onder wie kinderen, zonder aanklacht of proces vast te zetten. Veel van hen zijn ’s nachts van hun bed gelicht, en in de cel verdwenen zonder te weten waarom.

Op de lijst voor de vrijlating staan deze zaterdag ook tientallen Palestijnen uit de bezette Westoever en Oost-Jeruzalem die langdurige of levenslange straffen opgelegd hebben gekregen. Een deel heeft gewapend verzet gepleegd tegen de bezetting door aanvallen op Israëlische soldaten of burgers, en wordt uitgezet naar het buitenland.

Ook Haitham Salhiya, die al 25 jaar gevangen zit vanwege zijn betrokkenheid bij de Al-Aqsa Martelarenbrigade, wordt uitgezet naar Egypte. Zijn tante Nihad Wahdan uit Beitunia is desondanks naar Ramallah gekomen: „Ik ben hier vooral om samen te zijn met de andere families.”

Gedurende de dag wordt de sfeer bedrukter. Eerst gaan er berichten rond over een vrijlating om acht uur ’s avonds, dan om twaalf uur ’s avonds, tot het bericht volgt dat er helemaal geen vrijlating komt, die tot nader order is uitgesteld. In een volle zaal van het culturele centrum, waar wordt geschuild, barsten sommigen in huilen uit.

Schending bestand

Met het tot nader order uitstellen van de vrijlating van honderden Palestijnen, heeft Israël opnieuw het bestand met Hamas geschonden. De afgelopen weken heeft het niet de afgesproken hoeveelheid humanitaire hulp, zoals voedsel en tenten, in Gaza toegelaten.

Bovendien hadden ruim twee weken geleden al indirecte onderhandelingen moeten beginnen over de tweede fase van het bestand, als de eerste fase op 1 maart afloopt. Maar Israël heeft die onderhandelingen tot dusver uitgesteld. De uitruil die op zaterdag had moeten plaatsvinden, werd een eenzijdige vrijlating, waarmee fase twee van het bestand verder onder druk staat.

Op zaterdagochtend waren in Gaza zes Israëliërs vrijgelaten door Hamas. De vrijlatingen volgden op de bezorging van de lichamen van vier Israëliërs uit kibboets Nir Oz op donderdag en vrijdag, die eerder die week door Hamas was aangekondigd, in ruil voor de vrijlating van meer Palestijnen. Nadat aanvankelijk een verkeerd lichaam was bezorgd, tot woede van Israël, volgde vrijdag alsnog het juiste stoffelijk overschot.

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu zegt de vrijlating van Palestijnen uit te stellen vanwege de wijze waarop Hamas op zaterdag de Israëliërs heeft vrijgelaten. Ook wil hij garanties voor de vrijlating van een volgende groep Israëliërs uit Gaza. Hamas zei dat de Israëlische regering met het uitstel van de vrijlating van Palestijnen opnieuw het akkoord saboteert.

Ontvoeringen

Het merendeel van de Palestijnen die zaterdag hadden moeten vrijkomen is na 7 oktober 2023 opgepakt in Gaza door het Israëlische leger, zonder aanklacht of proces. Het gaat om 421 mannen, een jonge vrouw en 23 kinderen. Duizenden Palestijnen uit Gaza zijn in feite ontvoerd en worden in Israël vastgehouden, vaak in militaire detentiecentra, berucht om de martelpraktijken.

Onder hen is ook de voormalige zwager van de Nederlands-Palestijnse antropologe Dina Zbeidy. De 49-jarige Fadi was vorig jaar maart met zijn vrouw Shireen en hun vier kinderen onderweg naar Rafah, in het zuiden van Gaza, nadat het Israëlische leger de bevolking in Khan Younis had bevolen te vertrekken. Eerder waren zij, net als honderdduizenden anderen, ontheemd uit het noorden.

„Bij een checkpoint in de wijk Hamad werden alle mannen apart genomen. Alleen de vrouwen en kinderen mochten door”, vertelt Zbeidy telefonisch vanuit Rijswijk. Fadi verdween, en maandenlang verkeerde de familie in onzekerheid of hij nog in leven was. „Dit is het verhaal van heel veel families in Gaza”, benadrukt Zbeidy. „Ze hebben geen idee of hun verdwenen familieleden zijn doodgeschoten en in een massagraf gedumpt, bij de grens zijn achtergelaten zonder hulp, of ergens gevangen zitten.”

Pas na enkele maanden werd via Addameer, een Palestijnse ngo die zich inzet voor Palestijnse gevangenen, duidelijk dat Fadi in de – eveneens beruchte – Ofer-gevangenis op de bezette Westelijke Jordaanoever wordt vastgehouden. De meeste ontvoerde Palestijnen uit Gaza kunnen geen bezoek ontvangen van een advocaat of het Rode Kruis. Fadi’s advocaat heeft hem het afgelopen jaar twee keer mogen bezoeken.

Op de lijst

Toen de afgelopen weken duidelijk werd dat ook honderden Palestijnen uit Gaza die na 7 oktober 2023 zijn verdwenen zouden worden vrijgelaten tijdens het bestand, steeg ook bij Fadi’s familie in Gaza en Nederland de hoop dat hij zou vrijkomen. Nadat Israël op zaterdagochtend een lijst vrijgaf, ontdekte broer Hani via lokale media dat ook Fadi daarop staat.

Afgelopen zaterdag maakte Hani, net als vele anderen, een moeizame reis met zijn oudste zoon naar het Europese ziekenhuis in het zuiden van het grotendeels verwoeste Gaza. Daar zouden de vrijgelatenen worden opgevangen voor een medische check, na de Kerem Abu Salem grensovergang met Israël te zijn doorgelaten.  

Maar ook daar kwam, na een dag wachten in de kou, ’s nachts het bericht dat Fadi en ruim vierhonderd anderen voorlopig nog niet vrijkomen. „Ik vroeg aan Hani of hij opnieuw naar de grens zal gaan, als de vrijlating later doorgaat”, zegt Dina Zbeidy. „Hij antwoordde: natuurlijk sta ik er.”

Delen

Mail de redactie