Het Kremlin heeft dinsdag laten weten dat de Russische president Vladimir Poetin bereid is met zijn Oekraïense collega Volodymyr Zelensky te onderhandelen over een vredesakkoord. Dat meldde Kremlin-woordvoerder Dmitry Peskov tegen verslaggevers van persbureau Reuters dinsdag, de dag waarop Rusland en de Verenigde Staten elkaar in Saoedi-Arabië spreken over de situatie in Oekraïne.
Aanvankelijk eiste de Russische president dat Zelensky moest aftreden voor Poetin bereid zou zijn tot vredesonderhandelingen met Oekraïne. Die houding lijkt nu te zijn versoepeld.
Wel zou er bij het bereiken van een akkoord volgens het Kremlin gekeken moeten worden naar „de legitimiteit van Zelensky als president van Oekraïne”, een verwijzing naar het feit dat hij na het einde van zijn normale ambtstermijn in functie is gebleven omdat Oekraïne onder de staat van beleg staat. Volgens de Oekraïense wet zijn verkiezingen in oorlogstijd verboden.
Ook lijkt Rusland zich soepeler op te stellen als het gaat om toetreding van Oekraïne tot de Europese Unie. Peskov zei dat toetreding tot de Europese Unie „het soevereine recht van Oekraïne is”, dat ligt volgens de woordvoerder anders als het gaat om het NAVO-lidmaatschap.
Verbetering banden
Peskov zei dat er nog geen datum is bepaald voor een ontmoeting tussen Poetin en Trump, hoewel de huidige gesprekken in Saoedi-Arabië daar meer duidelijkheid over kunnen bieden. Buiten een oplossing voor de oorlog in Oekraïne zal de bijeenkomst zich naar verwachting richten op het verbeteren van de banden tussen de VS en Rusland, die de laatste decennia enorm zijn verslechterd.
Er is geen Oekraïense vertegenwoordiging aanwezig bij de gesprekken in Riad. Ook is Europa, als bondgenoot belangrijk in de militaire steun voor Oekraïne, niet uitgenodigd aan tafel. President Zelensky heeft laten weten dat hij geen enkele uitkomst van de besprekingen deze week zal accepteren als hij zelf niet aan de gesprekken deelneemt. Europese bondgenoten hebben ook hun bezorgdheid geuit dat ze buitenspel worden gezet.
Liveblog Oorlog in Oekraïne
Poetin bereid om met Zelensky te praten over vrede, ‘Rusland accepteert ook Oekraïens EU-lidmaatschap’
„Ik heb regelmatig veel last van mijn menstruatie en vannacht heb ik de halve nacht niet kunnen slapen van de pijn. Mag ik dan wat later beginnen met werken?”
Vrouw (26), naam bekend bij de redactie.
Ja, dat mag
Mensen die menstrueren kunnen hiervan flinke klachten ervaren. De Radboud Universiteit van Nijmegen ondervroeg 42.000 van hen in 2019. Ongeveer 40 procent van de ondervraagden zei zich tijdens de menstruatie belemmerd te voelen in hun dagelijkse bezigheden.
„Het moet mogelijk zijn om hier afspraken over te maken op je werk”, zegt FNV-vakbondsbestuurder voor vrouwen Lisa Viktorsson. Een inclusieve werkvloer betekent volgens de vakbond dat de werkvloer toegankelijk moet zijn voor mensen die menstrueren. „Hier kun je als werkgever voor zorgen door menstruatieproducten beschikbaar te stellen op de werkvloer, maar ook door medewerkers de mogelijkheid tot aangepaste werktijden of werkzaamheden te geven. Denk aan: inderdaad later beginnen, of zittend werk doen in plaats van staand.”
In de cao van de NS is in 2022 afgesproken dat vrouwen het aan hun leidinggevende kunnen laten weten als ze menstruatie- of overganggerelateerde klachten hebben. „Samen zoeken ze dan naar mogelijke aanpassingen in de werktijden of werkzaamheden”, zegt NS-personeelsplanner Silvana Francken, die namens FNV Spoor in de CAO commissie zat.
Lokettisten op treinstations werken normaliter vier uur zittend en vier uur staand, maar kunnen op de dagen dat ze last hebben van hun menstruatie de hele werkdag zittend doen. „Of als je in de trein werkt en een regelmatige cyclus hebt en weet dat je daardoor slecht slaapt, kun je van tevoren vragen om tijdens de menstruatie avonddiensten te werken.” De FNV maakte sinds 2022 in 28 van de bijna 670 afgesloten cao’s afspraken over werken met menstruatieklachten.
Onder meer in Spanje kunnen menstruerenden gebruikmaken van een onbeperkt aantal dagen betaald menstruatieverlof. In de praktijk blijkt dat hier, sinds invoering van de wet in 2023, nauwelijks gebruik van gemaakt wordt. Ook Japan en Zambia hebben een menstruatieverlof. Dat is in Nederland niet nodig, zegt Viktorsson. „Hier is het systeem dusdanig ingericht dat je je gewoon kunt ziekmelden als je vanwege menstruatieklachten niet in staat bent om te werken.”
Onze oma’s konden ’s middags nog een tukkie doen als ze last hadden van menstruatiepijn
Soms leidt regelmatig ziekmelden door menstruatieklachten wel tot problemen. „Voor sommige cao’s geldt dat op de eerste dag dat je ziek bent maar 70 procent van het loon wordt doorbetaald”, zegt Viktorsson. Voor mensen die structureel veel last hebben van hun menstruatie, kan dat volgens de FNV dus direct effect hebben op hun inkomen.
Daarom is het volgens Viktorsson belangrijk om het taboe op menstruatie te doorbreken. Bijna driekwart van de menstruerenden verzwijgt dat ze zich ziekmelden door menstruatieklachten, blijkt uit een enquête van online platform Spot On van KRO-NCRV onder 1765 respondenten tussen de 16 en 34. „Veel werkgevers weten wellicht niet waarom een werknemer elke maand een dag ziek is, en hebben daarom ook niet de mogelijkheid om met diegene mee te denken over een oplossing”, zegt Viktorsson.
Ga naar een arts
„Een menstruatieverlof zoals in Spanje is natuurlijk sympathiek, maar veel beter zou zijn om de oorzaak van ernstige menstruatieklachten te verhelpen”, zegt gynaecoloog in het Jeroen Bosch Ziekenhuis in ’s Hertogenbosch Mieke Kerkhof. Over veel zogeheten vrouwspecifieke aandoeningen, zoals endometriose, bekkenbodemproblemen of hormoongerelateerde aandoeningen is nog weinig bekend. De Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) probeert daarom meer aandacht en geld te krijgen voor wetenschappelijk onderzoek. Kerkhof: „Zodat we die aandoeningen zo goed kunnen onderzoeken dat een menstruatieverlof in de toekomst überhaupt niet nodig is.”
Elke vrouw krijgt volgens de NVOG gedurende haar leven te maken met één of meerdere vrouwspecifieke aandoeningen. Nederland telde in 2023 zo’n 3,6 miljoen vrouwen in de vruchtbare leeftijd (18 tot 40). Tussen 5 en 15 procent van hen heeft last van cyclusstoornissen en cyclusgerelateerde buikpijn, aldus de NVOG. In Nederland kampen zo’n 180.000 tot 540.000 mensen met endometriose, een aandoening die zorgt voor ernstige buikkrampen. De kosten voor de gezondheidszorg en door ziekteverzuim op het werk vanwege deze aandoeningen lopen op tot in de miljarden, aldus de NVOG.
„Onze oma’s konden vroeger nog tussen de middag een tukkie doen als ze geveld werden door menstruatiepijn”, zegt Kerkhof. Maar tegenwoordig werken veel meer vrouwen en kan dat niet zomaar. „Vrouwen die veel last hebben van hun menstruatie, moeten daar niet mee rond blijven lopen. Ze moeten gewoon naar ons toe komen: veel klachten zijn te verhelpen. Werkgevers moeten daarnaast coulant zijn, compassie hebben en luisteren naar wat werknemers nodig hebben.”
Verpleegkundigen van het Jeroen Bosch Ziekenhuis willen liever geen witte meer broek dragen omdat dat belastend is op dagen dat ze menstrueren, terwijl dat nu de verplichte kleur van hun werkkleding is. Dat kwam naar voren in een rondvraag die gynaecoloog Malou Herman begin dit jaar deed onder alle werknemers van het ziekenhuis. „‘Als je last hebt van een vrouwspecifieke aandoening, wat heb je dan nodig op je werk?’, was de kernvraag. Nu kijken we of we in de toekomst werkkleding in een andere kleur kunnen krijgen.”
Dus
Praat met je baas. Onthoud dat je niet de enige bent met deze klacht. Maar weet ook dat je niet altijd met deze klachten rond hoeft te lopen. En dat een arts je kan helpen. Wellicht nog beter als er wat extra geld komt voor wetenschappelijk onderzoek.
Eerder deze maand begon Caitlin Clark (23) aan haar tweede seizoen in de WNBA, de Amerikaanse basketbalcompetitie voor vrouwen. In de vele nieuwsbrieven over vrouwensport waarop ik geabonneerd ben, komt haar naam vrijwel dagelijks voorbij. ‘Seizoensopening Clark trekt 2,7 miljoen kijkers op ABC.’ ‘Gemiddelde prijs tickets Clark-wedstrijden schiet omhoog.’ ‘Door Clark gesigneerde basketbalkaart geveild voor 366.000 dollar.’
Clark stuwt het Amerikaanse vrouwenbasketbal omhoog. Kijkcijfers, sponsorbedragen en toeschouwersaantallen zijn booming. En dat terwijl het maximale jaarsalaris in de WNBA omgerekend ‘maar’ 220.000 euro bedraagt. Niet in verhouding tot de exponentiële groei van hun sport, vinden veel speelsters, die eisen dat dat verandert als volgend jaar een nieuwe mediadeal van kracht wordt. Elf jaar lang ontvangt de WNBA 177 miljoen euro van Disney, Amazon Prime en NBC. Bij de vorige deal, met ESPN, ging het om een bedrag van ruim 29 miljoen.
Door de enorme aandacht voor speelsters als Clark, Angel Reese en A’ja Wilson, ontstaat de indruk dat de huidige basketbalsterren de sport vanuit het niets groot hebben gemaakt. Dat klopt niet, blijkt uit het binnenkort te verschijnen boek Becoming Caitlin Clark: The Unknown Origin Story of a Modern Basketball Superstar, van de Amerikaanse sportjournalist Howard Megdal. In een toelichting op zijn boek schrijft hij: „Caitlin Clark zou geen succesverhaal zijn zonder de eeuw aan vrouwenbasketbalgeschiedenis vóór haar.”
Megdal, die vrouwenbasketbal voor de New York Times en Sports Illustrated versloeg, voor hij in 2019 een nieuwsbrief lanceerde, volgt Clark sinds haar eerste jaar aan de universiteit van Iowa. Hij heeft haar meermaals geïnterviewd en meegemaakt bij persconferenties. Zag hoe ze, ondanks torenhoge verwachtingen, overeind bleef. Geen sportvrouw sinds Billie Jean King is volgens hem zó op karakter getest. Zelfs turnster Simone Biles niet, die zich tijdens de Olympische Spelen van Tokio in 2021 terugtrok vanwege mentale problemen.
De titel van het boek suggereert dat het om een biografie gaat. Hoe werd Clark de basketbalster die ze is? Uit wat voor gezin komt ze? In welke hoop gooide ze de eerste bal? Wat zeggen collega’s en coaches over haar? Antwoorden op dat soort vragen geeft Megdal helaas niet. Ik las weinig over Clark wat ik nog niet wist, behalve dat ze heel aardig kan golfen. Ze heeft een handicap van zestien en haar beste ronden liggen halverwege de tachtig.
Wat Megdal wél mooi beschrijft, is de 133 jaar oude geschiedenis van het vrouwenbasketbal in de VS. Er komen exceptionele speelsters voorbij, wier namen niet algemeen bekend zijn, zeker niet buiten de VS. Dat komt doordat ze niet de kansen en erkenning kregen – zoals wel vaker bij de ontwikkeling van een sport – die hedendaagse sterren als Clark krijgen.
Neem Molly Bolin Kazmer, volgens Megdal dé wegbereider voor Clark. Net als Clark groeide ze op in Iowa, de staat die van groot belang is geweest voor de ontwikkeling van het vrouwenbasketbal. Als Kazmer niet had gebasketbald, schrijft Megdal, was Clark niet de ster geweest die ze nu is. Ik had Clark graag willen vragen of ze weet op welke schouders ze staat, maar daarvoor wordt ze te veel afgeschermd door haar agent en ouders Brent en Anne. Ze geeft relatief weinig interviews, zeker niet aan buitenlandse media.
Er is een prachtige zwartwitfoto van Kazmer (toen nog Bolin) in een Amerikaans fotoarchief. Met haar rechterhand drukt ze een basketbal tegen haar blote been. Met haar linkerhand houdt ze een glitterjasje vast dat een stylist over haar schouder moet hebben gedrapeerd. In de Women’s Professional Basketball League’s (de voorloper van de WNBA) werd ze vaak ingezet voor promotionele activiteiten. Ze was sekssymbool en uitmuntend sportvrouw ineen. Tot de dag van vandaag is er geen basketbalster met een hoger seizoensgemiddelde dan zij: 32,8. Zelfs Clark kan daar niet aan tippen.
Megdal beschrijft hoe Kazmer in de jaren zeventig gaat basketballen in het gehucht Moravia, omdat ze hunkert naar aandacht en roem. Ze komt uit een groot, armlastig gezin. Tennis- en golflessen zijn te duur, dus kiest ze voor basketbal. In haar vrije uurtjes oefent ze in haar eentje met een hoop in het dorp.
Op haar dertiende heeft ze meerdere baantjes, om het inschrijfgeld voor een basketbalkamp van de lokale universiteit te kunnen betalen. Het begin van een sportcarrière die pieken, maar vooral dalen kent. In 1978 is ze de eerste speelster met een contract in de WBL, omgerekend 5.300 euro voor een jaar, maar al na het derde jaar gaat de basketbalbond failliet. Tot overmaat van ramp raakt ze na een echtscheiding de voogdij over haar zoon kwijt. Volgens de rechter kan een sekssymbool geen goede ouder zijn (de uitspraak werd later vernietigd).
Kregen meisjes in Iowa veel vrijheid om te basketballen – al in 1907 werd de sport op meer dan driehonderd middelbare scholen in die staat beoefend – in de rest van het land ging het er heel anders aan toe. Competities voor meisjes werden verboden, omdat dat hun „gevoel van vrouwelijkheid” zou aantasten. Daardoor ontwikkelde de sport zich veel minder snel dan had gekund, zegt Megdal, die spreekt van „systematische ondermijning door mannen”.
Het deed me denken aan de documentaire Copa 71, over het eerste officieuze WK voor vrouwen in Mexico, bezocht door een recordaantal toeschouwers, maar nooit erkend door de FIFA, die vrouwenvoetbal een „onfatsoenlijke, immorele activiteit” vond. Nóg zo’n sport waarvan de sportieve en economische potentie in de kiem werd gesmoord, maar die het decennia later in de herkansing goed doet.
In een podcast van een paar jaar geleden toont Kazmer (67) zich grootmoedig. Ze zegt dat ze als jonge basketbalster goed begreep hoe commercie werkt, en dat ze alle kansen heeft gegrepen die langs kwamen. „Het was een spannende tijd, want de toekomst ontvouwde zich voor mijn ogen, alleen kon ik er nét niet bij.” De ooit zo naar erkenning hunkerende Kazmer lijkt genoegen te nemen met het predikaat ‘wegbereider voor de sterren’.
Door onderbezetting bij de politie, toenemende criminaliteit en een gebrekkige regie vanuit Den Haag, is de rechtshandhaving in Caribisch Nederland zeer kwetsbaar. Dat stelt de Raad voor de Rechtshandhaving, die sinds 2010 de strafrechtketen op de eilanden inspecteert. Afgelopen maandag publiceerde de Raad twee kritische rapporten over Bonaire, Saba, Sint-Eustatius en Sint Maarten.
Vooral op Bonaire is de situatie zorgelijk. De politie kampt met een personeelstekort: ze heeft 45 fte’s nodig, terwijl de huidige bezetting 17 fte’s bedraagt – een tekort van ruim 60 procent. Dat is te weinig om de basispolitiezorg te garanderen, aldus de Raad. Door de hoge werkdruk worden ook meer fouten gemaakt en valt meer personeel uit.
Een 24-uursdienst van tien agenten vereist dertig man. Plots ontstane tekorten kan je niet snel oplossen
In reactie op de Kamervragen van Faith Bruyning (NSC) van 20 mei, zei staatssecretaris Teun Struycken (Rechtsbescherming, NSC) afgelopen dinsdag dat de onderbezetting op Bonaire ontstond door „onverwachte uitstroom van personeel” en dat het tekort heeft geleid tot „verminderde capaciteit bij de opsporing”.
Al enkele medewerkers van de marechaussee werden tijdelijk overgeheveld naar de politie. En in februari kwamen tien agenten uit Europees Nederland naar Bonaire. Volgens Struycken begint in september daarnaast een groep van twintig aspirant-agenten. Tegelijkertijd erkent de staatssecretaris dat het „scherp aan de wind zeilen blijft” en dat „behoud van de oude garde cruciaal is – ook om nieuwe agenten te begeleiden”.
Het bestuurscollege van Bonaire stelde donderdag in een brief aan minister Van Weel (Justitie, VVD) dat, anders dan Struycken beweerde, de noodhulp van de politie (911, wat in Nederland 112 is) niet goed bereikbaar is, of zeer traag reageert. „Ook komt het voor dat bijvoorbeeld slachtoffers van seksueel en huiselijk geweld pas de volgende dag hulp krijgen.” Volgens het college doen de problemen zich ook voor bij de Marechaussee, waardoor het grenstoezicht „ernstig tekortschiet”. De situatie is „onhoudbaar”.
Lees ook
Onrustig Sint Maarten snakt naar politieke stabiliteit: ‘Mensen denken: werkt dit systeem nog?’
Lonen
Op Bonaire haken agenten vooral af vanwege het lage salaris. De Raad stelt dat hun lonen fors lager liggen dan „soortgelijke functies in de regio, maar ook ten aanzien van de Nationale Politie” in Europees Nederland. Dit „belemmert de continuïteit van het korps. Want personeel vertrekt steeds vaker naar andere werkgevers waar het zonder overuren en nachtdiensten meer kan verdienen”.
Volgens een bestuurder op Bonaire, die anoniem wil blijven, krijgen agenten „structureel ondermaats” betaald. „Terwijl ze dagelijks moeilijke situaties moeten aanpakken.”
De bestuurder stelt ook dat de recente versterking door agenten uit Europees Nederland leidt tot scheve verhoudingen. „Agenten uit Nederland verdienen al beter en krijgen hier een toelage en een woning toegewezen. Dat is niet motiverend voor lokale agenten. Nederlandse agenten hebben ook minder binding met onze gemeenschap.”
Overvol
De veiligheid op Bonaire staat ook onder druk door de groeiende criminaliteit. Volgens de Raad is de gevangenis op Bonaire overvol. 40 procent van de gevangenen bestaat uit illegale Venezolanen die werden veroordeeld voor drugssmokkel. Naar verluidt zorgt deze groep voor „toenemende onrust onder de gevangenispopulatie”, wat lastig is te verhelpen vanwege „de personele onderbezetting”.
Op Bonaire wordt gevreesd voor toestanden zoals in de Pointe Blanche-gevangenis op Sint Maarten, waar begin mei mariniers een opstand de kop in moesten drukken. Het incident deed zich voor terwijl premier Schoof het eiland bezocht.
Pointe Blanche is berucht vanwege de slechte omstandigheden voor gedetineerden en het personeelstekort. Begin maart staakten de gevangenisbewaarders een dag, waardoor gevangenen 24 uur geen eten kregen en niet werden gelucht.
Op Sint Maarten wordt wel een nieuwe gevangenis gebouwd, maar die is pas gereed in 2028.
Wapengebruik
In een tweede rapport dat deze week verscheen, waarschuwt de Raad voor de Rechtshandhaving voor de toenemende jeugdcriminaliteit op Sint Maarten. Steeds vaker plegen jongeren gewapende overvallen of handelen ze in drugs. Als oorzaken voor de toename noemt het rapport de structurele armoede, verwaarlozing en het huiselijk geweld. Ook aan de Franse kant van Sint Maarten groeit dit probleem: vorig jaar steeg het aantal misdrijven door minderjarigen met 19 procent.
Op Bonaire en de andere eilanden raken jongeren eveneens vaker betrokken bij berovingen. De afnemende veiligheid schaadt de economie van de eilanden, die sterk afhankelijk is van buitenlandse toeristen.
Op Sint Maarten wordt wel een nieuwe gevangenis gebouwd, maar die is pas gereed in 2028
In zijn rapporten pleit de Raad voor extra middelen vanuit Den Haag en een „geïntegreerde aanpak”, zodat de problemen in de rechtshandhaving kunnen worden aangepakt. „Er worden te vaak noodoplossingen bedacht in plaats van duurzame, langetermijnstrategieën die de onderliggende problemen aanpakken”, stelt de Raad.
In de eerste jaren na de hervormingen van 2010 – toen Bonaire, Saba en Sint-Eustatius bijzondere gemeenten werden – was al duidelijk dat de politie „krap in haar jasje zat,” zegt Glenn Thodé, destijds gezaghebber van Bonaire. „Voor het structureel draaien van een 24-uursdienst van tien agenten heb je dertig man nodig – vanwege roostering, ziekte, vakantie. Plots ontstane tekorten kan je niet snel oplossen.”
Tragisch
Thodé vindt dat het eilandbestuur op Bonaire de problemen beter onder de aandacht kan brengen van het Rijk. „Als bestuurders naar Den Haag gaan, willen ze vooral praten over meer autonomie. Maar ze moeten juist continu wijzen op de problemen bij de politie, waarvoor Den Haag verantwoordelijk is. En ze moeten zelf meer doen – bijvoorbeeld aan preventie.”
Ook vindt Thodé dat in Den Haag een integrale visie ontbreekt op de handhaving op de eilanden. „Het staat onderaan de lijst. Het lijkt vanuit Nederland alsof het om weinig significante aantallen gaat, maar voor Bonaire is het tragisch.”
Lees ook
‘Het is alsof de eilanden niet tot Nederland behoren, alsof hier alleen tweederangsburgers wonen’
