Op zaterdagochtend zit ik in een bibliotheek in Den Haag. Samen met een groep volwassenen kijk ik naar een illustratieboek op tafel. Ze komen hier om Nederlands te oefenen, en ik mag hen daarbij helpen. Terwijl ze naar de afbeeldingen kijken, benoemen ze enthousiast wat ze zien. Dan valt hun blik op een vuilniswagen in een hoek van de tekening. Het wordt stil. Ik zie hoe ze zoeken naar het juiste woord. Het ligt op het puntje van hun tong, dus ik wacht nog even. Dan is de groep eruit: „prullenbakauto”.
Rianne Jorritsma
Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]
Drie verdachten zijn aangehouden in verband met de grote brand die in de nacht van woensdag op donderdag heeft gewoed in het centrum van Arnhem. Dat heeft de politie zaterdagavond bekendgemaakt, die de verdachten onder meer via camerabeelden op het spoor kwam.
Het gaat om twee mannen van 30 en 57 jaar oud, allebei afkomstig uit Arnhem, en een 41-jarige man zonder vaste woon- of verblijfplaats. Het drietal zit in volledige beperkingen en mag alleen contact hebben met hun advocaat. Hoe de brand precies is ontstaan, wil een woordvoerder van de politie zaterdagavond niet zeggen tegenover persbureau ANP.
De brand begon in het pand van de winkel SoLow aan de Jansstraat en sloeg daarna over naar tien andere gebouwen. Het vuur veroorzaakte aanzienlijke schade aan meerdere historische panden in de binnenstad. Donderdag rond 14.00 uur had de brandweer de brand onder controle. Er vielen voor zover bekend geen slachtoffers. Woensdag berichtten lokale media over meldingen van personen die mogelijk gezien zouden zijn rondom het moment van de branduitbraak.
Lees ook
Pas toen de hulpdiensten zijn deur wilden inbeuken met een stormram, merkte deze Arnhemmer dat er een grote brand was
„My pussy is done taking shit”, roept kunstenaar en activist Naomie Pieter vanaf het podium. Opengeknipte bol.com-dozen dienen als demonstratieborden met daarop leuzen waaronder ‘Smash the patriarchy’ en ‘Zelfs mijn hond begrijpt het wanneer ik nee zeg’.
De Dam in Amsterdam staat vol, zo vol dat de 15.000 demonstranten moeten uitwijken naar het aangrenzende Rokin en Damrak. Al meer dan een eeuw staat 8 maart in het teken van Internationale Vrouwendag. In Amsterdam wordt dat deze zaterdag gevierd met de Feminist March.
Vorig jaar ging de mars niet door, volgens een destijds uitgebrachte verklaring vanwege zorgen over de veiligheid van het Palestijnse blok dat voorop zou lopen tijdens de demonstratie, maar ook vanwege onenigheid binnen de organisatie. Dat ging onder meer over de vraag welke thema’s aan bod moesten komen bij de March. Moest bijvoorbeeld in de protesten ook aandacht uitgaan naar oorlogsgebieden, of zou dat de focus op feminisme vertroebelen?
Dit jaar kiest de organisatie voor een andere aanpak. Waar eerder expliciete statements werden gemaakt, blijft de boodschap nu bewust open. Devika Partiman (37), een van de organisatoren, licht toe: „Op deze manier kan iedereen die feminist is, zich geroepen voelen om te komen.” En dus heeft de ene feminist een kartonnen Palestijnse vlag in handen met daarop ‘No feminism without the women in Gaza’ en rolt de ander met haar ogen als er luid ‘Free Palestine’ over het plein klinkt.
De 68-jarige Inge Buvelot staat hier om de rechten te beschermen waar ze ooit voor vocht: gelijke rechten en toegang tot anticonceptie. Ze vindt de borden van gelijkdenkenden met kreten over vagina’s wat ver gaan. Theaterprogramma-maker Kerensa van der Sluijs is voor het eerst aanwezig omdat zij het gevoel heeft dat het verworven abortusrecht voor vrouwen niet langer vanzelfsprekend zijn.
Fatos (55) van de Koerdische vrouwenbeweging die haar achternaam niet wil delen, is om een andere reden gekomen. Zij gelooft dat Europa idealen zoals vrijheid en gelijkheid niet meer beschermt sinds het niet genoeg deed voor de Koerden in Syrië tijdens de oorlog. „De Koerden zaten daar al in de knel , en de Koerdische vrouwen werden dubbel zo hard getroffen”, zegt ze.
Gemene delers
Ondanks alle onderlinge verschillen draait het zaterdag om verbinding. In hun openingsspeeches benadrukken de sprekers wat de beweging verenigt: het recht op lichamelijke zelfbeschikking en goede zorg, of het nu gaat om trans personen, mensen met een migratieachtergrond of zij die een zwangerschap willen afbreken.
Demonstranten uiten hun zorg over wat er momenteel in de VS gebeurt, waar rechten voor transgender personen en voor vrouwen die abortus willen, steeds beperkter worden. Zo stopte de regering-Trump op 5 maart een rechtszaak die zijn voorganger Biden was begonnen, om te voorkomen dat de Amerikaanse staat Idaho een abortusverbod zou handhaven in situaties waarbij de moeder in levensgevaar is.
In Nederland zijn de laatste jaren de drempels voor abortuszorg juist verlaagd. Sinds begin 2023 is de verplichte bedenktijd van vijf dagen voor een abortus vervallen, en sinds 1 januari mag de abortuspil ruimer worden gebruikt. Ook opende het Erasmus UMC deze week geleden een gespecialiseerde polikliniek voor onderzoek naar het vrouwenlichaam en bijbehorende gezondheidskwalen.
Maar dat betekent volgens organisator Partiman niet dat een feministische tegengeluid in Nederland overbodig wordt. „Het gaat er hier veel geniepiger aan toe dan in Amerika”, stelt ze. Partiman doelt op de volgens haar groeiende bereidheid van de coalitie om samen te werken met conservatief-christelijke partijen, zoals de SGP. „Die heeft maar drie zetels in de Tweede Kamer, maar dat helpt de coalitie af en toe aan net aan genoeg steun in de Tweede en Eerste Kamer. En, ja, in ruil voor hun steun, hebben ze een luisterend oor bij de regerende partijen.”
Afgelopen week boekte de SGP al succes, zegt Partiman. De Tweede Kamer nam een motie aan waarin wordt opgeroepen een onderzoek in te stellen naar de effecten van het afschaffen van de verplichte vijf dagen bedenktijd. Een andere motie, die abortusartsen zou verplichten om de motivatie van patiënten voor de ingreep te registreren, haalde het niet, maar kreeg wel steun van coalitiepartij BBB.
Genoeg reden dat er, in de woorden van activist Pieter op het podium, „alles afbrandende woede uit haar poes” aan te pas moet komen? In elk geval blijft waakzaamheid geboden, vindt Partiman.
De Duitse christendemocraten (CDU/CSU) en sociaaldemocraten (SPD) zijn het „in principe eens” met elkaar en willen samen een coalitie vormen. Dat hebben partijleiders Friedrich Merz (CDU) en Lars Klingbeil (SPD) zaterdag op een gezamenlijke persconferentie gezegd, melden verschillende Duitse media, waaronder Tagesschau. Een nieuwe ‘zwart-rode’-coalitie lijkt daarmee een stap dichterbij te komen.
Beide partijen voerden iets meer dan een week verkennende gesprekken met elkaar. Ze hebben nu besloten over te gaan tot inhoudelijke coalitieonderhandelingen, die volgens Merz volgende week starten. De partijleiders zeggen overeenstemming te hebben bereikt over onder meer migratie, financiën, de arbeidsmarkt en economisch beleid.
CDU werd de grootste partij bij de verkiezingen van twee weken geleden. De SPD van huidig bondskanselier Scholz verloor fors. Tweede werd Alternative für Deutschlamd, Merz heeft samenwerking met de radicaal-rechtse partij uitgesloten.
Migratie en Schuldenbremse
Een van de belangrijkste onderwerpen van de onderhandelingen zal de hervorming van het Duitse migratiebeleid zijn. Beoogd bondskanselier Merz stelde op de persconferentie dat mensen die asiel aanvragen in de toekomst aan de landgrenzen zullen worden afgewezen. Hij benadrukte ook dat grenscontroles „massaal” moeten worden uitgebreid.
Ook de aanpak van de financiële situatie van Duitsland zal hoog op de agenda staan, met de herziening van de Schuldenbremse als belangrijk punt van discussie. Deze ‘schuldenrem’, sinds 2009 vastgelegd in de grondwet, beperkt de overheid sterk bij het aangaan van leningen. Merz wil de regeling versoepelen om meer ruimte te creëren voor verhoogde overheidsuitgaven, met name voor defensie en investeringen in de economie.
Lees ook
Het is wennen in Brussel: het conservatieve Duitsland is in beweging. En Europa beweegt mee
