Minister Ollongren neemt Oekraïens verzoek om F-16’s ‘heel serieus’ maar vraagt meer tijd

Posted on February 14, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

NAVO-bijeenkomst Den Haag tempert de verwachtingen rond snelle levering van F-16’s aan Oekraïne, nadat minister van Buitenlandse Zaken Hoekstra eerder zei dat er „geen taboes” waren.

Pim van den Dool

14 februari 2023 om 16:55

Leestijd 2 minuten

F-16's van de Koninklijke Luchtmacht vliegen naast een KDC-10 tankvliegtuig om in de lucht te worden bijgetankt tijdens de oefening Frisian Flag 2018. — F-16’s van de Koninklijke Luchtmacht vliegen naast een KDC-10 tankvliegtuig om in de lucht te worden bijgetankt tijdens de oefening Frisian Flag 2018.

Foto Marco Ferrageau/ANP

Het is al bijna een jaar lang een terugkerend patroon rond de oorlog in Oekraïne: zodra Kiev om zwaardere wapens als Patriot-raketten en tanks vraagt, loopt Nederland in de NAVO voorop om de levering ervan te bespoedigen. Rond de mogelijke levering van F-16-gevechtsvliegtuigen leek vorige maand hetzelfde te gebeuren, toen minister van Buitenlandse Zaken (CDA) Wopke Hoekstra zei dat er voor hem „geen taboes waren”. Maar nu de Oekraïense president Zelensky vorige week in Brussel daadwerkelijk om „wings for freedom” vroeg, worden vanuit Den Haag de verwachtingen over de mogelijkheid om snel F-16’s te leveren getemperd.

Defensieminister Kajsa Ollongren (D66) zei dinsdag in Brussel voorafgaand aan overleg met haar NAVO-collega’s dat de steun aan Oekraïne moet worden geïntensiveerd nu Rusland zich klaar lijkt te maken voor een groot nieuw offensief. Ollongren beloofde dat Nederland meer munitie zal leveren en herhaalde ook dat Nederland met bondgenoten wil „nadenken over de mogelijkheden” op termijn F-16’s te leveren. Nederland neemt het verzoek van Oekraïne „heel serieus”, maar Ollongren waarschuwde dat een besluit tijd zal kosten.

Lees ookNederland in voorhoede van landen die Oekraïne militair steunen

Logistiek ingewikkeld

Het leveren van gevechtsvliegtuigen is naast een serieuze militaire escalatie logistiek ingewikkeld. Oekraïense militairen, die nu met verouderde Russische MIG’s vliegen, zouden getraind moeten worden om de F-16’s te kunnen besturen. Ook is het onderhouden van F-16’s een complexe logistieke operatie. Nederland en andere NAVO-partners mogen bovendien geen F-16’s aan Oekraïne leveren zolang de Verenigde Staten, die het vliegtuig ontwikkelden, geen toestemming hebben gegeven. En voorlopig zijn de VS, en bijvoorbeeld ook Duitsland, nog tegen het leveren van F-16’s.

Om internationaal de druk op te voeren vroeg D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma het kabinet vorige week in een Kamerdebat om een „fighterjetcoalitie met gelijkgezinde landen” als Groot-Brittannië en Denemarken op te richten die alvast zouden kunnen beginnen met het trainen van Oekraïense piloten. Premier Mark Rutte (VVD) zei dat hij het hier „te vroeg” voor vindt. Het trainen van piloten is „een grote stap”, zei hij, „die echt met de bondgenoten genomen moet worden”.

Kamer tegen motie-Sjoerdsma

Een grote meerderheid van de Tweede Kamer keerde zich daarna tegen een motie van Sjoerdsma voor zo’n fighterjetcoalitie, waar de Kamer het kabinet eerder steeds aanspoorde om sneller en daadkrachtiger te handelen rond wapenleveranties. PvdA-woordvoerder Kati Piri zegt dat ze niet tegen de levering van F-16’s is, maar een coalitie met een paar landen strategisch niet slim vindt. „Zo’n actie kan diplomatiek meer schade aanrichten dan dat het helpt. Het getuigt ook een beetje van grootheidswaanzin om buiten de Amerikanen om te werken. Voor stappen als F-16’s is draagvlak in een brede coalitie nodig, ik vertrouw erop dat de regering daarop inzet.”

Sjoerdsma is juist bang dat zo kostbare tijd verloren gaat. „Als ik terugkijk op het afgelopen jaar dan hebben de NAVO-landen ongelofelijk veel gedaan, maar was het wel vaak reactief en liepen we achter de feiten aan. Nu heeft Zelensky gezegd wat hij nodig heeft om weer in het offensief te gaan en het momentum te kantelen.” Sjoerdsma hoopt dat dit keer trainingen aan de eventuele levering van F-16’s vooraf kunnen gaan. „Bij de tanks werden Oekraïners in afwachting van een besluit niet getraind. Daarmee verlies je echt te veel tijd.”

Een aantal partijen in de Tweede Kamer heeft grote bedenkingen bij het leveren van F-16’s. SP-Kamerlid Jasper van Dijk denkt dat het „enorme risico’s” heeft Oekraïne van geavanceerde gevechtsvliegtuigen te voorzien. „Een F-16 kan gemakkelijk in Russisch luchtruim komen, of rond de Krim, de kans op rechtstreekse confrontaties wordt groter.” Van Dijk is niet principieel tegen wapenleveranties, maar de SP wil „waakzaam” blijven. „Vorig jaar ging het nog over helmen en schermvesten, nu over tanks en F-16’s. Waar blijven de inspanningen om een eind te maken aan deze oorlog?”

De Oekraïense defensieminister Oleksii Reznikov liet journalisten dinsdag bij het NAVO-hoofdkwartier een afbeelding zien van een gevechtsvliegtuig toen hem gevraagd werd wat zijn belangrijkste gespreksonderwerp was. Maar serieuze toezeggingen zou Oekraïne dinsdag naar verwachting nog niet krijgen. De Duitse defensieminister Boris Pistorius noemde het leveren van voldoende munitie „momenteel veel belangrijker dan de discussie over gevechtsvliegtuigen”. Ollongren leek voor de verdere toekomst een opening te laten. „Ze moeten toch overschakelen naar andere gevechtsvliegtuigen. Hoe dan ook. Het moet op enig moment gebeuren, ook voor de toekomst.”

Pro-Palestijns protest op Mediapark, omdat NOS ‘Israëlisch frame’ zou overnemen

admin
November 26, 2024
0

Actiegroep XR Justice Now, een tak van klimaatgroep Extinction Rebellion, protesteert dinsdagochtend bij het NOS-gebouw op het Mediapark in Hilversum. Ongeveer twintig demonstranten, sommigen gehuld in witte pakken met afdrukken van rode handen erop, scanderen „NOS, schande, bloed aan je handen”. Ook hebben ze spandoeken aan het gebouw opgehangen met de leuzen „NOS stop legitimatie van genocide” en „Taal is niet neutraal”. Drie aan elkaar vastgeketende actievoerders met gezichtsbedekking liggen voor de ingang.

De actiegroep vindt dat de publieke omroep geweld en genocide „legitimeert”, omdat het „klakkeloos” de „Israëlische framing” zou overnemen, zo is te lezen in een verklaring op de Instagram-pagina van de groep. XR Justice Now geeft in de verklaring geen voorbeelden van de gehekelde berichtgeving.

NOS ontstemt

De demonstranten roepen de NOS op om „haar plicht” na te komen door op een „onbevooroordeelde en waarheidsgetrouwe” manier verslag te doen van de situatie in het Midden-Oosten. Ze vinden dat de woordkeuze van NOS-journalisten „direct invloed” heeft op de werkelijkheid.

De NOS is niet te spreken over de actie. “Over onze journalistieke keuzes of ons woordgebruik gaan we altijd graag met iedereen in gesprek. Dit is alleen niet de manier”, laat Giselle van Cann, hoofdredacteur van NOS Nieuws weten. „Ik vind het onaanvaardbaar dat deze demonstranten de toegang tot onze redactie vanochtend blokkeren, en dat mijn collega’s zich onveilig voelen,” zegt ze.

Politie aanwezig

De politie is aanwezig, maar grijpt vooralsnog niet in, schrijft de NOS. Volgens een woordvoerder van de publieke omroep heeft het protest geen invloed op de programmering.

De subgroep van Extinction Rebellion zegt ook de aandacht te willen vestigen op de „systematische Israëlische aanvallen” op journalisten die volgens de actiegroep als „oorlogsmisdaden” moeten worden bestempeld. XR Justice Now had het protest live uitgezonden op Instagram en trok zo’n twintig kijkers.

Politie op twee gevallen na tevreden over optreden tijdens pro-Palestijnse studentenprotesten UvA

admin
November 26, 2024
0

De politie heeft tijdens de studentenprotesten op campussen van de Universiteit van Amsterdam (UvA) afgelopen voorjaar in twee gevallen buitenproportioneel geweld gebruikt tegen pro-Palestijnse demonstranten. Dat concludeert de politie op basis van een intern onderzoek. In het algemeen zou het geweld „goed toegepast” en „uitlegbaar” zijn geweest, schrijft de politie.

In navolging van grootschalige studentenprotesten op campussen in de Verenigde Staten, organiseerden Nederlandse pro-Palestijnse actiegroepen afgelopen voorjaar ook demonstraties in Amsterdam. Zowel op de Roeterseilandcampus als bij Oudemanhuispoort, twee locaties van de UvA, kwamen honderden demonstranten samen met de intentie om daar te overnachten. Ze zetten tenten op, brachten eten mee en wierpen barricades op om de politie tegen te houden. Op beide locaties gebruikte de politie geweld om de demonstranten uiteindelijk weg te krijgen.

‚Naar de grond gewerkt’

In één geval zou een politiemedewerker zijn uitgescholden voor „vuile kankerlijer”, waarna de agent de persoon „naar de grond werkte”. Dat had niet mogen gebeuren, stelt de politie. In het andere geval zou een agent van de Mobiele Eenheid (ME) meermaals een demonstrant hebben geslagen met de wapenstok terwijl die geen kant op kon en geen gevaar vormde. Ook dit vond niet „binnen het wettelijk kader” plaats, oordeelde de hulpofficier van justitie.

In totaal hebben 59 mensen klachten ingediend vanwege het politieoptreden bij de UvA-protesten. In meer dan de helft van de gevallen kwamen die van mensen die de demonstraties niet zelf hadden bijgewoond maar filmpjes hadden gezien. Met die klachten doet de politie niets. De overige klachten, van mensen die fysieke of emotionele schade zeggen te hebben opgelopen, leidden uiteindelijk tot vier aangiften, die het OM nog moet wegen.

De Amsterdamse politiechef Peter Holla schrijft in een brief naar de veiligheidsdriehoek dat hij het betreurt als mensen nog steeds last hebben van het politiegeweld. Hij vraagt ook om begrip voor de agenten. „Agenten zijn bekogeld met stenen en zwaar vuurwerk, werden met brandblussers in hun gezicht gespoten en werden zelfs aangevallen met ammonia.” Tien agenten zijn gewond geraakt, van wie één blijvende tinnitus heeft opgelopen.

Tv-recensie | Laat quizmarathondeelnemers af en toe even op hun rug liggen en naar de wolken kijken

admin
November 26, 2024
0

„Laat de mensen maar leven, als ze dat willen, en daarna doodgaan, ieder op zijn beurt”, schreef Wisława Szymborska in 2002. „Zij, de wolken, hebben met heel dat vreemde gedoe niets te maken.” De woorden van de Poolse dichteres stonden aan het eind van Even lucht (EO) in de wolken geschreven, als een wijsheid die de korte documentaire in perspectief moest plaatsen. De afgelopen twintig minuten waren gevuld geweest met beelden van mensen die op hun rug in de achtertuin, op een grasveld of naast een kippenhok lagen. Op verzoek van de documentairemakers namen ze daar de tijd om midden op de dag hun blik omhoog te keren. Met hun ogen op de wolken vertelden ze waar hun gedachten nu naartoe gingen.

Bij de jonge deelnemers richtten die gedachten zich vooral op de toekomst en alle angsten en verlangens die daarbij kwamen kijken, terwijl de oudere deelnemers veelal terugblikten op het verleden: soms tevreden, soms met spijt. De thema’s die de wolkenkijkers bezighielden varieerden van behapbaar en concreet tot beangstigend groot. Latrelaties en terminale ziektes, vliegvakanties en klimaatverandering. Ik kwam er niet over uit of ik dat troostrijk of juist beangstigend vond: het idee dat je die dromen en zorgen met zo veel mensen deelt. En dat het de wolken die aan je voorbijtrekken uiteindelijk worst zal wezen hoe veel van je dromen en nachtmerries werkelijkheid worden.

Omdat maandag me wat vroeg leek voor een existentiële crisis ruilde ik de wolken in voor SBS6 (in jargon noemen we dit ook wel een ‘vibe shift’). Daar is sinds vorige week iedere avond Lotto De Quizmarathon (Talpa) te zien – of, in de woorden van presentator Rob Kamphues: „Het grootste quizevenement uit de Nederlandse tv-geschiedenis”, bestaande uit „zo’n 32 uur lang alleen maar quizen, quizen en nog eens quizen, met een selectie van de meest fanatieke quizfanaten .” Die quizfanaten nemen de uitdaging ontroerend serieus en worden behandeld als ware artiesten. Niet alleen kunnen ze backstage gebruikmaken van „speciale faciliteiten”, waaronder een ijsbad, een hometrainer en een doos Trivial Pursuit; ze mochten van tevoren ook een rider (wensenlijst) inleveren met „etenswaar die goed is om supergefocust de 32 uur durende marathon door te komen.” Zo kan het dat ze tussen de quizrondes door met een verhit hoofd de coulissen inlopen terwijl ze dingen zeggen als: „Het is nu tijd voor de hummus.”

Spijtig is het wel dat de marathon is opgeknipt en uitgesmeerd over meerdere weken. Dat geeft je als kijker de gelegenheid om je avond na avond iets slechter te voelen over je groeiende ongeduld. Want geef toe: je kijkt niet voor de triviafeitjes. Je kijkt omdat je wil zien hoe lang het duurt voor de hummus uitwerkt en de eerste uitgeputte quizfanaat van de hometrainer dondert.

Slaaptekort

Misschien dat de bedenkers van het format voorvoelden dat veel kijkers om die reden pas bij de laatste afleveringen aanhaken, als het slaaptekort van de kandidaten het best zichtbaar wordt. Dat dat de reden is voor het extra drama-element dat ze hebben toegevoegd: de kandidaten delen zich steeds op in twee teams, en aan het eind van elke ronde stemt het verliezende team een van de eigen leden weg. Het weggestemde lid mag dan weer zelf een ander teamlid aanwijzen om het tegen op te nemen in een duel. Wie verliest, vertrekt.

Al dat gehannes met messen in ruggen leidde in aflevering één al tot betraande oogjes bij de weggestemde deelnemer. Zo’n deelnemer zou je eigenlijk ook even buiten op zijn rug moeten leggen, vind ik. Voor een beetje perspectief. „Laat de mensen maar quizzen, als ze dat willen”, zou je tegen hem moeten zeggen; „en daarna weggestemd worden, ieder op zijn beurt. Zij, de wolken, hebben met dat hele vreemde gedoe niets te maken.”

Luister naar