Het kabinet stelt minister van staat Winnie Sorgdrager aan als regeringscommissaris om advies te geven over de samenwerking tussen het ministerie van Financiën en Stichting (Gelijk)waardig Herstel (SGH). Dat schrijft staatssecretaris Sandra Palmen-Schlangen (Herstel en Toeslagen, NSC) woensdag in een brief aan de Tweede Kamer.
SGH houdt zich bezig met het compenseren van ouders die gedupeerd zijn door de Toeslagenaffaire. Het is de wens van het kabinet dat de hersteloperatie van SGH opgeschaald wordt. Maar Palmen-Schlangen schrijft dat er „opnieuw een impasse is ontstaan” tussen het ministerie van Financiën en de stichting. „Voorop staat dat de gedupeerden van de toeslagenaffaire voorbij het onrecht worden geholpen […] Dat is uiteindelijk het doel waar wij in gezamenlijkheid voor staan.”
De Stichting (Gelijk)waardig Herstel werd opgericht door onder anderen prinses Laurentien. De stichting en de prinses raakten meermaals in opspraak. Laurentien zou grensoverschrijdend gedrag hebben vertoond richting ambtenaren, waarna ze terugtrad als voorzitter van de stichting. Ook raakte SGH in opspraak door de hoge beloningen die werden uitgekeerd aan eigen medewerkers.
Winnie Sorgdrager adviseerde de regering recent nog over de rol van het ministerie van Defensie bij het bombardement op de stad Hawija in Irak in 2015, waarbij 85 burgerslachtoffers vielen.
Lees ook
Wat is er aan de hand met de hersteloperatie Toeslagen?
Geschokt loopt buurtbewoner Marlon Gemerts donderdagmiddag langs de smeulende resten van vijf enorme panden die tot vandaag nog statig naast elkaar stonden. Hoestend vanwege de prikkelende rook die uren na de brand nog altijd in de lucht hangt, keert hij zich hoofdschuddend om. „Dit is de zoveelste brand. Vorig jaar was het raak aan bij Nassylaan. We hebben laatst ook aan de Heerenstraat een brand gehad. En steeds zijn het verlaten en lege panden hier in de oude binnenstad’’, zucht hij.
De schok in Paramaribo is groot. De brand die donderdagochtend om tien uur lokale tijd uitbrak, legde vijf panden in as in de historische binnenstad. Er vielen geen gewonden. Maar de schade is groot. Een gapend gat, midden in het centrum, toont na de enorme vuurzee, het trieste eindresultaat.
Een vrouw houdt een zakdoek voor haar mond en kijkt met grote ogen naar de enorme ravage. Een groepje brandweermannen zit uitgeput op de grond terwijl verderop een bulldozer met volle kracht de resten afbreekt van wat ooit het dak was van het ministerie van Sociale Zaken.
Kwetsbaar erfgoed
Het is niet de eerste keer is dat er brand in de binnenstad van de Surinaamse hoofdstad uitbreekt. De wit geschilderde achttiende-eeuwse panden uit de koloniale tijd zijn de trots van Paramaribo. Ze staan op de werelderfgoedlijst van Unesco, maar zijn kwetsbaar. En dit keer is de schade wel heel groot. Mede door een hevige wind, problemen die de uitgerukte brandweer ondervond zoals een kapotte dompelpomp en te weinig water en middelen kon de brand snel om zich heen slaan.
Hoewel brandweer commandant Mario Vismale niet vooruit wil lopen en het onderzoek wil afwachten, heeft hij wel sterke vermoedens in welke richting de oorzaak van de brand gezocht moet worden. „Veel panden zijn verlaten en trekken zwervers en drugsverslaafden aan, en dat brengt grote risico’s met zich mee. Brandgevaar ligt dan als snel op de loer’’, zegt hij. Tussen de rokende panden vat een deel van een ingestort pand in de middag opnieuw vlam. Vismale roept zijn mannen op om onmiddellijk de plek te besproeien. ,,We hebben met een verraderlijke rukwind te maken met veel kracht’’, zegt hij even later.
President Chan Santokhi bezocht na de brand samen met een aantal ministers de plek en sprak zijn steun en medeleven uit aan de winkeliers die hun panden zijn kwijtgeraakt. Ook beloofde hij een grondig onderzoek naar de brand en naar de omstandigheden waarin de brandweer moest werken. „Ons land en ons volk is veerkrachtig. Ook deze uitdaging zullen we overbruggen. We zullen deze plek samen herbouwen en herstellen’’, aldus Santokhi. Er zou de afgelopen jaren juist geïnvesteerd zijn in de capaciteit van het Korps Brandweer Suriname volgens Santokhi.
‘Onherstelbaar verlies’
Een eigenaar van een van de verwoeste panden reageert boos op sociale media. „We waarschuwen de overheid al tijden over de gevaren van de leegstaande gebouwen. We vragen al langere tijd dat er steun komt voor deze monumentale panden. Dit had voorkomen kunnen worden’’, zegt hij. De Stichting Gebouwd Erfgoed (SGES) schrijft in een persbericht dat ze verslagen zijn door de brand. „Dit vormt een onherstelbaar verlies van waardevolle elementen uit ons gebouwd erfgoed. Erfgoed dat generaties lang symbool heeft gestaan voor onze geschiedenis en culturele rijkdom’’, schrijft de stichting.
Later op de middag maakt de politie bekend dat er twee zwervers zijn aangehouden die verdacht worden van brandstichting. Marlon Gemerts die een straat verderop woont en dagelijks langs de koloniale panden liep, is niet verbaasd. „Er moet betere opvang voor zwervers komen. En verlaten historische panden in de binnenstad moeten een bestemming krijgen. Paramaribo heeft een uniek centrum, niet voor niets heeft het een beschermende status’’, zegt hij.
De Italiaanse premier Giorgia Meloni kan opgelucht ademhalen: haar bezoek aan het Witte Huis en aan een onvoorspelbare leider als Donald Trump verliep zonder uitglijders of incidenten. De Amerikaanse president ontving Meloni – die hij als „een vriendin” omschreef – donderdag voor de lunch, gevolgd door een gesprek in het Oval Office. Daarmee was Meloni de eerste Europese leider die officieel op bezoek ging bij Trump sinds de Amerikaanse president op 2 april een heffingenoorlog met de wereld is gestart.
Meloni is nu al maanden in een ingewikkelde balanceeract verwikkeld. Haar radicaal-rechtse en nationalistische agenda vertoont sterke gelijkenissen met die van Trump en zijn vicepresident JD Vance, die vrijdag Rome bezoekt en daar Meloni opnieuw ontmoet. Tegelijk beseft de Italiaanse premier dat het economische, politieke en militaire lot van Italië sterk verbonden is met de rest van Europa. De EU en de Italiaanse oppositie waren bezorgd dat Meloni haar ‘Italy first’-agenda te sterk zou uitspelen in Washington, ten nadele van de EU.
Maar dat deed ze niet. Vooraf had Meloni, die zichzelf als een bruggenbouwer ziet tussen de EU en de VS, over haar bezoek aan Washington met Commissievoorzitter Ursula von der Leyen gepraat. Ook de uittredende Duitse bondskanselier Olaf Scholz en zijn opvolger Friedrich Merz, die nog niet door Trump werd ontvangen, bespraken met haar het delicate bezoek. Omdat de Europese Commissie vergaande bevoegdheden heeft wat betreft handel, had de Italiaanse premier geen officieel mandaat om namens de EU over de heffingen te onderhandelen. Maar ze kon wél een charmeoffensief inzetten en Trump verleiden tot rechtstreekse besprekingen, in Europa.
‘Het Westen weer groot maken’
Meloni zei verschillende dingen die Trump als muziek in de oren klonken. De Italiaanse premier zei als doel te hebben „het Westen weer groot te maken” – een referentie aan Trumps verkiezingsslogan ‘Make America Great Again’ – en benadrukte de punten van overeenstemming tussen de VS en Italië onder haar leiding, zoals de strijd tegen illegale migratie en synthetische drugs, tegen ‘woke’ en „wie onze geschiedenis wil uitwissen.” Terwijl Trump enthousiast knikte, zat even verderop een glunderende JD Vance.
Het charmeoffensief leek te werken. Trump aanvaardde Meloni’s uitnodiging om „in de nabije toekomst” Rome te bezoeken, en de „mogelijkheid te overwegen” om dan ook te spreken met de EU. Trump zei voor de lunch al dat hij „100 procent zeker is” dat er met de EU een deal zal worden bereikt. De VS hebben importheffingen van 25 procent aangekondigd op aluminium en staal. De aangekondigde heffingen van 20 procent voor alle producten uit de EU zijn voor 90 dagen opgeschort, een periode waarin ook de EU voorlopig de invoering van tegenmaatregelen bevriest.
Trump zei dat hij „100 procent zeker is” dat er met de EU een deal zal worden bereikt
Een regelrechte handelsoorlog vermijden, is ook van rechtstreeks belang voor Italië, beseft Meloni. De Verenigde Staten zijn de belangrijkste handelspartner van Italië buiten de EU, en Italië doet ook rechtstreekse buitenlandse investeringen in de VS. Meloni stipte slim aan dat „Italiaanse bedrijven de komende jaren zo’n 10 miljard zullen investeren”, dat de economieën sterk verweven zijn, wat „niet alleen geldt voor Italië, maar voor de hele EU.” Zakenman Trump spitste de oren.
Tijdens het vragenmoment met de pers in het Witte Huis werd het wel even spannend. Een Italiaanse reporter vroeg Meloni wat ze ervan vond dat Trump de Oekraïense president Zelensky de schuld geeft van de oorlog. De Italiaanse premier zei dat iedereen wist hoe zij erover dacht: „Poetin is Oekraïne binnengevallen, maar nu moet worden gewerkt aan een duurzame en rechtvaardige vrede.” Toen de tolk worstelde met de vertaling, onderbrak Meloni haar haastig, om de boodschap af te leiden naar de Italiaanse belofte om de defensie-uitgaven te verhogen naar 2 procent van het bbp, zoals de Navo al jaren vraagt. Over Zelensky zei Trump dat hij hem „niet de schuld geeft” – maar leek dat daarna toch te doen. „Ik ben geen grote fan van hem.”
Lees ook
Lees ook: Meloni gaat in ‘Europees belang’ naar Trump, en dat maakt de rest van Europa zenuwachtig
