N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Ophef Het is niet voor het eerst dat er twijfels zijn over het werk van de Franse onderzoeker Nicolas Guéguen. Het belemmert hem niet door te werken.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data98978414-fb351b.jpg)
Foto Getty Images
Hoe groter de borsten, hoe vaker een vrouw een lift krijgt. Dat is geen tegeltje in een truckerscafé, maar de uitkomst van een Franse studie (2007) waarbij een twintigjarige vrijwilliger langs de weg haar duim omhoog hield met een gevulde bh in oplopende maten. En ja hoor, het vergroten van de cup vertoonde een significant verband met een groter aantal chauffeurs die de vrouw een lift aanboden. Mannelijke chauffeurs, geen vrouwen.
Nicolas Guéguen, onderzoeker aan de Université de Bretagne Sud, toont in zijn publicaties een bijzondere interesse voor de interactie tussen mannen en vrouwen. Met een blik die je nu de male gaze zou noemen. Behalve de cupmaat bleek ook de haarkleur van de liftster bepalend voor het aantal stoppende mannen. Met een al nauwelijks opziendbarender conclusie: voor blonde vrouwen stoppen mannen vaker dan voor vrouwen met donker haar.
Fantasietjes van de professeur
De situaties die Guéguen onderzocht lijken direct ontsproten aan de fantasietjes van de professeur. Vrouw op hoge hakken, vrouw draagt rode jurk, vrouw vraagt sigaret, vrouw in bar. Zo toonde hij ook aan dat van vrouwen in rode jurken vaker wordt gedacht dat ze uit is op seks en dat mannen vaker lachen naar een vrouw als zij langer oogcontact maakt wanneer een man een café in loopt.
De wetenschappelijke uitgeverij Sage heeft afgelopen maand laten weten dat er concerns (zorgen) zijn over vijf studies van Guéguen. Zo wordt onder meer getwijfeld aan de betrouwbaarheid van de data, de repliceerbaarheid van de uitkomsten en de toestemming van deelnemers aan het onderzoek. Een droge, beknopte mededeling, die bij de schare kritische volgers van het werk van Guéguen tot de onvermijdelijke woordgrap leidde dat de buste-onderzoeker was busted.
Vijf studies, dat is nogal wat. Maar het is niet voor het eerst dat Guéguen aangepakt wordt. Eerder trok dezelfde uitgeverij al aan de bel bij twee Franse universiteiten over Guéguens onderzoek naar hoe aantrekkelijk vrouwen gitaarspelende mannen vinden. Zijn eenmansstudies naar hoge hakken en rode jurken werden teruggetrokken.
Rommelen in de marge
Je kunt Nicolas Guéguen zien als exemplarisch voor slodderwetenschap in de sociale psychologie, waarvan in Nederland Diederik Stapel het bekendste gezicht is. Maar terwijl Stapels deconfiture het einde van zijn wetenschappelijke carrière betekende, rommelde Guéguen rustig door in de marge. Al in 2012 maakte wetenschapsjournalist Hans van Maanen in de Volkskrant gehakt van een lippenstiftstudie van Guéguen, en in één moeite door ook van de rest van zijn oeuvre. In 2017 haalden twee andere speurneuzen tien van Guéguens studies publiekelijk door molen. Een onbekende was hij dus niet.
Misschien komt het door het puberale, seksistische karakter van zijn studies dat er vooral lacherig over Guéguen wordt gedaan. Het heeft hem in elk geval niet belemmerd door te publiceren. Zo stond zijn naam vorig jaar nog bij een studie over hoe je jongeren kunt motiveren zich te laten vaccineren. Guéguen werkt nog steeds aan de Bretonse universiteit, bevestigt een woordvoerder. Van reputatieschade aan de universtiteit is volgens hem geen sprake.
