Zwarte rookbommen op de grasmat, bedreigingen van het personeel door hooligans en kansloze degradatie uit de Eredivisie. Vorig seizoen was het dieptepunt in de clubgeschiedenis van FC Groningen. Een jaar, meerdere ontslagen en een flinke bestuurlijke ingreep later staat de ‘Trots van het Noorden’ op de rand van promotie. Als het vrijdagavond wint in een directe confrontatie met nummer twee Roda JC, keert de huidige nummer drie van de Keuken Kampioen Divisie terug naar het hoogste niveau van het Nederlandse voetbal.
Dat is meer dan zelfs de meest optimistische Groninger een paar maanden geleden had durven hopen. Begin november stond FC Groningen dertiende, na ontluisterende nederlagen tegen onder meer FC Den Bosch (0-3) en Jong Utrecht (1-0). De onrust binnen de club was onverminderd groot. Twee leden van de raad van commissarissen stapten op nadat supporters „het vertrouwen” in hen hadden opgezegd. Ook algemeen directeur Wouter Gudde kondigde zijn vertrek aan, hij zou het seizoen wel afmaken.
Maar het was een andere, minder explosieve maatregel, genomen in diezelfde najaarsweek, die écht het verschil heeft gemaakt, vertelt Gudde. Een besluit dat de trainer nam in overleg met Gudde en manager ‘voetbal en opleiding’ Art Langeler. Meer jonge, onervaren spelers in de basis, meer energie. Sindsdien werd er slechts één keer verloren in de competitie, Groningen haalde de halve finale van de KNVB-beker en heeft nu dus de kans om directe promotie af te dwingen.
Samen op vakantie
Vijf jongens uit de eigen jeugdopleiding – allemaal opgegroeid in Groningen of Haren – zijn uitgegroeid tot vaste gezichten in de opstelling. Zij spelen vanaf hun jongste tienerjaren in de jeugd van FC Groningen, zijn goed bevriend en vier van hen gingen zelfs samen op vakantie. De jongste van het stel is centrale verdediger Thijmen Blokzijl; toen Groningen de beker won in 2015 was hij tien jaar oud.
Op de flanken van het middenveld spelen Jorg Schreuders en Luciano Valente. Valente is zoon van een Italiaanse vader en een Nederlandse moeder, hij speelde zelfs enkele jeugdinterlands met Italië. Hij kwam dit seizoen bijna alle wedstrijden in actie, maar zal de confrontatie met Roda JC vanwege een blessure missen.
De laatste twee vormen de voorhoede van FC Groningen, en zijn samen goed voor 27 doelpunten in de Keuken Kampioen Divisie. Thom van Bergen, die afgelopen vrijdag in de blessuretijd de gelijkmaker (1-1) tegen Telstar maakte, waardoor de kans op rechtstreekse promotie in leven bleef. En Romano Postema, de oudste van de vijf jeugdspelers, die dit seizoen terugkeerde bij de club na een huurperiode bij Roda JC.
Crisis afgewend
Wouter Gudde ging vorig jaar diep door het stof om de crisis bij de club onder controle te krijgen. In een interview met NRC zei hij zich te schamen voor de situatie bij de club als hij zijn kinderen naar school bracht. Hij kwam er pas halverwege het seizoen achter dat de selectie niet fit was, omdat binnen en met de technische staf nauwelijks werd gecommuniceerd. Ook de cultuur binnen de ploeg deugde niet, zei Gudde. Het ontbrak aan discipline, de hiërarchie was scheef en spelers spraken elkaar niet aan op wangedrag.
Toch bleef Gudde zitten, met het vertrouwen dat hij FC Groningen erbovenop kon helpen. Hij haalde met trainer Dick Lukkien en scout Henk Veldmate twee ervaren krachten die volgens Gudde bovendien goed kunnen samenwerken. Langeler kreeg meer verantwoordelijkheid. Een paar spelers vertrokken. Wat ook moest veranderen: meer intensiteit op de trainingen en tijdens wedstrijden, een gezondere sfeer in de kleedkamer.
Aanvankelijk leek het allemaal nauwelijks te helpen. Het begon pas te lopen toen de jonge jongens binnen de selectie vaker basisplaatsen kregen. „Terugkijkend hadden we dat al eerder moeten doen”, geeft Gudde toe. Hij omschrijft een cultuuromslag op de trainingen. Waar discipline en motivatie vorig seizoen ver te zoeken waren, zijn het nu de jonge jongens die met energie op de training verschijnen. „De dynamiek in het team verandert als je spelers in het veld hebt staan die elke dag beter willen worden. Nu staat er een team met Groningse smoel.”
In de winter liet FC Groningen een aantal basisspelers van het degradatieseizoen vertrekken. Tomas Suslov werd na een huurperiode van een half jaar bij Hellas Verona voor 1 miljoen euro overgenomen door de Italiaanse club. Radinio Balker maakte voor 1,3 miljoen euro een transfer naar het Engelse Huddersfield Town. En voor Daleho Irandust en Kevin van Veen was er geen plek meer in de selectie. Irandust keerde terug naar zijn geboorteland Zweden, en Van Veen vertrok op huurbasis terug naar de Schotse competitie, waar hij eerder al succesvol was.
Begroot op promotie
De opmars is mooi voor FC Groningen, maar ook min of meer noodzakelijk. Gudde heeft met FC Groningen financiële risico’s genomen, in de hoop binnen een jaar terug te keren in de Eredivisie. Dit seizoen begon de club met een tekort van 7 miljoen euro op de begroting, onder meer door transfers is dat teruggebracht naar een verwacht verlies van ongeveer 2 miljoen. Nog een jaar in de Keuken Kampioen Divisie zou betekenen dat er gesneden moet worden in het budget, zegt Gudde. Als Groningen nu promoveert verwacht hij dat de club wat betreft spelersbudget tussen plek tien en dertien van de Eredivisie zou uitkomen.
Een financiële meevaller is dat de jonge jongens van FC Groningen dit seizoen veel meer waard zijn geworden. Verkoop van een of meerdere van die spelers zou de financiële klap van nog een jaar Keuken Kampioen Divisie kunnen verzachten. Maar daarover is Gudde duidelijk: „Dat is niet wat je wilt, we willen promoveren met deze jongens.”
