Haar eerste reactie was precies vijf woorden, meer niet. „Ik kan het niet geloven”, sprak Femke Bol tegen persbureau ANP, vlak nadat ze zondag in het Zwitserse La-Chaux-de-Fonds haar eigen Europese record op de 400 meter horden had verbeterd tot 50,95 seconden. Het is de derde tijd ooit gelopen, alleen Sydney McLaughlin-Levrone was tot nu toe sneller dan Bol. De Amerikaanse verbeterde onlangs haar eigen wereldrecord van 50,68 tot 50,65.
Bol (24) dook in Zwitserland voor het eerst in haar carrière onder de 51 seconden, ruim onder haar oude toptijd van 51,45 uit 2023. Dit seizoen was de regerend wereldkampioene nog niet sneller geweest dan 52,49, waarmee ze in juni in Rome opnieuw Europees kampioen werd. Vervolgens moest ze toezien hoe haar concurrente McLaughlin-Levrone bij de Amerikaanse trials het wereldrecord verbeterde. Haar 50,65 leek voor Bol een utopie. En dat op maar een paar weken voor de Spelen van Parijs.
„Het motiveert en inspireert mij ook als iemand die zó hard loopt, nog steeds harder kan”, reageerde Bol ingetogen bij de NOS na het wereldrecord van McLaughlin-Levrone. „Dan geloof ik zelf ook wat makkelijker dat ik nog harder kan.” Na winst op de 400 meter ‘vlak’ bij de FBK-Games in Hengelo (50,04), gaf ze vorige week aan nog niet in topvorm te zijn: „Nu nog niet”.
Maar voor een handvol toeschouwers liet Bol al dit weekeinde de benen spreken in La-Chaux-de-Fonds, waar Nadine Visser het Nederlands record op de 100 meter horden bracht op 12,36. Met een straatlengte voorsprong kwam Bol het laatste rechte eind op, waar ze met lange passen zonder een moment te verzwakken naar de finish liep. Na het zien van de 50,95 op de klok gingen haar handen van ongeloof voor het gezicht. Ook andere atleten op en rond de baan zagen direct dat hier een bijzondere prestatie was geleverd.
Nu Bol haar persoonlijk record met precies een halve seconde heeft verbeterd, is het grootste deel van de kloof met McLaughlin-Levrone gedicht. Bij de vorige Spelen, in 2021, pakte de Amerikaanse in 51,46 goud en werd Bol in 52,03 derde. Een jaar later ging de ook de wereldtitel naar McLaughlin-Levrone, die Bol bijna anderhalve seconde voor bleef. Daarna troffen ze elkaar niet meer. McLaughlin-Levrone kampte met blessures of koos voor de 400 vlak. Bol won twee keer bij de EK en veroverde in 2023 de wereldtitel.
Donderdagavond 8 augustus om vijf voor half tien is in Parijs de olympische finale op de 400 meter horden voor vrouwen. Het verschil tussen de favorieten McLaughlin-Levrone en Bol bedraagt nog maar 0,3 seconden.
Voormalig liefdespaar Gustave en Sophie gaat nog één keer samen naar een viering aan het water. Waarom wordt de speler van de game Clair Obscur pas gaandeweg duidelijk gemaakt, wel is hun chemie onmiskenbaar. De twee vullen elkaar perfect aan: Gustave met zijn cynische pragmatisme, Sophie met haar warmte en empathie. Ze lijken dat ook allebei door te hebben, ze komen nader tot elkaar – en dan schildert een groots, mythisch wezen iets in de verte. Het geprojecteerde getal 34 verdwijnt uit de hemel, een nieuwe 33 wordt getekend. Een deel van de stadsbevolking verdwijnt in het luchtledige, waaronder Gustave’s geliefde.
De wereld van Clair Obscur is getroffen door een vloek. Al 67 jaar lang telt een mysterieuze wezen af – ze noemen haar de ‘Schilderes’. Iedereen wiens leeftijd gelijk staat aan dat getal, verdwijnt van de wereld. Niemand weet hoe dit ooit is begonnen, pogingen om het te doorgronden zijn tot dusver gestrand. Toch belet dat Gustave niet om in zijn potentieel laatste levensjaar samen met lotgenoten in een boot af te reizen naar de Schilderes, om haar te doden en de vloek te doorbreken. Je bestuurt Gustave en zijn kompanen terwijl ze over de wereld reizen en tegen mysterieuze monsters vechten.
De visuele pracht van de gamewereld zou doen vermoeden dat Clair Obscur door een gigantisch team is ontwikkeld, maar achter het spel schuilt een ontwikkelstudio van slechts dertig mensen (wel met behulp van freelancers, overigens). Een Frans team wiens cultuur diep in de wortels van het spel is gaan zitten. Soms is dat expliciet: één van de eerste bazen waar Gustave tegen kan vechten is een mimespeler, die hem na overwinning beloont met een baret, rood-wit shirt, omgebonden doek en natuurlijk een stokbrood op de rug. Op dramatische momenten wordt in de game niet gescholden met Engelse krachttermen, maar met ‘merde’ en ‘putain’.
De Franse roots zitten ook tussen de regels verborgen. Soms is het klein, zoals de manier waarop een teamgenoot met schuin hoofd en opgehaalde schouders non-verbaal communiceert. En Gustave is geen extraverte tiener, zoals je vaak in vergelijkbare games speelt, maar een getergd man die net als Gérard Depardieu vooral graag met zijn ogen communiceert.
Binnenvetters
De cast vol binnenvetters maakt het fijn dat prominente acteurs als Andy Serkis en Charlie Cox hoofdrollen vertolken, die in staat zijn met weinig tekst alsnog de juiste emotie over te brengen. Gustave’s reis brengt hem al snel heel de wereld door, waarbij de magie van de Schilderes zelfs natuurwetten heeft herschreven. Het resultaat is een kleurrijke mengeling van Franse kunst uit de belle-époque-periode – de art nouveau druipt van de daken – gecombineerd met fantasy-illustraties uit Japanse rollenspellen.
Het is een game die precies als een Japans rollenspel speelt, maar dan op zijn Frans. Het lijkt op klassiekers als Final Fantasy, waar reizen door de gamewereld wordt afgewisseld met beurtelingse gevechten. In het geval van Clair Obscur zijn schermutselingen bovengemiddeld strategisch en vergen ze ook veel reflexwerk, omdat je op het juiste moment op knoppen moet drukken om bijvoorbeeld klappen te ontwijken.
Meestal volgen zulke Japanse rollenspellen narratieve conventies die populair zijn in het oosten, zoals een nadruk op de ontwikkeling van een enkel personage in plaats van het verhaal. Op dat front zoekt Clair Obscur het verschil: dit is een fantasyverhaal met een duidelijk Europese ondertoon. Het is genoeg om de game een unieke smoel te geven. In een gamesector die afgelopen decennia steeds meer Amerikaniseerde is dat buitengewoon verfrissend.
Komende zondag is het Moederdag. Een tijdje terug kwam Kruidvat daarom met een aanbieding voor wasmiddel. ‘Moederdaghints’ stond erbij, haha. Een hint indeed! Niets zo irritant als een moeder die niet snel genoeg de volle wasmand leegwast. Heel goed dat Kruidvat daar eens aandacht voor vraagt, goeie timing ook, met Moederdag.
Nou, wat denk je? Ik was echt de enige die dit dacht. Want vervolgens brak de pleuris uit. Enorme ophef! Iedereen boos. Dat de reclame vrouwen stereotypeert. Dat de jaren 50 hadden gebeld om hun moederdagcadeaus terug te vragen. Allemaal wijvengezeik. Ik begreep er echt helemaal niks van.
Want natuurlijk doen vrouwen de was in Nederland, wie anders? De mannen? Hahaha, echt niet. De enige keer dat een man in mijn huishouden de was deed, kwam de hele trommel roze terug, omdat hij er een rode sok bij had gedaan.
Mannen kunnen dat niet, joh – de vaatwasser inruimen, het putje van de douche schoonmaken, luiers verschonen, hou toch op. Daar zijn hun mannenhanden te groot voor, en te ruig. En hun spieren te groot.
Mannen zijn er om het geld te verdienen. En als ze vermoeid thuiskomen na een lange dag sloven, dient de moeder klaar te staan met pantoffels, een vriendelijke glimlach en een glas whiskey. En dienen z’n overhemden vers gestreken in de kast te liggen.
Moederdagcadeaus kunnen wat mij betreft dus niet stigmatiserend genoeg zijn. Hartstikke goed ook voor de kinderen, om weer even duidelijk te krijgen welke plek de vrouw heeft in het gezin! Natuur en evolutie enzo – hallo!
In die lijn doorredenerend kwam ik op nog veel meer mooie moederdagcadeaus. Ik heb ze even op een rijtje gezet. Over hints gesproken. Groetjes komende zondag aan moeder de vrouw!
1 Een cursus ‘Vergeet jezelf niet’. Voor al die momentjes waarop de kinderen naar sport moeten worden gebracht, opa en oma hulp nodig hebben en papa ‘net even offline is’.
2 Een geurkaars met de naam ‘burn-out-lavendel’. Die ’s nachts kalmeert als mama doodziek het werk nog even moet afmaken dat overdag is blijven liggen omdat ze papa en de kinderen moest verzorgen, die met koorts op bed liggen.
3 Een ‘we zijn zo trots op je’-tegel van het werk. Anoniem bezorgd en uiteraard zonder opslag of promotie.
4 Een gegraveerde pieper met ‘Je bent onmisbaar’. Zodat mama ook tijdens pauzes (welke pauzes) bereikbaar blijft voor werk, kinderen én de groepsapp van school. Over wie de cake bakt voor het zomerfeest, wie de ‘lenteknutsel’ voor in de klas maakt, en komende week kan invallen bij het luizenpluizen.
5 Een beautybox met daarop de tekst: ‘Je wordt ouder mama!’ Met figuurcorrigerende slip, concealer voor diepe patriarchale vermoeidheid, een foundation die nóg onzichtbaarder maakt op de werkvloer, waterproof mascara tegen tranen in de file, en Ozempic.
6 En een botoxbehandeling, natuurlijk! Omdat de mannelijke collega’s moeder er de laatste tijd wel wat ‘moe’ uit vinden zien.
7 Een bureaustoel met wieltjes. Zodat mama naadloos van thuiskantoor naar keuken kan schakelen tussen Zoom en courgettes raspen.
8 Alcohol, veel alcohol. It takes a vineyard to raise a child.
9 Een zelfgekleide asbak. Zodat mama weer kan beginnen met roken.
10 De ‘Sorry dat ik besta’-cadeaubon. Te verzilveren bij een lifecoach die nog bij z’n moeder woont, en mama uitlegt hoe ze zelf de bron is van alle stress in haar leven.
11 Een box met ‘verwenmomentjes’. Een doosje schuldgevoel. Een baksteen om tegen de muur te gooien. Een stressbal in de vorm van het hoofd van mama’s leidinggevende (Peter of Paul). En een koekje. Eén koekje.
11 Een automatische Excusesgenerator. Die bij elke grens die mama stelt automatisch zinnen uitspuwt als: „Sorry hoor, ik bedoelde het niet lullig.” „Nee joh, ik wil best nog even snel die mail tikken.” En: „Tuurlijk, ik had deze zaterdag toch even niks te doen.”
12 Een grote doos. Waarin mama kan gaan zitten huilen.
13 Maar het beste idee? Dat is natuurlijk cadeaus geven aan papa op Moederdag! Een nieuwe dure racefiets. Een motor. Een dikke barbecue. Want het grootste cadeau voor een moeder, is een gelukkige vader.
14 Of wacht! Vergeet nummer 13. Schaf Moederdag helemaal af! En maak in plaats daarvan een extra Vaderdag! Zodat alle vaders naast hun wekelijkse papadag zich nóg een extra dag in het jaar vader kunnen voelen. Mooi hè.
Ik heb kippenvel!
Heb je een vraag van de week, taboe, of ‘kwestie’ voor deze rubriek? Mail dan naar [email protected]
In Gaza stierven afgelopen dagen weer kinderen door uithongering, ten gevolge van de voortdurende Israëlische blokkade van hulpgoederen. Baby Jinan Saleh al-Sakafi stierf zaterdag in het Rantisi ziekenhuis nabij Gaza-Stad door ondervoeding en uitdroging. Maandag overleed Youssef al-Najjar, vier maanden oud; hij woog nog maar anderhalve kilo.
Sinds 2 maart legt Israël Gaza opnieuw een blokkade op van alle humanitaire hulp. Die blokkade vormde een schending van het bestand met Hamas, dat behalve de vrijlating van de resterende gijzelaars in Gaza ook in meer humanitaire hulp moest voorzien. Op 18 maart verbrak Israël definitief het bestand met de hervatting van hevige luchtaanvallen.
Na ruim twee maanden volledige blokkade zijn het eten, water en de brandstof in Gaza bijna op. Bakkerijen gaan dicht, gaarkeukens moeten sluiten. Maaltijden worden overgeslagen. De voedselprijzen zijn volgens het Wereldvoedselprogramma met 1.400 procent gestegen, vergeleken met de bestandsperiode.
Uitbreiding bezetting
Ondertussen stevent de Israëlische regering af op verdere militaire controle over Gaza en de bezetting van meer grondgebied. Ook maakt het plannen voor volledige controle over de distributie van hulp in selecte gebieden in Gaza, tot ongenoegen van lokale en internationale hulporganisaties, die hulp kunnen bieden maar worden tegengewerkt.
Afgelopen zondagnacht besloot het Israëlische veiligheidskabinet tot de uitbreiding van militaire operaties in Gaza. Een Israëlische functionaris zei tegen de Israëlische krant Haaretz dat de bevolking van Gaza daarbij opnieuw naar het zuiden zal worden „verplaatst”. Daarbij zal de bevolking worden aangemoedigd tot „vrijwillige migratie”, een eufemisme gebezigd door verschillende politici voor verdrijving van de Palestijnen uit Gaza naar omliggende landen, aangemoedigd door de Amerikaanse president Donald Trump.
Volgens premier Benjamin Netanyahu zullen de Israëlische militairen Gaza niet binnengaan om zich na aanvallen weer terug te trekken. „De intentie is het tegenoverstelde daarvan”, aldus de premier. Families van de Israëlische gijzelaars hebben woedend gereageerd op het plan. Volgens hen plaatst de regering territoriaal gewin boven de levens van de Israëliërs die door Hamas gevangen worden gehouden.
Tegelijkertijd keurde het Israëlische veiligheidskabinet een plan goed voor de distributie van humanitaire hulp in Gaza, die zal plaatsvinden in zones onder controle van het leger, en in handen zal komen van particuliere bedrijven.
Politieke belangen
De VN, internationale hulporganisaties en ngo’s zijn uiterst kritisch op het Israëlische hulpplan. Niet alleen komt de hulpdistributie daarmee onder Israëlische controle te staan, aansluitend op Israëls politieke en militaire belangen, ook zal de hulp slechts dat deel van de bevolking bereiken die in staat is naar de aangewezen distributiezones te gaan.
Bovendien wordt het hulpsysteem dat al decennia bestaat in Gaza – waar al 80 procent van de bevolking afhankelijk was van humanitaire hulp – door Israël tegengewerkt.
VN-organen en Palestijnse en internationale ngo’s werkzaam in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever schreven zondag dat Israëlische functionarissen pogen het bestaande hulpsysteem in Gaza te ontmantelen, terwijl de distributie van hulp wordt beperkt tot zones onder controle van het Israëlische leger. Het kwetsbaarste en minder mobiele deel van de bevolking zal op die manier geen hulp kunnen ontvangen, en de rest van de bevolking wordt gedwongen zich in gevaarlijke militaire zones te begeven, schrijven de organisaties.
Secretaris-generaal van de VN, António Guterres, zei vorige maand dat de VN geen uitvoering kunnen geven aan een hulpplan waarmee de hulp nog meer door Israël wordt gecontroleerd: „We zullen niet deelnemen aan een regeling die de humanitaire principes niet volledig respecteert: menselijkheid, onpartijdigheid, onafhankelijkheid en neutraliteit”, aldus Gutteres.
Noodhulpexpert van UNICEF Nederland Wouter Booij licht telefonisch vanuit Den Haag toe dat het „los van de principiële bezwaren, nog weken zal duren voordat het Israëlische hulpplan wordt geïmplementeerd, terwijl de hulp nu nodig is. En dat heeft dodelijke gevolgen.”
Distributiepunt voor water in vluchtelingenkamp Nuseirat.
Foto Eyad BABA / AFP
Tonnen hulp
Er staan duizenden vrachtwagens met hulpgoederen bij de grensovergangen met Gaza, maar Israël laat niets door. Op het vliegveld Ben Gurion in Tel Aviv heeft UNICEF onder meer 180.000 vaccinaties , tientallen beademingsapparaten, en therapeutische voeding klaarstaan. Ook reparatieapparatuur voor watercentrales, die nu nog maar op 15 procent van hun capaciteit draaien, mag Gaza niet in.
Dat terwijl de hulp volgens Booij „acuut nodig is”. Zo is therapeutische voeding cruciaal bij ondervoeding. „Ondervoeding los je niet op door een kind ineens water en normale voeding te geven. Het immuunsysteem en de organen zijn dan al aangetast.”
Volgens UNICEF zijn sinds het begin van het jaar 9.000 kinderen met acute ondervoeding behandeld of nog in behandeling in Gaza. Het aantal kinderen dat op dit moment acuut ondervoed is, ligt vermoedelijk een stuk hoger.
De humanitaire crisis in Gaza komt niet alleen door de hulp die de grens niet over mag, benadrukt Booij. In Gaza is er een humanitair coördinatensysteem, waarbij VN- en hulporganisaties met het Israëlische leger moeten afstemmen dat zij naar een gebied reizen om daar hulp te kunnen verlenen. „Maar nog maar circa 30 procent van de aanvragen wordt toegekend door het Israëlische leger. Dat heeft gigantische gevolgen.”
Uithongering
Het Internationaal Strafhof en het Internationaal Gerechtshof buigen zich momenteel over verschillende zaken die verband houden met de uithongering van de burgerbevolking in Gaza door Israël.
Israël blijft beweren dat het de hulp voor Gaza blokkeert omdat Hamas deze zou stelen. Het hoofd van OCHA, de VN-organisatie voor Humanitaire Zaken, Jonathan Whittall, zei vorige maand dat daar geen bewijs voor is.
Experts en hulporganisaties wijzen er op dat zelfs al er gevallen zijn van plundering door Hamas, dit Israël niet ontslaat van zijn verantwoordelijkheid voor de humanitaire noden van de bevolking in Gaza als bezettingsmacht, en om geen oorlogsmisdaden te plegen.
De afgelopen dagen is door burgers in Gaza op diverse plaatsen voedsel geplunderd, meldden diverse media. Hulporganisaties onderstrepen dat de chaos en plundering het directe gevolg zijn van de blokkade.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data131808223-9046ae.jpg|https://images.nrc.nl/pwWUjErwXppjxHE2K1VJFZwO8VY=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data131808223-9046ae.jpg|https://images.nrc.nl/N9dvgOnnuiOtCvFCwrBPepflaic=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data131808223-9046ae.jpg)
