N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Ophef Een geruchtmakende affaire heeft geleid tot een aanpassing van de regels rondom academische promoties.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data101501428-8905ea.jpg)
Er ging bijna anderhalf jaar overheen, maar nu is het dan zover. De Universiteit Tilburg heeft de regels rond academische promoties met ingang van juni aangepast. Promovendi moeten beter worden voorbereid op de openbare verdediging van hun proefschrift. Afwijzing daarna kan alleen nog met unanieme stemmen.
De aanpassingen zijn de uitkomst van de geruchtmakende affaire rond een promotie die in november vorig jaar op het laatste moment afketste. Ondanks het feit dat haar proefschrift over het Kinderontvoeringsverdrag was goedgekeurd, kreeg de promovenda toch geen bul. De decaan van de rechtenfaculteit vond haar verdediging te zwak en riep na afloop op tot heroverweging. Twee leden van de commissie stemden toen alsnog tegen toekenning van de bul.
In Nederland is dat zeer ongebruikelijk, de openbare verdediging van een proefschrift heeft al decennia vooral een ceremonieel karakter. De zaak leidde tot opschudding in de academische wereld en protest van het Promovendi Netwerk Nederland (PNN). De juriste kreeg haar bul alsnog na een tweede verdediging, in januari dit jaar. De universiteit zegde toe het reglement aan te passen, om herhaling van het drama te voorkomen.
Unanieme stemmen
De wijzigingen onderstrepen nu de „zorgplicht” voor promovendi, ook in de voorbereiding op de verdediging. Een promovendus moet twee keer eerder een presentatie hebben gedaan. De opzet van de verdediging kan worden aangepast voor promovendi, „met een bijzondere ondersteuningsbehoefte” (de afgewezen juriste kampte met ziekte en had moeite vragen goed te verstaan).
De mogelijkheid een bul na afloop van de verdediging niet toe te kennen, blijft bestaan. Wel is nu vastgelegd dat dit na de verdediging alleen mogelijk is met unanieme stemmen. Binnen vijf dagen moet worden besloten over het vervolg.
De Tilburgse hoogleraar rechten Rob van Gestel, die in het juridische tijdschrift Ars Aequi over de zaak publiceerde, ziet weinig in de nieuwe regels. Het ging in zijn ogen om „een fout van de beoordelaars”, omdat de verdediging sinds decennia niet doorslaggevend is voor het toekennen van de bul en onduidelijkheden in de regels „nooit ten nadele van een individuele promovenda hadden mogen worden uitgelegd”.
Onvoldoende transparant
Hij betwijfelt bovendien of het juridisch vol te houden is „iemand van wie het proefschrift is goedgekeurd na jaren studie, het diploma definitief te onthouden op grond van een mondelinge verdediging van drie kwartier”.
Het netwerk van promovendi, dat vorig jaar een eigen onderzoek deed naar de regels rond promotie en grote verschillen aantrof, vindt het „teleurstellend dat niet gekozen is het ceremoniële karakter van de verdediging vast te leggen”, aldus PNN-voorzitter Anneke Kastelein. „De toegevoegde waarde van een mondelinge verdediging blijft zeer beperkt.” Ook vindt het netwerk het vervolg op een eventuele afwijzing onduidelijk en het beraad in de commissie na afloop onvoldoende transparant.
De betrokken juriste zelf laat weten „nog steeds zwaar aangedaan” te zijn door de zaak en onthoudt zich van verder commentaar.
