Duizenden mooie foto’s van het Nederlandse plattelandsleven rond 1969 nu pas ontwikkeld

De Italiaanse fotografieliefhebber Pierluigi Ortolano (48) leerde Nederland kennen door te kijken naar vierduizend zwart-witfoto’s van een hem onbekende Nederlandse fotograaf. Opnamen van het plattelandsleven in de jaren zestig: kinderen die uit een schoolbus stappen, een tractor die een auto uit een greppel trekt, dagloners aan de lunch, een sneeuwpop voor een huis.

Ortolano werkt in de -Fiat-fabriek in Salvo, een plaatsje aan de Adriatische Zee, ter hoogte van Rome. De monotonie van zijn werk verdrijft hij tijdens pauzes door zich aan zijn hobby’s te wijden, onder meer fotografie. In het voorjaar van 2017 snuffelde hij tussen twee shifts op de Nederlandse veilingsite Catawiki. Bij een themaveiling fotografie viel zijn oog op een kavel met 141 belichte, maar niet-ontwikkelde -Agfa-filmrolletjes. Ze zouden in de jaren zestig in Nederland zijn belicht.

Rolletjes ontwikkelen

Die rolletjes moest hij hebben, antwoordt Ortolano op per mail gestelde vragen. De enige tegenbieder haakte tot zijn opluchting af bij 200 euro. Een week later liet Ortolano de rolletjes door een fotograaf ontwikkelen. Ondanks de in 1971 verstreken houdbaarheidsdatum bleken de films nog in goede staat. De eerste afdruk die Ortolano in handen kreeg, van drie in de lens kijkende meisjes op fietsjes in een kaal landschap, deed hem denken aan de tweeling in de horrorfilm The Shining.

Ortolano raakte steeds enthousiaster over zijn aankoop. De onbekende fotograaf die zijn filmrolletjes nooit had laten ontwikkelen bleek een getalenteerd chroniqueur. Met oog voor detail en gevoel voor compositie had hij het leven van alledag op het Nederlandse platteland vastgelegd.

Plezierfotograaf Otto Verkuyl

Ortolano probeerde de fotograaf te vinden. Achterop de eerder genoemde schoolbus stond de naam van een garagebedrijf: Pollé in Halfweg. Een oproep op een Facebook-pagina van Nederlandse transportliefhebbers leidde tot berichten van de kleindochter van de garagehouder en de voorzitter van een historisch genootschap. Via hen leerde Ortolano de naam van de fotograaf: Otto Verkuyl, een landeigenaar die met zijn gezin woonde aan de N202, de provinciale weg tussen Velsen-Zuid en het Westelijk Havengebied in Amsterdam.

Ortolano kwam in contact met kleindochters van de fotograaf. Zij vertelden hem dat Verkuyl in 2008 was overleden. Als hij op pad ging nam hij altijd zijn camera mee. Aan het fotograferen van zijn drie dochters en zijn dagelijkse omgeving beleefde Verkuyl plezier. Voor het resultaat had hij kennelijk geen belangstelling. Na zijn dood vond de familie dozen vol met belichte maar onontwikkelde rolletjes, te veel om allemaal alsnog te laten ontwikkelen en afdrukken.

Foto-expo in camper

Ortolano maakte van de Otto Verkuyl-foto’s in zijn bezit het project Randstad 1969, vernoemd naar de krant waarin de doos met rolletjes was verpakt. Hij stelde een kleine tentoonstelling samen die jarenlang door Italië rondreisde in een camper van een mede door Ortolano opgerichte culturele organisatie in zijn woonplaats. Tijdens de coronapandemie schreef hij ook een schrijfwedstrijd uit. De opdracht: een kort verhaal gebaseerd op de foto’s. Een vrouw uit Genua won de prijsvraag met een fictief dagboek, geschreven vanuit het perspectief van de oudste dochter van de fotograaf.

Toen Ortolano de naam van Otto Verkuyl had achterhaald vloog hij naar Amsterdam. Vanaf de luchthaven nam hij een Uber naar het voormalig woonhuis van de fotograaf. Toen hij uit de taxi stapte vroeg zijn vrouw of het goed met hem ging. Ortolano zei niks meer: voor zijn gevoel was hij in een vijftig jaar oude zwart-witfoto gestapt. Een prachtige emotie, schrijft hij. „Ik ben verliefd op fotografie en de functie ervan, dat je een ervaring kunt vastleggen voor anderen die daar niet bij zijn geweest.”

Ortolano werkt aan een nieuwe Italiaanse expositie. Hij heeft één wens: „Het zou mooi zijn als die tentoonstelling ook in jullie prachtige land te zien zou zijn.”