De bedreigde Orinocokrokodil moet een beetje hulp krijgen

Voor treinstation Hilversum Mediapark somt Martijn Dekker nog snel de laatste instructies op: bij elkaar blijven, en wie niet gefilmd wil worden kan een sjaal voor zijn gezicht trekken. Dan steekt hij een vuist in de lucht. De stoet begint te bewegen.

Zo’n honderd activisten van Extinction Rebellion (XR) hebben zich zaterdagochtend verzameld om naar het NOS-gebouw te wandelen en daar het plein voor de ingang te „bezetten”. De optocht wordt door een cameraman en verslaggever van XR vastgelegd. Er zijn mensen met trommels, mensen met regenboogvlaggen, Palestijnse sjaals en er is een vrouw die een bordje op haar rugzak heeft gespeld: „Alleen havermelk”.

De actie – volgens de organisatie „minder geschikt voor nieuwe rebellen” – komt voort uit onvrede over de verslaggeving van de NOS. Volgens de activisten, die steevast spreken van „de staatsomroep”, is de NOS „niet eerlijk”. De omroep bedient zich van „misleidende frames, nepneutraliteit en valse balans”

Femke van Veldhuizen (44 jaar, „fulltime moeder en activist”) staat aan de rand van een grasveldje, en zegt dat de NOS „om de waarheid heen manoeuvreert”. Ze bedoelt dat de omroep de gebeurtenissen in Gaza ‘genocide’ moet noemen, en dat journalisten bijvoorbeeld beter van ‘klimaatcrisis’ kunnen spreken, dan van ‘klimaatverandering’. En daarnaast, zegt ze, is de balans zoek. „Er is te veel aandacht voor entertainment en te weinig voor het klimaat.” Zelf is ze overigens gestopt met het nieuws te volgen, om een andere reden: „Ik word depressief van al die ellende.”

Andere XR-activisten vertellen dat ze zich ergeren aan berichten over hittegolven waar dan een foto van het strand bij staat. Of koppen die vermelden dat er doden vallen door overstromingen. Daar hoort óók, vinden ze, het woord „klimaatcrisis” bij. De NOS gebruikt vage taal, aldus XR-woordvoerder Martijn Dekker. Mensen maken iedere dag keuzes, van de boodschappen tot de politiek. Om zulke keuzes goed te kunnen maken, zegt hij, moet je „goed geïnformeerd” worden. „Met klare taal.”

Verderop begint een man door een luidspreker te roepen, de menigte scandeert mee: „Free, free Palestine”, „Everytime the media lies, another child in Gaza dies.” Ook klinken er zinnen als „Israël bombardeert, NOS legitimeert” en „NOS, bloed aan je handen”.

Media-aandacht

De aangekondigde bezetting kon vorige week al op heel wat media-aandacht rekenen. Journalisten maakten zich op hun beurt boos over de woordkeuze van de activisten. „Er valt best wat voor te zeggen dat de NOS de klimaatcrisis niet de aandacht geeft die ze verdient”, schreef Jaap Tielbeke in De Groene Amsterdammer: „Het probleem is alleen dat de actie van XR een stuk verder gaat dan het leveren van constructieve kritiek.” XR beticht de NOS van „propaganda”, legt Tielbeke uit, en suggereert dat de omroep zich laat leiden door „de belangen van overheden en grote vervuilende bedrijven”. „Zulke ongefundeerde verdachtmakingen leiden af van de steekhoudende mediakritiek.”

Anderen vielen over de eisen van XR. De actiegroep schrijft dat ze pal staat voor „persvrijheid”, hoe valt dat te rijmen met deze actie? Meteoroloog Gerrit Hiemstra had op LinkedIn nog geprobeerd de XR-leden op andere gedachten te brengen. Hiemstra presenteerde tot 2023 het weer bij de NOS. „Als XR verstandig zou zijn, dan zouden ze vóór de NOS gaan demonstreren, niet ertegen. De onafhankelijke pers is een bondgenoot, geen vijand”, schreef hij. „XR wil de NOS voorschrijven hoe ze verslag moet doen, wat de ‘waarheid’ is en welke woorden de NOS wel en niet mag gebruiken. Dit is overduidelijk inperking van de persvrijheid.”

Bezorgde burgers

Bij de ingang van het NOS-gebouw zegt Dekker dat de media met hun boodschap „aan de haal” zijn gegaan. „We gaan gewoon op het plein zitten. We komen hier heus niet om te bepalen wat de NOS moet schrijven. We zijn bezorgde burgers.”

Maar op de site van XR klinkt het anders. Daar „eist” XR een „wekelijks NOS-klimaatjournaal”. Laura Kits, ook woordvoerder van XR, vertelt dat ze al verschillende gesprekken met de NOS heeft gevoerd. In 2022 diende de actiegroep een klacht in bij de ombudsman, omdat de omroep „onvoldoende aandacht” zou hebben voor de klimaatcrisis. De klacht werd ongegrond verklaard. Dat ze hier nu toch staan, komt doordat hun eisen nog altijd niet zijn ingewilligd, zegt Kits. „Ik vind deze actie niet intimiderend. We maken gebruik van ons recht om te demonstreren.”

Aan de zijkant van het NOS-gebouw halen actievoerders razendsnel twee trappen te voorschijn. Vijf XR-leden klimmen het dak op en hangen een spandoek aan de gevel: „NOS, wees eerlijk”. Twee politieagenten spreken de actievoerders onderaan de trap aan: „Dit is niet volgens de afspraak”, zeggen ze. „En het is ook een beetje gevaarlijk.”

Woorden doen ertoe, scanderen activisten op het plein. Maar hoe zit het met hun eigen woordgebruik? Ja, zeggen aanwezige XR-leden, soms is het misschien wat ferm. „Maar wij zijn activisten, géén journalisten.” Een ander, die ook anoniem wil blijven, grijnst: „Oké ‘bloed aan je handen’ gaat best ver. Maar anders krijgen we geen media-aandacht.”

Delen

Mail de redactie