Na meer dan vijfhonderd jaar komt de Britse post geheel in buitenlandse handen. De Tsjechische zakenman Daniel Kretinsky en International Distribution Services, het moederbedrijf van Royal Mail, hebben woensdag overeenstemming bereikt over een overname.
Kretinsky is van plan Royal Mail van de Londense beurs af te halen. Zijn bedrijf EP Group had al 27,5 procent van de aandelen in handen en betaalt 370 pence (4,34 euro) per aandeel voor de overige 72,5 procent. De waarde van International Distribution Services (IDS) komt daarmee uit op zo’n 5,2 miljard pond (6,11 miljard euro). Ook de internationale pakketbezorger GLS valt onder IDS en is onderdeel van de overname. Overigens is Kretinsky ook voor meer dan 30 procent eigenaar van het Nederlandse PostNL.
Belangrijke vraag was hoeveel garanties Royal Mail kon binnenhalen voor het behoud van sommige bezorgdiensten en de banen van hun postbodes. Ook al is Royal Mail een Brits icoon, de postbezorging staat in het VK, net als in veel andere landen, onder druk door een daling van het aantal brieven en een stijging van het aantal pakketjes. Royal Mail concurreert met pakketbezorgers als InPost, Evri en DPD. Tientallen postkantoren – de Post Office is nog wel in publiek bezit, Royal Mail werd in 2013 geprivatiseerd – bieden sinds vorig jaar ook diensten van andere pakketbezorgers aan hun klanten aan.
Britse identiteit
Kretinsky zou voor de komende vijf jaar gegarandeerd hebben het hoofdkantoor in het VK te houden en de verplichting van Royal Mail na te komen om overal in het land tegen dezelfde prijs te bezorgen, en brieven ook op zaterdag te bezorgen. Ook zouden er de komende jaren geen ontslagen vallen. Aandeelhouders, de toezichthouder en de regering moeten nog akkoord gaan met de overname.
Maar welke politieke partij gaat die goedkeuring geven? Na maanden van onderhandelen tussen EP Group en IDS over prijs en voorwaarden voor de overname valt hun deal nu midden in de campagne voor de landelijke verkiezingen in het VK, begin juli. Vooral oppositiepartij Labour stond de afgelopen maanden onder druk van vakbonden om te pleiten voor het herenationaliseren van de postbezorging. Woensdag zei Labour in een verklaring dat de partij de garanties „over het behoud van de Britse identiteit” verwelkomt en ervoor zal zorgen dat die toezeggingen worden nagekomen, mocht de partij aan de macht komen, zoals nu de verwachting is.
Lees ook
Het allegaartjesimperium van belegger Daniel Kretinsky gaat van Le Monde tot ThyssenKrupp. Wat wil hij nou eigenlijk?
Het sentiment om de dienstverlening weer in handen van de overheid te brengen, speelt breder dan alleen rond postbezorging. Veel Britse voorzieningen hebben buitenlandse eigenaars: energiebedrijven zijn deels in Franse, Spaanse en Duitse handen, en veel windmolenparken zijn door Zweedse of Deense bedrijven gebouwd.
Ook de watervoorzieningen zijn in het VK geprivatiseerd; volgens schattingen is zeker 70 procent in handen van bedrijven en investeerders uit allerlei windhoeken, van Australische en Canadese pensioenfondsen tot een Maleisische miljardair. Het imago van de waterbedrijven is er sindsdien niet op vooruit gegaan: de dienstverlening is vaak matig, waterleidingen worden slecht onderhouden en vaak wordt overtollig rioolwater in rivieren of in zee gedumpt.
Nationaliseren
Labour zou de postbezorging niet opnieuw willen nationaliseren, al stond dat eerder wel in hun verkiezingsprogramma. Wel hebben ze voorstellen hiervoor in andere sectoren. Het spoornetwerk bijvoorbeeld: met de Great British Railways moeten treinritten weer betaalbaarder worden, vindt Labour. Net zoals de partij de energieproductie weer deels een publieke aangelegenheid wil maken met Great British Energy, een staatsbedrijf dat vooral zonne- en windenergie zou moeten gaan leveren.
Royal Mail ging elf jaar geleden naar de beurs, maar heeft wettelijk als ‘nationale dienstverlener’ aan bepaalde regels te voldoen. Het moet zes dagen per week post en pakketjes bezorgen voor een vast bedrag, op welk adres in het land dan ook.
Binnen Royal Mail leeft al langer het idee dat de dienstverlening op deze wijze niet meer vol te houden is en dat brieven bijvoorbeeld om de dag bezorgd moeten kunnen worden – een discussie die ook leeft binnen het Nederlandse PostNL. Maar daar wilde huidig premier Rishi Sunak (Conservatieve Partij) begin dit jaar nog niets van weten, volgens onder meer dagblad The Guardian. Het is goed mogelijk dat de Conservatieven zulke besluiten liever uitstellen tot Labour aan de macht is. Dan moet die partij zulke impopulaire bezuinigingen aankondigen.