Bij voetbal horen tegelijk zon en schaduw, schreef de Uruguayaanse auteur Eduardo Galeano . In het Noord-Italiaanse Bergamo liepen ze eerst op wolkjes, met de kwalificatie voor twee belangrijke finales in zeven dagen tijd. Nooit eerder in de geschiedenis van ‘La Dea’, een verwijzing naar de godin met wapperende haren in het clublogo, plaatste Atalanta zich voor de Europese eindstrijd, deze woensdag tegen Bayer Leverkusen.
Vorige week reisde het team al naar Rome, voor de finale van de beker van Italië, tegen Juventus. Daar liep het fout. Niet alleen ging de Oude Dame uit Turijn met de beker naar huis, maar Marten de Roon, publiekslieveling bij Atalanta Bergamo, raakte geblesseerd en zal de Europese finale missen. „Wat de belangrijkste week in mijn carrière moest worden, is in een nachtmerrie geëindigd”, schreef de Oranje-international op zijn Instagram-account.
De Roon reist hoe dan ook mee naar Dublin, waar zijn club de Europese finale speelt. Het veld mag hij niet op, maar om zijn ploeggenoten aan te moedigen zal hij „zo luid schreeuwen als ik kan”, liet hij zijn volgers weten.
Met Teun Koopmeiners, Hans Hateboer en Mitchel Bakker is de vierkoppige Nederlandse delegatie bij Atalanta compleet, maar De Roon steekt qua populariteit boven iedereen uit, zegt Roberto Belingheri, adjunct-hoofdredacteur van stadskrant L’Eco di Bergamo. „Hij is uitgebroeid tot een symbool, en benadert de status van Glenn Strömberg”, zegt Belingheri, verwijzend naar de Zweedse speler die zich in de jaren tachtig bij Bergamo in de kijker speelde. „Ik ben geboren als Zweed”, zei Strömberg ooit, die na al die jaren nog steeds vaak in Bergamo verblijft, „maar als bergamasco zal ik sterven.”
Met de paplepel ingegoten
Het illustreert hoe sterk spelers zich identificeren met de stad Bergamo, de club en haar supporters, en andersom. Atalanta is Bergamo, en de stad is ook de club. In de kleine, welvarende provinciestad in noordelijk Lombardije voelt „elke inwoner zich betrokken bij de club en haar sportieve prestaties”, zegt Ivano Biffi (52), inwoner en supporter, en eigenaar van een stukadoorsbedrijf. „Supporters gaan te voet naar het stadion.”
Die verbondenheid wordt met de paplepel ingegoten. Clubvoorzitter Antonio Percassi laat elke nieuwe baby die in Bergamo ter wereld komt, gratis een clubshirt bezorgen – een geniale marketingzet. Volgens supporter Ivano Biffi vertegenwoordigt voorzitter Percassi, zelf een oud-voetballer en ondernemer, de typische waarden van deze stad. „Wij zijn koppige, harde werkers, en we geven niet op. ‘Het shirt is altijd bezweet’, staat aan de binnenkant van elk spelerstruitje. Dat past bij ons allemaal.”
Van trainer Gian Piero Gasperini is bekend dat hij de spelers fysiek flink op de proef stelt tijdens de training. Aan het einde van wedstrijden zijn de voetballers van Atalanta vaak nog frisser dan hun tegenspelers. Gasperini, die zich met de ploeg vorige week ook nog plaatste voor een plek in de Champions League volgend seizoen, is een belangrijke factor in het sportieve succes van blauwzwart, zegt voetbalanalist Andrea Riscassi van de openbare zender Rai Sport.
„De voorbije acht jaar heeft Gasperini het spel van Atalanta drastisch hervormd, door met drie in de verdediging te spelen en voluit in te zetten op de aanval.” De trainer kiest voor zeer offensief voetbal, precies het tegenovergestelde van de spreekwoordelijke Italiaanse catenaccio. Dat leidt tot een agressief, en zeer aantrekkelijk spel.
Succesvolle scouting
Ook de goede jeugdopleiding rendeert. „Met Matteo Ruggeri, Marco Carnesecchi en Giorgio Scalvini heeft Bergamo nu zo maar even drie voormalige jeugdspelers in zijn eerste ploeg”, zegt analist Andrea Riscassi. Tegelijk doet het clubbestuur slimme investeringen. „Atalanta koopt een speler voor twintig miljoen, en verkoopt hem nadien voor het dubbele, wat financiële ruimte biedt om weer andere talenten aan te trekken”, merkt Belingheri dan weer op.
Het bekendste voorbeeld was de aankoop van aanvaller Rasmus Højlund, in 2022 van Sturm Graz, voor 17 miljoen euro. Een jaar later verkocht Atalanta de Deense speler door aan Manchester United, voor 84 miljoen.
Het clubmanagement heeft ook een succesvolle scouting, mikt op talentrijke spelers die in een dip zitten, en herstelt hun zelfvertrouwen. Zoals de aanvallende middenvelder Charles De Ketelaere. Bij Milan kwam de Bruggeling vorig seizoen niet één keer aan scoren toe. Bij Atalanta heeft de Belg in alle competities samen dit seizoen al veertien doelpunten gemaakt.
Van een goede jeugdopleiding en succesvolle scouting, tot slimme investeringen, in combinatie met een lekker aanvallend spel: sportief succes heeft niet één geheim ingrediënt, het is een beetje van alles. Met als grote extra troef: die enthousiaste twaalfde man, in de vorm van een hele stad die zich vereenzelvigt met de club.
Zelfs toen het coronavirus in maart en april 2020 buitengewoon hard toesloeg in Noord-Italië, en in Bergamo legervrachtwagens af en aan reden om de lijkkisten te bergen, bleven de spelers tijdens wedstrijden voor lege stadions het beste geven van zichzelf. Belingheri herinnert zich nog het dilemma op zijn redactie: moest die wel verder berichten over de sportieve zeges van Atalanta, of was dat ongepast?
„We stelden daarom de vraag aan onze lezers”, blikt de adjunct-hoofdredacteur terug. Een overtuigende meerderheid vroeg met de voetbalverslaggeving verder te gaan. „Ik was zelf verrast, maar de mensen vroegen in die gitzwarte tijd om nog wat anders te bieden dan enkel dood en verdriet.”
