Het aantal jongeren dat ondanks een leerplicht thuiszit, is in het schooljaar 2022-2023 met een derde gegroeid tot ongeveer 13.700. Dat heeft demissionair onderwijsminister Mariëlle Paul (VVD) vrijdag laten weten in een Kamerbrief. De toename komt onder meer door een ontbrekende oplossing voor het regelen van onderwijs voor een groot aantal kinderen van asielzoekers.
Vier inspecties trokken een jaar geleden al aan de bel. Zij zagen toen dat asielkinderen het lange tijd zonder onderwijs moeten doen, naast een gebrek aan zorg en privacy. In hun eerste gezamenlijke noodkreet benadrukten de inspecties dat deze kinderen steeds vaker langer dan drie maanden op onderwijs moeten wachten, tegen de Europese en nationale regels in. Onduidelijkheid over de opvangduur speelt daarin een belangrijke rol.
Lees ook De gezondheid en ontwikkeling van duizenden asielkinderen wordt bedreigd door slechte opvang
Paul benadrukt dat de opvangproblematiek het onderwijs in meerdere gemeenten „voor grote uitdagingen stelt”. Ze zegt dat vanwege bestaande wachtlijsten niet voor elk leerplichtig kind plaats is in internationale schakelklassen. De wachtlijsten zijn onder meer het gevolg van het grote lerarentekort. Afgelopen oktober zochten basisscholen naar leraren voor in totaal 9.800 voltijdbanen.
Oekraïense kinderen
Paul maakt duidelijk dat veel Oekraïense jongeren, in totaal zo’n tweeduizend, momenteel geen onderwijs kunnen volgen. Weliswaar is afgelopen oktober een nieuwe noodregelgeving begonnen die gemeenten meer kansen moet geven om asielkinderen tijdelijk onderwijs te bieden, maar of die maatregel een positief effect heeft is nog onduidelijk.
Paul noemt de toename van het aantal leerplichtige thuiszitters – niet alleen de asielkinderen – „zorgwekkend”, maar laat ook weten dat het ministerie van Onderwijs meerdere nieuwe maatregelen gaat nemen. Zo moeten leerplichtigen makkelijker digitaal onderwijs kunnen volgen en wordt het recht op extra ondersteuning voor leerplichtigen die zorg nodig hebben wettelijk vastgelegd.
Studenten van de Radboud Universiteit (RU) in Nijmegen hebben maandag een tweede tentenkamp opgezet op de campus. Het nieuwe pro-Palestijnse protestkamp staat naast het Berchmanianum, een gebouw waar het College van Bestuur van de universiteit is gevestigd. Het eerste kamp werd een week geleden opgetuigd naast het Erasmusgebouw, dichtbij het Berchmanianum.
Het doel van de protesterende studenten is om universiteitsbestuurders dagelijks te „confronteren” met het protest „en met de genocide in Gaza”, aldus een actievoerder tegen persbureau ANP. Zij willen, net als protesterende studenten in de rest van het land, dat hun universiteit alle banden met Israël verbreekt. De actievoerder zegt dat beide kampen in Nijmegen zullen blijven staan tot de RU hun eisen inwilligt.
Waar protesterende studenten op meerdere universiteiten kozen voor barricades, hangt in Nijmegen tot nu toe een festivalsfeer. Afgelopen donderdag, toen er zo’n zestig tenten op de RU-campus stonden, liet een actievoerder aan De Gelderlander weten: „We verhogen de druk, maar we blijven vreedzaam.” Dat zei een andere demonstrant vorige week ook tegen NRC: „We willen het hier veilig houden voor de studenten.”
Lees ook In Nijmegen demonstreren studenten met een ‘festivalprotest’
Lees ook Nijmeegse studenten zetten naast RU-bestuursgebouw tweede protestkamp op
Omringd door lachende kinderen staat Marlène van Gansewinkel(29) op de atletiekbaan in Chiba, net ten noorden van Tokio. „Een geweldig welkom”, zegt ze. De atlete is voor het eerst terug in Japan sinds ze twee keer goud won tijdens de Paralympische Spelen van Tokio, drie jaar geleden. Ze maakt zich klaar voor de wereldkampioenschappen in Kobe. „De wereldtitel is de enige die ik nog niet heb”, vertelt ze met een grote glimlach.
„Dit is Marlène, paralympisch kampioen.” Kort introduceert coach Guido Bonsen haar aan de grote groep Japanners die naar de aankomst van het Nederlandse para-atletiekteam zijn gekomen. Meer woorden zijn niet nodig. De menigte begint luid te applaudisseren. Honderden kinderen en ouders staan vervolgens gretig te wachten op een kans om samen met haar een korte sprint te trekken.
Van Gansewinkel staat op haar blade en in een oranje-tenue klaar op de startlijn. Sinds haar geboorte mist ze haar linkeronderbeen en linkeronderarm. Haar arm telt niet mee voor classificatie, daarom neemt de sprintster en verspringster deel in de T64- klasse: voor sporters met een enkele beenamputatie onder de knie. Op de Paralympische Spelen in 2021 won ze in deze categorie, met een paralympisch record, goud op de 100 meter. Met haar destijds snelste tijd van het seizoen veroverde ze ook goud op de 200 meter. „Ik voelde toen dat mijn lijf er klaar voor was, en stond er met het volste vertrouwen dat ik de beste op de baan was,” blikt ze terug.
Experiment met materiaal
In voorbereiding op het WK heeft Van Gansewinkel bij de wintertrainingen geëxperimenteerd met materialen en trainingstechnieken. „Ik doe een nieuwe gewichtsoefening waar je normaal twee armen voor nodig hebt. Dat we hebben we zo aangepast dat ik het nu toch kan doen.” Ze pakt haar telefoon erbij en laat zien hoe ze 65 kilo omhoog trekt en op haar schouders legt. „Ik ben lichter en sterker dan in Tokio”, zegt ze. „Ik voel me beter dan ooit.”
Dit zelfvertrouwen is niet vanzelfsprekend, zegt coach Bonsen. „Marlène traint en racet graag hard en ongeremd. Daardoor heeft ze veel blessures en een burn-out gehad. Ze is heel eigenwijs en rent zichzelf nog wel eens voorbij. Mijn taak is zorgen voor een goed schema en af en toe hard op het rempedaal trappen. Het is een balanceertruc.”
Van Gansewinkel heeft de laatste maanden ook op verschillende blades gelopen en meerdere protheses geprobeerd. „Voor dit seizoen heb ik de lengte en de stijfheid van het materiaal van mijn blade aangepast,” legt ze uit. „Daarbij heb ik samen met mijn coach besloten geen armprothese meer te gebruiken. Die je heb je normaal nodig voor balans, maar ik kon er niet aan wennen.”
Hoewel ze acht keer per week traint en de wereld rondreist naar kampioenschappen, vindt ze thuis in Amsterdam ook tijd om zich maatschappelijk in te zetten. Samen met collega Fleur Jong en Bonsen is ze oprichter van Team Para Atletiek, een organisatie waar zowel beginners als topsporters terecht kunnen om te trainen. „Daar vind ik veel voldoening in”, zegt Van Gansewinkel. „We begonnen heel klein met een paar mensen. Inmiddels hebben we groeiende groep atleten, coaches en enorm veel mensen die ons steunen. Je merkt dat er veel veranderd is in de parasport sinds ik ben begonnen.” Zelf geeft ze regelmatig sportles aan jonge kinderen. „Dat is inspirerend, voor zowel hen als mezelf.”
De aandacht voor parasport is inderdaad merkbaar toegenomen. De Paralympische Spelen zijn uitgegroeid tot een van de grootste sportevenmenten ter wereld. In 2021 werd het evenement in 154 landen uitgezonden, en er keken meer dan vier miljard mensen mee. Elk jaar sturen steeds meer landen hun atleten af op de internationale toernooien.
Prestatiedruk
Door de toenemende aandacht komt van Gansewinkel, als tweevoudig paralympisch kampioen, steeds prominenter in beeld. „Er zijn steeds meer kansen voor para-atleten zoals ik,” zegt ze. Inmiddels heeft ze vaste sponsoren en een stabiel inkomen waardoor ze zich fulltime kan richten op haar sportcarrière, iets dat voor de meeste para-sporters tien jaar geleden onmogelijk was.
De toename aan kansen in de parasport betekent echter ook dat het aantal concurrenten flink stijgt, samen met de prestatiedruk. Terwijl tien jaar geleden records met volle seconden werden verbeterd, zijn deze marges gedaald naar tienden van een seconde. „Ik merk dat het niveau elk jaar stijgt,” zegt Van Gansewinkel.
Zo is het wereldrecord verspringen van 6,74 meter, gezet door landgenote Fleur Jong, voor haar niet meer in te halen: „Tijdens het WK in Parijs vorig jaar sprong ik naar zilver. Het was de vierde keer dat ik op de tweede plek belandde. Maar dat betekent niet dat ik het opgeef [De Jong won maandag WK-goud voor Van Gansewinkel.”
Op de overige twee onderdelen heeft Van Gansewinkel zeker haar zinnen gezet op de wereldtitel, maar ze kijkt ook al vooruit naar de Paralympische Spelen van Parijs deze zomer. „Mijn grootste uitdaging is mijn titels verdedigen. De paralympische wereld gaat constant vooruit, dus je kan zelf niet stil blijven staan.
N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Luister naar
07:05
Na de mislukte poging om het mannen-WK van 2018 binnen te halen, wilde Nederland in de lobby voor het WK vrouwen van 2027 ‘laten zien’ dat het goed kan luisteren naar de landen die daarover stemden. Maar ‘goed luisteren’ gaat gepaard met ‘goed voelen’.
Tweeënhalf jaar hadden ze er bij de KNVB hun ziel en zaligheid in gestoken: het binnenhalen van het WK vrouwen in 2027. De voetbalbond trok 1,2 miljoen euro uit voor lobbywerk, communicatie en het opstellen van het bid. Gijs de Jong, secretaris-generaal van de voetbalbond, deed qua vliegbewegingen niet onder voor demissionair premier Mark Rutte in diens poging secretaris-generaal van de NAVO te worden.
Hoe bitter moet de pil zijn geweest toen vrijdag in Bangkok bleek dat ruim 60 procent van de landen die op het FIFA-congres hun stem uitbrachten, niet voor het bid van Nederland, België en Duitsland had gekozen, maar voor dat van Brazilië. Het voelde als uitgeschakeld worden op een eindtoernooi, vertelde een ingewijde. „Je werkt heel lang ergens aan en ineens is het weg.”
De Jong probeerde optimistisch over te komen in een online gesprek met journalisten, een paar uur na de stemming. Natuurlijk was hij teleurgesteld, maar de ambitie om „stappen in het vrouwenvoetbal te maken” bleef onverminderd groot. De relatie tussen de drie Europese voetballanden was door het gezamenlijke bid „enorm verbeterd”. En hun bid, daar bleef hij bij, was beter dan dat van Brazilië.
Met ‘beter’ bedoelde hij: beter voor de mondiale ontwikkeling van het vrouwenvoetbal. Want als het WK aan Nederland, België en Duitsland was toegewezen, dan hadden zij zich daar hard voor gemaakt. Brazilië, zei De Jong, was vooral beziggeweest met Brazilië en de rest van Zuid-Amerika. Het Europese bid had „een mooie outreach naar de rest van de wereld”. Hij zei nog net niet: hoe kun je als stemgerechtigd land nou niet voor dat laatste kiezen?
Tijdens zijn vele ontmoetingen met voetbalbestuurders had De Jong beloofd: als wij het WK mogen organiseren, gaan we onze kennis en ervaring met jullie delen. Dan gaan we jullie helpen bij het opzetten van een nationaal vrouwenteam. Dan gaan we jullie leren hoe je promotie maakt voor deze gewéldige sport met gewéldige potentie.
Wij-in-Europa, dacht ik er achteraan, waar het voetbal is uitgevonden. Waar we bemiddeld genoeg zijn om onze kennis en ervaring gratis te delen. Zo’n benadering is risicovol, omdat het betuttelend of zelfs arrogant over kan komen. In deze tijd van schuivende panelen, geopolitiek gezien, moet je je woorden zorgvuldig kiezen. Als De Jong ook elders heeft verklaard dat het bid van Brazilië te veel om Brazilië draait, zal dat vast tot gefronste wenkbrauwen hebben geleid. Het voelt als een sneer.
Ik geloof De Jong als hij zegt dat hij veel van de gang van zaken rond de toewijzing van het mannen-WK van 2018 heeft geleerd. Nederland, dat het toernooi met België had willen organiseren, was ‘naïef’ geweest, was de analyse achteraf. Had te veel vanuit de luie leunstoel campagne gevoerd. Onbewust of bewust was de gedachte: als wij Johan Cruijff en Ruud Gullit per fiets – hoe ludiek – het bidbook aan Joseph Blatter laten overhandigen, is de oude vos in één keer om. Wie kan nou ‘nee’ zeggen tegen ‘De Verlosser’ en de ‘Zwarte Tulp’?
Humble but confident: met die houding traden Gijs de Jong en zijn Belgische en Duitse collega de stemgerechtigde landen de afgelopen jaren tegemoet. „Iemand die opmoet voor een herverkiezing, even succes wensen. Als iemand verkozen is, een briefje sturen. Als een jeugdelftal een prijs wint, even wat laten horen”, vatte Gijs de Jong hun lobby in de aanloop naar de stemming samen. „Laten zien dat je door hebt waar ze mee bezig zijn en goed luisteren naar hun uitdagingen.”
Het zit ’m in de woorden ‘laten zien’, waar je eigenlijk ‘laten voelen’ zou willen horen. Laat me voelen dat je onze noden begrijpt. Hoe frustrerend het is aan de zijlijn te staan terwijl een sport zich in razendtempo ontwikkelt. Dat je eigenlijk meer zou willen dan een nationaal vrouwenteam opzetten. Dat je best zélf zo’n toernooi zou willen organiseren, gewoon, omdat je als minder ontwikkeld land wel een mazzeltje kan gebruiken. Maar als die westerse (voetbal)grootmachten niet meer doen dan af en toe hun kennis en ervaring delen, zal je daar nooit de kans toe krijgen.
Misschien hebben ze in Brazilië, waar miljoenen inwoners in extreme armoede leven, ook wel eens dat soort gedachten gehad in het verleden. Maar in vrijwel geen ander land was zoveel enthousiasme voor het laatste WK als daar. En bij de Braziliaanse voetbalbond staan 700.000 vrouwen ingeschreven, vertelde ‘bid manager’ Valesca Araújo in NRC. Op een populatie van 203 miljoen, oké, maar er was voldoende ruimte voor groei. Veel vrouwen en meiden konden zich geen clublidmaatschap veroorloven. Inclusie dus!
Araújo was pas drie maanden geleden aan het lobbyen geslagen en had daarbij wel degelijk een breder verhaal verteld. Niet ‘dit gaan wij met jullie uitwisselen’, maar ‘de groei van het vrouwenvoetbal moet eerlijker verdeeld worden’. En: ‘de wereld staat in brand, wij hebben een hoge aaibaarheidsfactor en gaan ervoor zorgen dat iedereen zich welkom voelt en even al die spanning van zich af kan schudden.’
From the heart dus.
Het beste bewijs dat die benadering werkt in een tijd van transformatie, is niet de procentuele verdeling van stemmen. Opvallend is vooral welke landen niet voor het Europese bid gingen, na al dat lobbywerk, ook van de Duitse en Belgische bond.
Van de landen waarmee Gijs de Jong de afgelopen jaren één of meer keer in gesprek ging, koos bijna driekwart voor Brazilië. Daar zaten ook landen als Saoedie-Arabië en Qatar tussen, waarmee Nederland goede banden onderhoudt. Gijs de Jong vertelde eerder in NRC dat hij zijn kritiek op mensenrechtenkwesties, zoals de schrijnende werkomstandigheden van arbeidsmigranten in Qatar, had „moeten doseren”, want „anders bereik je niets”.
Of en hoe Brazilië zich over dat soort kwesties heeft uitgesproken weet ik niet, maar zeker is dat het mannenelftal indruk maakte in Qatar, toen het tijdens het WK van 2022 een spandoek uitrolde met de beeltenis van Pelé, die in het ziekenhuis voor zijn leven vocht en diezelfde maand zou komen te overlijden. Niet om hun gemis te laten zien, maar te delen.
