Acteur Piet Kamerman, Lowietje uit Baantjer, overleden op 99-jarige leeftijd

Hun vier kinderen verklaarden hen voor gek. Het servies, de klok, het bed, een oude kast van hun zoon (inmiddels overgeschilderd in zalmroze) en ook de eigenlijk veel te grote ovale eettafel: alles verhuisde mee naar hun nieuwe huurwoning. „Als je binnenkomt tussen je eigen spulletjes, voel je je eerder thuis. Alsof het je oude huis nog is”, zegt Trudy van Huizen. „Het enige dat we nieuw hebben gekocht, zijn deze eettafelstoelen”, vertelt haar man Wiebe, wijzend naar de stoelen waar we op zitten. „Verder niks.”

Hun kinderen stonden er meewarig naar te kijken. Wiebe: „Mijn zoon zegt altijd: ‘Als jullie komen te overlijden, zet ik een container voor de deur en dan pleur ik alles er gelijk in’.”

Op 21 april verhuisden Trudy (71) en Wiebe (74) van hun jaren zeventig-eengezinswoning in het Noord-Hollandse stadje Schagen naar een levensloopbestendige woning in het nabijgelegen dorp Schagerbrug. Hun nieuwe huis is er een in een rijtje van zes, in het nieuwe woonwijkje Dijkzicht. Binnen ruikt het nog naar nieuw, sommige spullen zitten nog in dozen. De gordijnen komen over een maand en Wiebe gaat nog twee stoepstenen doorzagen om het paadje naar de voordeur af te kunnen maken.

In Schagen hadden we gróte ramen, gróte vensterbanken. Die mis ik hier

De katten Tijger (die gezellig op tafel zit en geaaid wil worden) en Frummel (die gelijk wegvlucht als er een vreemde binnenkomt) waren snel gewend, maar vooral voor Trudy was de overgang naar het nieuwe huis veel lastiger. „Ik was niet zo positief”, vertelt ze. „In Schagen hadden we gróte ramen, gróte vensterbanken. Die mis ik hier.” In het midden van het huis, waar Trudy graag een boek leest en Wiebe zijn krant, „is het donker”, zegt Trudy. „Dat vind ik een groot nadeel. En dan is het nu nog mooi weer.”

En dan is er de tuin van zo’n twaalf vierkante meter, door Trudy consequent „ons postzegeltuintje” genoemd. Hun oude tuin was twintig meter diep: „Die mis ik best wel. Ik ben gek van bloemen en hou van tuinieren. We hadden een hele grote boom, een Japanse sierkers. Die hebben we nog net in bloei zien staan voordat we vertrokken.” Gelukkig hebben ze nog hun volkstuin van 500 vierkante meter, in Schagen. Elke ochtend gaan ze erheen. „Die is heel belangrijk voor mij”, zegt Wiebe. „Ik kan er hier ook wel een krijgen, maar daar heb ik mijn sociale contacten.”

Proosten

49 jaar woonden Trudy en Wiebe in hun woning in Schagen, zo’n 1.800 meter verderop. Hun vier kinderen groeiden er op. De kinderen zijn allemaal uit huis en getrouwd. In het hek tussen hun tuin en die van de buren zat een gat. Wiebe: „Dan dronk de buurman ’s avonds een jenevertje buiten, en ik een biertje. Dan proosten we door het gat in het hek.” Het hele buurtje was toen gezellig, zegt Trudy. „Zeker in het begin. Allemaal mensen van dezelfde leeftijd, allemaal kleine kinderen. Iedereen kwam gewoon bij elkaar binnenlopen. We hadden altijd de achterdeur open.”

Zes jaar geleden begonnen Wiebe en Trudy voor het eerst na te denken over verhuizen naar een ouderenwoning. Trudy: „Wiebe werd heel ziek en toen had ik in een flits zoiets van: ‘O jee, als er wat met hem gebeurt, dan wil ik hier weg zijn’.” Toen het weer beter ging met Wiebe wilde Trudy het toch maar laten zitten, maar nu bleek Wiebe enthousiast: „Ons huis was niet geschikt voor een rollator. Een eventuele traplift zou bij ons voor de slaapkamerdeur eindigen. Niet handig. Doorstromen naar een levensloopbestendige woning is dan idealer. Dan kan er ook weer een nieuw gezin in ons huis.” Hij vertelt ook dat een heleboel mensen met wie ze contact hadden, inmiddels waren overleden. „Dan krijg je toch minder contacten in zo’n buurt.

Wat ook meespeelde, zegt Trudy, is dat er veel schimmel en vocht in hun woning zat. „De woningbouw deed er van alles aan, maar het bleef terugkomen.” Hun oude huis had ook onhandig hoge drempels. Wiebe moest een keer een vriendin van Trudy – slecht ter been – over de drempel tillen om haar het huis in te helpen. Dat was zwaar. Wiebe: „Je kan beter een zak aardappelen tillen.”

Voor hun levensloopbestendige woning betalen ze 50 euro per maand meer huur („Dat sparen we door een lagere energierekening waarschijnlijk wel weer uit”), maar daarvoor krijgen ze een huis zonder drempels, met bredere deuren waar een rollator of rolstoel doorheen kan, een ruime douche en wc op de begane grond, een extra brede trap en een slaapkamer beneden.

Supermarkt, dokter en apotheek

Voor de zes levensloopbestendige woningen in het rijtje van Trudy en Wiebe waren 150 belangstellenden, zegt Wiesje van der Weide, directeur-bestuurder bij woningcorporatie Wooncompagnie. „Dat is best stevig. En dat zien we op meer plekken. Als er voorzieningen in de buurt zijn, zoals een supermarkt, dokter en apotheek, is de belangstelling zelfs nog groter.”

Van de 14.500 huurwoningen van de Wooncompagnie is een derde geschikt „om oud in te worden”, zegt Van der Weide. Tegelijkertijd is bijna twee derde van haar huurders 55 jaar of ouder, de gemiddelde leeftijd is 59 jaar. „De vergrijzing woont al bij ons.”

Binnen de komende tien jaar wil Wooncompagnie 2.600 nieuwe woningen bouwen, in driekwart daarvan kan je „ouder worden”. Al is die bouw nog een behoorlijke uitdaging. Naast de bekende problemen (stikstof, lange procedures, bezwaar van omwonenden) speelt er bij ouderenwoningen nog meer: de onvoorspelbaarheid van inkomsten (zoals het inmiddels gesneuvelde kabinetsplan om de huren te bevriezen) en de hoge bouwkosten. Van der Weide: „Ze zijn duurder om te bouwen. Je hebt veel meer ruimte nodig, omdat alles op de begane grond is. Iedere centimeter extra oppervlakte kost geld.”

In Schagen hadden we gróte ramen, gróte vensterbanken. Die mis ik hier

Onlangs waarschuwde de Algemene Rekenkamer al dat het kabinetsplan om tot en met 2030 290.000 ouderenwoningen te bouwen waarschijnlijk niet wordt gehaald. Afspraken over de bouw zijn vertraagd en concrete plannen zijn er te weinig.

Uit onderzoek onder de eigen huurders van Wooncompagnie blijkt dat het grootste deel het liefst in hun ‘oude’ woning wil blijven wonen. Pas als ze een „fantastisch verleidelijk aanbod” krijgen of „als mensen ouder worden en dingen minder makkelijk gaan”, gaan ze verhuizen. Veel ouderen vinden verhuizen „gedoe”, zegt Van der Weide. „Denk aan de klusjes die gedaan moeten worden, zoals het weer ophangen van de klok. Of je spullen inpakken. In een deel van ons gebied hebben we een 55+-regeling. Dan kan je een bijdrage krijgen van 1.000 euro om de verhuizing zelf te organiseren, of je zet dat geld in voor een klussenhulpdienst. Dan gaan we je letterlijk helpen bij je verhuizing.”

Lees ook

Doorschuiven op de woningmarkt: ‘Je moet ouderen verleiden hun grote huis te verlaten’

Veranderingen

Daarnaast is verhuizen voor ouderen „een ingrijpende gebeurtenis”, zegt Van der Weide. „In je wooncarrière ga je meestal elke keer wat groter wonen, als je ouder wordt is dat precies andersom. Dat is een ‘psychologische bocht’ die je moet nemen.”

Als je ouderen wilt verleiden tot verhuizen, moet je niet alleen praktische en financiële bezwaren wegnemen, maar ook „de psychologische drempels”, zegt Wilco van Dijk, hoogleraar Economische psychologie en haar toepassingen aan de Universiteit Leiden. Van Dijk schreef een paar jaar geleden mee aan een volkshuisvestings-advies voor het ministerie van Binnenlandse Zaken. Hij zegt: „Mensen zijn heel erg gehecht aan hun huis, hun tuin, hun buurt, aan de winkels waar ze altijd komen. Ze krijgen een psychologische binding met hun huis. Ze weten wat ze hebben, maar niet wat ze krijgen. En hoe ouder je wordt, hoe lastiger het is om met veranderingen om te gaan.”

Probeer als beleidsmaker daarom meer vanuit de psyche van de oudere te denken, adviseert Van Dijk. Bied ze de kans om binnen de eigen buurt te verhuizen. Laat buurtbewoners zich gezamenlijk inschrijven voor een nieuwbouwproject. Zorg dat er een zorgcentrum in de buurt is, met een huisarts, een tandarts, een fysiotherapeut. „Probeer in een vroeg stadium uit te zoeken wat ouderen graag willen en wat ze belangrijk vinden. Nu wordt er vaak vanuit gegaan dat we wel weten wat mensen willen.”

Prutbende

Toen ze tijdens de kijkdag bij hun huis-in-aanbouw in Schagerbrug kwamen kijken, schrok Trudy zich rot. Het was slecht weer, regen, en de achtertuin was één grote prutbende. „Wat een miezerige huizen, dacht ik. Het zag er heel rabbig (Westfries voor rafelig, ruw) uit. Verschrikkelijk. De muren waren heel lelijk, er zat nog geen keuken in. Ik zei tegen Wiebe: ‘Dit weigeren we hoor. Van mij hoeft het niet meer, hier ga ik niet wonen’. Ik zag het echt niet zitten.”

Haar kinderen zeiden dat ze ‘erdoorheen’ moest kijken. Wiebe zei dat ook. En Trudy liet zich overhalen.

Het huis is nu af, de wijk nog niet. Er ligt overal zand. „De wind hier is vervelend, in Schagen zaten we ingebouwd” zegt Trudy. „Af en toe lijkt het net of we op het strand zitten. Dan stuift het zand door de straat.” „Een woestenij”, beaamt Wiebe. Dat gaat nog wel tot het eind van het jaar duren, verwacht hij. Door het voorraam kan je de toren van Schagen zien. „Dat vind ik dan toch wel leuk”, zegt Trudy.

Ze moeten nog „een beetje inburgeren in het dorp”, zegt Trudy, „maar dat komt wel.” Veel plekken om dat te doen, zijn er niet: in Schagerbrug zijn een snackbar, een restaurant, een dorpskroeg, zegt Trudy. „Maar ze hebben hier in het dorp ook van die spelletjesmiddagen. Misschien kan ik dat in de herfst gaan doen.” Ze heeft uiteindelijk vrede met de verhuizing. „Nu hebben we zelf kunnen beslissen wat we doen. Je weet nooit wat de toekomst brengt.”

Delen

Mail de redactie