Aan stakingservaring geen gebrek bij vakbond FNV. Maar de acties vinden in de regel niet plaats in het eigen vakbondshuis. Dat is deze maandag wel het geval. In de vroege ochtend stroomt het hoofdkantoor in Utrecht vol met stakend bondspersoneel. De FNV-medewerkers dragen hesjes en truien met teksten als ‘Wij zijn het visitekaartje van werkend Nederland’ en krijgen stickers uitgedeeld waarop de blauwe letters in het FNV-logo zijn omgetoverd tot ‘WTF’.
Het FNV-personeel eist een ‘veilige werkomgeving’. De FNV’ers roepen het algemeen bestuur van de bond, dat die veiligheid binnen de eigen organisatie volgens hen de afgelopen tijd niet heeft kunnen waarborgen, op om terug te treden. Ook wil het personeel dat de aanstaande interne verkiezingen worden uitgesteld. De komende weken staan verkiezingen voor onder meer een nieuwe voorzitter en een nieuw algemeen bestuur en ledenparlement gepland, maar of die doorgaan is nog ongewis.
Rommelt al maanden
Het rommelt al maanden bij de grootste vakbond van Nederland, en dan met name in het bestuur, dat op het moment van de staking boven in het gebouw vergadert. Judith Westhoek, die de eigen bond voor het FNV-personeel leidt, meldt vanaf het podium dat „ze boven belangrijke besluiten nemen. Laten we ze helpen goede besluiten te nemen.”
De zaal staat vol met collega’s die zich zorgen maken en boos zijn, maar zich ook generen – sommigen nemen het woord „schamen” in de mond – voor wat er zich bij hun geliefde bond de afgelopen tijd afspeelde. Er was een beschuldiging van grensoverschrijdend gedrag, ogenschijnlijk om vicevoorzitter Zakaria Boufangacha tegen te werken in zijn gooi naar het voorzitterschap. Er was de inmiddels opgestapte secretaris Bart Plaatje die externe onderzoeken naar het functioneren van FNV-collega’s intern zou hebben gedeeld. Er waren ultimata en delen van de bond uiten hun ongenoegen naar elkaar.
De stakingsregistratie telt maandag ruim zevenhonderd stakers, ongeveer de helft van het personeel. (Twee jaar terug bracht een staking van het FNV-personeel voor een betere cao ruim 400 mensen op de been.) De animo is dit keer groter, en de boosheid lijkt zich vooral te richten op voorzitter Tuur Elzinga, die de onrust op z’n beloop liet, voordat hij vorige week aanstuurde op uitstel van de bestuurs- en voorzittersverkiezingen.
‘Kom van dat dak af’
In de ochtend moet het bestuur door het eigen personeel eerst naar beneden geroepen worden. ‘Kom van dat dak af’ van Peter Koelewijn schalt uit de luidsprekers van het vakbondshuis. „Wij zijn FNV” en „Safety First” en „Staak je veilig”, wordt er vanuit de hal beneden naar boven geroepen. En dan, alsof een scenarioschrijver het zo bedacht heeft, verlaat een deel van het bestuur de vergadering en daalt in een glazen lift af naar de zaal.
Voorzitter Tuur Elzinga krijgt als eerste het woord. „Ben je nog voorzitter?”, wordt hem gevraagd. Elzinga pakt de microfoon. De brief met eisen van het personeel „ligt op tafel, maar we hebben er nog niet over gesproken”, zegt hij. „Dat gaan we zo doen.” Voorzichtig boegeroep vanuit de zaal. Elzinga krijgt een gouden drol op een voetje als trofee uitgereikt voor de ‘enorme shitshow’ die zich de afgelopen weken bij FNV onder zijn leiding ontvouwde.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data128189044-e21deb.jpg|https://images.nrc.nl/CVWaTEwIxeRBZ6VCd6msHIMvoqk=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data128189044-e21deb.jpg|https://images.nrc.nl/8wmC4RLXL_ivI9pcPEkeEzh0Jyk=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data128189044-e21deb.jpg)
Na Elzinga komt een groep bestuursleden op het podium, naast vicevoorzitters Kitty Jong en Zakaria Boufangacha zijn dat onder anderen penningmeester Piet Rietman en Bas van Weegberg. Allemaal maken ze een aangeslagen indruk. Ze hebben het over gemaakte fouten, en stellen dat het bestuur onvoldoende het gesprek is aangegaan, met de eigen medewerkers en met de leden in verschillende sectoren. „Als je in een crisis onvoldoende leiderschap durft te tonen, moet je daar je consequenties aan verbinden”, zegt Rietman in een moeilijk te missen oproep aan voorzitter Elzinga.
Zakaria Boufangacha bedankt de zaal voor de steun die hij in de weken nadat het verhaal rond de „aantoonbaar valse melding” via de media naar buiten kwam heeft gevoeld en doet een oproep tot saamhorigheid. „Als we geen vertrouwen hebben in elkaar, gaat dat ten koste van goed vakbondswerk en daarom staan we hier, we willen kunnen bouwen aan goed vakbondswerk.” Dat sentiment blijkt breed gedragen in de zaal, hij krijgt er de handen voor op elkaar.
„Dat had de voorzitter ook kunnen zeggen”, vat Jong de onvrede samen. Zij steunde Boufangacha eerder al publiekelijk, in een interview met de Volkskrant. Nu wordt ze op het podium een ‘klokkenluider’ en ‘een vrouw met ballen’ genoemd. De splijting in het bestuur, dat verder gaat met vergaderen, tekent zich nu af ten overstaan van het eigen personeel.
Samen er weer uit komen
Judith Westhoek van de eigen bond FNV Personeel zegt dat nieuwe acties kunnen volgen als niet aan de eisen wordt voldaan, maar roept de stakers niet op te blijven tot de eisen zijn ingewilligd. Westhoek wil „in gesprek” met het bestuur. De ervaren stakers herkennen hier een strategie, om het geheel niet al te zeer op de spits te drijven. De huidige ‘shitshow’ is al erg genoeg, en we moeten er samen stapje voor stapje weer uit komen, is het sentiment. In de woorden van Margot Kranenburg, onbezoldigd lid van het algemeen bestuur: „Iedereen wil hier uit komen […] er is geen beste oplossing, maar alleen een minst slechte.”
Nadat de meeste stakers in de winterzon buiten een frietje hebben genuttigd – een stakingstraditie – druipt het FNV-personeel begin van de middag af, in afwachting van wat het bestuur besluit. Op dat besluit moeten ze lang wachten. De bestuurders verlaten rond 18 uur zonder iets te zeggen het vakbondshuis, om digitaal verder te vergaderen, onder meer met de verkiezingscommissie.
Op het moment van publicatie had het bestuur nog niet op de eisen van het FNV-personeel gereageerd en was nog niet bekend of de verkiezingen worden uitgesteld.
