Rutte haalt zijn geliefde truc weer uit de kast: de tweestrijd

Posted on by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Campagne Door de PvdA en GroenLinks als grote tegenstander af te schilderen hoopt de VVD zoveel mogelijk rechtse kiezers te winnen.






Partijleiders Mark Rutte (VVD) en Jesse Klaver (GroenLinks) na een debat in 2021. Bij de Kamerverkiezingen dat jaar was er geen tweestrijd.
Partijleiders Mark Rutte (VVD) en Jesse Klaver (GroenLinks) na een debat in 2021. Bij de Kamerverkiezingen dat jaar was er geen tweestrijd.

Foto Bart Maat/ANP

Mark Rutte van de VVD heeft zijn smoking weer uit de kast getrokken. De bijpassende rode jurk heeft hij ook al uitgezocht en laten bezorgen. En de ontvangers, PvdA en GroenLinks, zijn er maar al te blij mee. Het is precies waar ze op hoopten: de juiste omstandigheden voor een wekenlang durende dans met de grootste partij, vol in het zicht.

Sinds een week is het campagneseizoen voor de verkiezingen voor de Provinciale Staten geopend. En wat meteen opvalt: de VVD wil er een politieke tweestrijd van maken met de PvdA en GroenLinks.

Die strategie is in de verkiezingen tijdens de coronaperiode – voor de Tweede Kamer in 2021 en de gemeenteraden in 2022 – niet gebruikt. Toen durfden politieke partijen het niet aan elkaar al te nadrukkelijk uit te dagen. Het was crisistijd, kiezers zaten daar misschien niet op te wachten. Een onjuiste aanname, bleek later. Kiezers wilden juist dat (midden)partijen de onderlinge verschillen zouden benadrukken.

Nu is de politieke truc die jarenlang verkiezingscampagnes domineerde terug: twee partijen die elkaar tot tegenstander uitroepen en hopen zo de campagne wekenlang te domineren. Mark Rutte maakt er al gebruik van sinds 2006, toen hij campagneleider was voor de VVD in de gemeenteraadsverkiezingen. „Een rode jurk komt goed tot zijn recht naast een zwarte smoking”, zei hij toen. Sindsdien haalde hij zijn smoking vaak uit de kast en belandde de jurk steeds bij iemand anders.


Lees ook dit stuk over de tweestrijd tussen Mark Rutte en Thierry Baudet in 2019

‘Linkse wolk’

Dit keer dus bij de PvdA en GroenLinks, die op 15 maart weliswaar als twee partijen op het stembiljet staan maar hebben aangekondigd samen campagne te gaan voeren en als gezamenlijke fractie te opereren in de Eerste Kamer. In een interview met de Telegraaf zetten Rutte en Edith Schippers, kandidaat-senator voor de VVD, afgelopen weekend de schijnwerper op de twee linkse partijen – door de VVD’ers steevast „linkse wolk” genoemd. De VVD had, zei Rutte, „geprobeerd die linkse wolk eronder te krijgen, maar het komt weer terug.” Ieder debat in de PvdA en bij GroenLinks, zei hij ook, „eindigt in het verhogen van belastingen.”

Niet bepaald complimenteus, maar bij de PvdA en GroenLinks werd er gejuicht. Alle partijen dagen graag de grootste partij uit. En wie niet dé tegenstander wordt, loopt een groot risico omstander te worden. Die kijkt toe, doet een poging om mee te doen maar is niet van aandacht verzekerd.

„De politieke tweestrijd is een beproefde methode. Neergezet worden als De Grote Tegenstander geeft het signaal aan kiezers en journalisten dat je relevant bent”, zegt Tom van der Meer, hoogleraar politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. „Het gebeurde tussen Wim Kok (PvdA) en Frits Bolkestein (VVD), tussen Jan-Peter Balkenende (CDA) en Wouter Bos (PvdA), tussen Rutte en Diederik Samsom (PvdA). Als partijen uit verschillende politieke blokken – links, centrum-rechts of radicaal rechts – elkaar opzoeken en de verschillen benadrukken, dan werkt dat in hun voordeel.”

Dat zit zo: op dit moment staan de VVD en de combinatie PvdA/GroenLinks dicht bij elkaar in peilingen. Ideologisch staan ze ver van elkaar af. Hoe dichterbij de verkiezingsdag, hoe meer politici, media en kiezers zich bezighouden met de vraag wie het grootst gaat worden. Kiezers uit zowel het linkse als het rechtse blok kunnen dan overwegen op de partij uit hun blok te kiezen die daarop het meest kans maakt. Platgezegd: een CDA’er zou in dit voorbeeld alsnog op de VVD kunnen gaan stemmen, een D66’er op GroenLinks of de PvdA. Van der Meer: „Partijen die meedoen aan de tweestrijd kunnen dus de kiezers in hun electorale blok voor zich winnen en zo de grootste worden.”

De uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen is belangrijk voor politieke partijen, omdat die de samenstelling van de Eerste Kamer bepaalt. Coalitiepartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie hebben daar nu samen geen meerderheid (32 van de 75 zetels) en vrezen dat hun aandeel na de verkiezingen kleiner wordt. In de peilingen verliezen drie van deze vier partijen zetels, alleen de ChristenUnie staat op lichte winst.

Veel te winnen

In de Eerste Kamer valt veel te winnen. Vier jaar geleden werd Forum voor Democratie daar even groot als de VVD. Maar van de twaalf zetels die de partij toen won, is er na geruzie en afsplitsingen nog maar één over.

Andere partijen azen nu op de kiezers die toen op FvD stemden. Uit een peiling van I&O Research bleek vorige maand dat die van plan zijn om te stemmen op de PVV, JA21 of BBB. Pas daarna volgt de VVD. De poging tot tweestrijd met PvdA en GroenLinks is zo verklaarbaar: de VVD presenteert zich als de partij die linkse ideeën tegenhoudt om de grootste te worden in het centrum-rechtse blok waar het zelf deel van uitmaakt, maar hoopt ook het enige alternatief voor nog rechtsere kiezers te zijn.

Ook het thema dat de VVD groot wil maken, belastingdruk, is geen toeval. Onder Nederlanders is sprake van een sluimerende onzekerheid: kiezers maken zich zorgen over hun financiële situatie. Dat blijkt uit zowel kiezersonderzoek dat partijen zelf laten uitvoeren als uit rapportages van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Dat onderzoekt regelmatig hoe Nederlanders vinden dat het met het land gaat en waar ze zich zorgen over maken. Uit de laatste editie, van eind vorig jaar, blijkt dat de verwachtingen over de eigen financiële situatie negatiever zijn geworden. Zorgen over inkomen en economie zijn de vaakst genoemde maatschappelijke problemen.

Kiezers associëren economie al jaren vooral met de VVD, blijkt uit het Nationaal Kiezersonderzoek, dat Van der Meer leidt. Als dat het belangrijkst wordt bij verkiezingen, dan zijn kiezers geneigd op de partij te stemmen die zich er het sterkst op heeft geprofileerd. Voor andere partijen is het moeilijk om zo’n thema over te nemen. Het CDA probeerde dat bijvoorbeeld in 2021 met economie – en verloor.


Lees ook over de campagne in 2021: Hoekstra hoopt op een tweestrijd met Rutte

Net zo belangrijk als het campagnethema is de manier waarop daarover wordt gedebatteerd en bericht. Iets om op te letten, zegt Van der Meer. „Voor de VVD komt het goed uit als het debat over economie vooral gaat over belastingen, en haar waarschuwing dat linkse partijen die zouden verhogen. Terwijl linkse partijen er meer baat bij hebben om het te laten gaan over herverdeling, solidariteit en de sterkste schouders die de zwaarste lasten moeten dragen.” Een tweede strijd dus, binnen de tweestrijd.

Related Posts

Opinie | Kröller-Müller

  • admin
  • November 27, 2024
  • 0

Met mijn vriend was ik aan het wandelen over de Veluwe waar we een stop maakte in het Kröller-Müller Museum voor het toilet. Druk kletsend zaten daar groepen tieners hun A4’tjes in te vullen voor een schoolopdracht. De één wat luidruchtiger dan de ander. Dat viel ook een van de meiden zelf op, die haar vriendin in toom probeerde te houden: „Praat niet zo hard. We zijn in een museum…. En jij bent niet de kunst.”

Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]


Wat vindt NRC | Slachtoffers van verkrachting hoeven zich niet te schamen

  • admin
  • November 27, 2024
  • 0

Het slachtoffer van verkrachting kreeg de afgelopen maanden niet alleen een gezicht, maar zei ook luid en duidelijk dat ze wilde dat „de schaamte van kamp wisselt”. Niet zij, Gisèle Pelicot, hoeft zich immers te verbergen. Degenen die zich moeten schamen, zijn volgens haar degenen die ervan worden verdacht dat ze haar, terwijl ze gedrogeerd en dus buiten bewustzijn was, verkrachtten. Onder wie haar ex-man Dominique, die schuld bekent en tegen wie eerder deze week twintig jaar celstraf is geëist.

Met haar optreden, in de volle openbaarheid, en vooral haar weigering het slachtofferschap op zich te nemen, heeft Pelicot het denken over seksueel geweld, over verkrachting binnen een relatie, en over consent – wederzijdse instemming bij seks – een enorme dienst bewezen. Ongeacht wat de Franse rechter zal oordelen, en niet alleen in Frankrijk, waar duizenden vrouwen de afgelopen maanden de straat op gingen om Pelicot te steunen.

Het zou daarom jammer zijn als na deze geruchtmakende rechtszaak alleen overblijft dat deze zo geruchtmakend is vanwege het grote aantal verdachten, het door Pelicots ex-man gefilmde bewijs van de vijftig mannen die op zijn uitnodiging zijn vrouw verkrachtten, en de wereldwijde aandacht.

Lees ook

Gisèle Pelicot veranderde van slachtoffer in feministisch icoon

Gisèle Pelicot verlaat donderdag met haar advocaten de rechtbank van Avignon, waar haar ex-man Dominique terechtstaat.

Want niet de schaal doet er toe, maar de alledaagsheid ervan. De zaak laat zien dat de slachtoffers van verkrachting gewone vrouwen en mannen zijn. Laat zien dat verdachten geen boemannen in het bos zijn, maar vaker bekenden. Klinkt door in opmerkingen als ‘ze vroeg er om’ (want kort rokje, kanten lingerie) of ‘ik wist niet dat ze niet wilde’ (want ze had gedronken of zei geen ‘nee’). Toont opnieuw dat seksueel geweld, ook binnen het huwelijk of een relatie, helaas de realiteit is.

Ook in Nederland. Negen procent van de inwoners van 16 jaar en ouder (530.000 mensen) is de afgelopen twaalf maanden slachtoffer geweest van een of meerdere vormen van huiselijk geweld, de meesten structureel, zo blijkt uit maandag gepubliceerde cijfers van het CBS. Twaalf procent (1,7 miljoen mensen) werd slachtoffer van een of meer vormen van seksueel grensoverschrijdend gedrag, van wie 4 procent van fysiek geweld.

En slachtoffers van verkrachting en aanranding doen het minst vaak aangifte van alle soorten misdrijven, bleek uit eerder onderzoek van het CBS. Uit angst voor een vervelende reactie, of uit angst voor wraak. Uit schuldgevoel of schaamte. Omdat het geweld binnenskamers plaatsvindt, en er meestal maar één andere getuige is: de vermeende dader.

Het is daarom goed dat deze zomer in Nederland de nieuwe Zedenwet in werking trad. Niet langer hoeft het slachtoffer te bewijzen dat er sprake was van dwang, de bewijslast ligt nu bij de andere partij. En hij (of zij) moet vóóraf en tijdens zeker weten of de bedpartner eveneens zin heeft in seks. Een volmondig ‘ja’ – al dan niet als antwoord op een expliciete vraag – is cruciaal.

Niet iedereen zal als Gisèle Pelicot zijn en zich met opgeheven hoofd in het openbaar uitspreken over verkrachting. Niet iedereen hoeft haar moed te hebben. Maar geen enkel slachtoffer hoeft zich te schamen.


Column | Mooie, kleine film

  • admin
  • November 27, 2024
  • 0

Het bioscoopzaaltje was nog bijna leeg toen ik mijn plaats op de achterste rij zocht. Er bleek al een vrouw te zitten, maar die maakte meteen ruimte door een stoel even verderop te kiezen. Terwijl we zaten te wachten, ontstond tussen ons een gesprekje dat je in de bioscoop vrij zelden met vreemden hebt.

Ze leek me een vrouw van achterin de zestig en ze maakte een rustige, vriendelijke indruk. Ze sprak met een zachte g en bleek dan ook afkomstig uit het zuiden des lands. Daar woonde ze nog altijd, maar elk jaar vertoefde ze één volle week in Amsterdam om er dagelijks het documentairefestival IDFA te volgen.

Dat deed ze nu al twintig jaar. Ze betrok een appartement in het centrum en bezocht zoveel mogelijk voorstellingen, soms wel drie per dag. Altijd alléén, vroeg ik me af, maar die impertinente vraag hield ik maar voor me. Tussendoor pikte ze dan ook nog een ‘gewoon bioscoopje’ mee, zoals die middag, omdat ze de Iraanse speelfilm My Favourite Cake graag wilde zien na alle enthousiaste recensies die ze erover gelezen had.

Kortom, een filmliefhebber.

Welk soort speelfilms ze het liefst zag? „Geen Amerikaanse films meer”, zei ze, „vooral die blockbusters ben ik helemaal zat. Ik houd van mooie, kleine films.” Ik vroeg haar naar haar favoriete film, want zeg mij van welk boek of welke film u het meest houdt en ik zeg u wie u bent, of beter: wie ik dénk dat u bent. Ze wist het meteen: Kes van Ken Loach, de Britse filmregisseur, bekend om zijn sociaal-realistische stijl. „Ik houd erg van zijn films, zei ze. „En uw favoriete film?” „A Woman Under The Influence”, antwoordde ik zonder aarzeling, „een film over een overspannen vrouw die niet begrepen wordt door de mensen in haar omgeving.” Ja, John Cassavetes”, zei ze, „met Gena Rowlands.”

Kortom, filmliefhebbers onder elkaar, al moet ik bekennen dat ik later thuis even moest opzoeken waar Kes, een film uit 1969, ook weer over ging: een eenzaam arbeidersjongetje dat uit zijn ellende probeert te ontsnappen door een jonge torenvalk te trainen.

Toen moesten we zwijgen want ‘onze’ film begon, althans de lastige, inleidende beschietingen via reclame en trailers van films die je goddank nooit hoeft te zien. Een betere antireclame dan de trailer bestaat er niet.

My Favourite Cake is een Iraanse speelfilm, gemaakt door het regisseurskoppel Maryam Moghadam en Behtash Sanaeeha, dat moedig de strijd met de censuur aanbond. De film is in Iran verboden, vervolging van de makers dreigt wegens propaganda tegen het regime en het overtreden van islamitische regels.

Hun film gaat over een eenzame 70-jarige vrouw die de liefde hoopt te vinden bij een bejaarde taxichauffeur. Zij is al op haar dertigste weduwe geworden, hij is door zijn vrouw ingewisseld voor een rijker exemplaar. Het lijkt tussen hen even te lukken. Lijkt. Een ontroerende film met schitterend spel van de hoofdrolspelers. „De film gaat over het leven, maar evenzeer over vergankelijkheid”, zei Moghadem in NRC tegen Dana Linssen. „Het is een aansporing om nu te leven en daar niet mee te wachten tot het hiernamaals.”

We stonden op, de vrouw en ik. „Een mooie, kleine film”, zeiden we tegen elkaar. Bij de uitgang namen we beleefd afscheid, want het leven is doorgaans geen speelfilm.