Inzamelactie voor ‘de Mona Lisa van Brabant’

De kartonnen bordjes zijn nog snel gemaakt. „Hands of Iran”, staat er op. „No war in Iran.” Op het gras van de Koekamp, het parkje tegenover Den Haag CS waar vaker demonstraties worden gehouden, zit een groepje demonstranten nog te schilderen: „Stop the US War Machine.”

De demonstratie deze zondag was gericht tegen de NAVO-top, die dinsdag in Den Haag begint. Tegen wat deze middag consequent „de Trump-norm” wordt genoemd, de verhoging van de defensie-uitgaven naar 3,5 procent van het bbp, en nog eens 1,5 procent naar infrastructuur. Op zaterdag hebben de organiserende groepen, waaronder De Nieuwe Vredesbeweging, jongerenorganisatie Rood en de politieke partij BIJ1, op hun Tegentop voor Vrede en Rechtvaardigheid al uitgebreid gesproken over wat het alternatief voor de NAVO zou moeten zijn.

Maar nu is er door de aanval zondagochtend door de VS op kerndoelen in Iran „nog meer urgentie” om over ontwapening te praten, zegt Stevie Nolten, Utrechts raadslid namens BIJ1. Zaterdag had ze retorisch gevraagd „wat onze vrede en veiligheid waard zijn als anderen daarvoor sterven”. Zondag zegt ze: „Trump sleept ons een oorlog in waar niemand om heeft gevraagd. Niet hier, ook in Iran niet.”

‘Women. Life. Freedom’

Verschillende Iraanse organisaties en Iraniërs hebben zich bij de demonstratie aangesloten. Tussen Palestijnse vlaggen, de rode vlaggen van Nederlandse en Belgische communisten, de regenboogkleuren van pacifisten en lhbtiq’ers, een enkele gele paraplu uit de coronatijd, en jongeren met gezichtsbedekking en een anarchistenvlag, staat Behrouz Fadai. Hij heeft ’s ochtends nog geprobeerd zijn familie in Iran te bereiken, maar „de communicatie is heel moeilijk”. „We hopen dat deze oorlog heel snel kan stoppen, niemand weet welke kant het uitgaat.”

Als een Iraanse van het feministische Jina Collectief het podium beklimt, klinkt het „Women. Life. Freedom”. Dat was de leus die werd geroepen in 2023 bij grote demonstraties in Iran na de dood van Jina Mahsa Amini nadat ze door de zedenpolitie was opgepakt. De spreekster, anoniem uit angst vanwege dreiging van het Iraanse regime, zegt dat de Israëlische en Amerikaanse aanvallen „de strijd van Iraniërs tot stilstand brengt, terwijl die zo vaak in isolement tegen repressie van hun regime hebben gestreden”. Ze heeft het over „een dodelijke proxy-oorlog die ten koste van gewone Iraniërs wordt uitgevochten”.

Zoom in

„Ik voel angst”, zegt Kayleigh Hofstede van de Revolutionair Socialistische Partij, een afsplitsing van de SP. „Allereerst voor de bevolking van Iran. Het voelt alsof de wapenwedloop tussen landen echt tot uitwerking komt. En dan nodigen wij als land die man uit, Donald Trump. Dat is toch bizar?”

Het is schakelen. Een dag eerder, in een co-werkplek nabij station Hollands Spoor, ging het op de Tegentop niet over Iran, af en toe over Oekraïne, maar vooral over Gaza als het over oorlog ging – veel van de jonge aanwezigen droegen een keffiyeh losjes om de schouders. Peter Mertens van de Belgische marxistische PVDA, een van de hoofdsprekers, verwees naar de grote demonstraties tegen het Nederlandse kabinetsbeleid: „Ik ben niet in het Nederland van Mark Rutte, ik ben in het Nederland van de 150.000 van de Rode Lijn.”

Tegentop

Op de Tegentop vinden de meeste aanwezigen dat de NAVO-budgetten naar andere dingen moet gaan dan wapens. Tijdens een panel met jonge politici over Nederland en de NAVO, zegt Bastiaan Meijer (fractiemedewerker SP) dat de organisatie moet hervormen zónder de VS tot louter een veiligheidsorganisatie. Hij vertelt dat hij zich in de gemeenteraad van Den Haag „heel eenzaam” heeft gevoeld toen hij het geld ter discussie stelde dat de stad inzet voor de randprogrammering rond de NAVO-top.

Stevie Nolten van BIJ1 vindt dat „links en rechts in de Tweede Kamer klakkeloos meegaan in propaganda” voor de NAVO, die ze een „imperalistisch machtsblok” en „koloniale voortzetting” noemt.

En Maite van Lith, de 23-jarige voorzitter van Rood, vindt dat het leger terug moet naar de kern: „Defensie, verdediging dus.” Hij heeft het over een „hellend vlak” als geld wordt verschoven van bijvoorbeeld onderwijs of klimaatbeleid naar defensie: „Daarmee geven we op lange termijn alleen de macht aan de wapenindustrie.”

Het podium krijgt bijval van onder anderen Harry van Bommel, oud-Kamerlid van de SP en nu lid van de Partij voor de Dieren. die is opgestaan in de zaal. Hij zegt: „In de jaren tachtig waren we er ook niet gekomen met een oproep als ‘weg met het leger’ of ‘weg met de NAVO’. Dat was de norm. Nu kan je ReArm Europe ter discussie stellen.” Dat is het plan van de Europese Commissie om flexibeler met de begrotingsregels om te gaan zodat het voor lidstaten makkelijker wordt om meer geld aan defensie uit te geven.

Maar een zestigplusser staat ook op in de zaal en zegt ongeduldig tegen Van Lith: „Ik was met kruisraketten bezig toen ik jouw leeftijd had. We hebben niks aan deze nuance. We gaan allemaal dood.”

Delen

Mail de redactie