De muizenval is al sinds 1895 ideaal, maar Amerikanen hebben andere wensen

Posted on January 27, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen.

Deze week: aan muizenvallen zijn veel meer eisen te stellen dan alleen slagkracht.

27 januari 2023 om 9:00

Leestijd 3 minuten

De Franse Lucifer-muizenval.

Foto Karel Knip

Oude onoverzichtelijke huizen met bewoners voor wie hygiëne niet het hoogste goed is ondergaan met enige regelmaat invasies van huismuizen. Opeens liggen er naast de broodkruimels ook hagelslagkeutels op tafel of zijn er vraatsporen te vinden in de keukenzeep. In de potgrond van de Sansevieria is een kuil gegraven.

Wie dan niet subiet zijn muizenvallen in stelling brengt wordt binnen een paar weken door de muizen weggedragen. De gemiddelde muizenworp is zes tot acht muizen groot en pasgeboren vrouwtjesmuizen kunnen al binnen een week of zes zelf zes tot acht muizen voortbrengen. Ondertussen baart de oude moedermuis kalmpjes door.

De meeste nieuwkomers stappen met open ogen in de vallen, dat is een geluk. Ze stappen er niet écht in maar activeren met hun snuit het klapmechanisme en komen dan humaan aan hun eind. Zo is het beter geformuleerd.

Het probleem is dat er altijd, altijd een paar muizen zijn die de vallen vermijden. Wat het is dat ze tegenhoudt, dat weet niemand. Misschien worden ze door oudere muizen getipt, misschien is het iets met instinct, het is een raadsel. Dat ze terugdeinzen voor de geur van mensenhanden is natuurlijk onzin.

Voorheen bracht het vergif wel uitkomst, vergif op havermout of tarwekorrels. Maar de meeste muizengiffen zijn sinds kort verboden en dat is ook een goede zaak. De vergiftigingsdood was geen pretje en de kans dat derden de dupe werden was levensgroot.

Lees over het gifverbod: Als muizen en ratten niet meer met gif mogen worden bestreden, hoe krijg je ze dan je huis uit?

Toenemende muizendruk

Maar daarmee is de muizenbestrijding praktisch overgelaten aan de klassieke klapval en is tegelijk de vraag actueel geworden of die wel op zijn taak berekend is. Kan hij de toenemende muizendruk aan of moet hij verbeterd worden? Kán hij nog belangrijk verbeterd worden?

Dat valt te betwijfelen. De ‘spring loaded mouse trap’ kreeg volgens Wikipedia al in de negentiende eeuw zijn uiteindelijke vorm en is, net als de fiets en de ligstoel, sindsdien niet wezenlijk meer veranderd. Hier in Holland is de klapval een beukenhouten plankje waarin of waarop een pedaal is aangebracht dat het lokaas draagt. Soms is het pedaal zélf het lokaas als het uit plastic bestaat waarin een lokstof is opgenomen. In het pedaal is een krammetje geslagen waarachter een haak kan worden gehaakt die de beweging van een beugel blokkeert. Een krachtige veer probeert die beugel juist aan het draaien te brengen. Drukt een muis het pedaal in dan schiet de haak los en klapt de val dicht. Voor de genoemde veer wordt meestal een conische torsieveer gebruikt. Conische veren hebben net iets meer dwarsstabiliteit dan rechte.

Meting van de veerkracht. Foto Karel Knip

Alle beugels hebben dezelfde hoogte van ongeveer 45 mm, afgestemd op het formaat van de gemiddelde huismuis. De veerkracht van de beugelveren varieert. Sommige kunnen in een positie dwars op het plankje al worden tegengehouden door een gewichtje van 200 gram. Dat oefent dan een ‘moment’ (kracht maal arm) uit van 0,09 Nm. Andere hebben 0,22 Nm nodig (500 gram). Een 500-gramsbeugel kan de vingers flink bezeren.

De ervaring leert dat de 200-gramsveer voldoende slagkracht heeft om een muis te doden. De extra veerkracht zal dus wel bedoeld zijn om de reactiesnelheid van de val te verhogen – wat de vraag oproept of die soms te laag is. Waarschijnlijk niet. Een jaar of tien geleden is elektronisch vastgesteld dat Amerikaanse Victor-vallen in 12 milliseconden dichtslaan. Victor-vallen hebben heel zware veren maar de kans dat gewone vallen trager reageren dan muizen lijkt toch niet groot. De menselijke reactietijd ligt in eenvoudige tests (een toets indrukken als de kleur van het computerscherm verspringt) op zo’n 250 milliseconde. Muizen zijn sneller, al was het maar omdat de leidingen korter zijn, maar daar staat tegenover dat ze een heel hoofd moeten wegtrekken om de dood te ontlopen.

Chocola, jam en winegums

Het lijkt er waarachtig op dat in 1895 een ideale val werd ontworpen. Ook over de gevoeligheid van het apparaat valt immers niet te klagen, sommige vallen slaan al dicht als er een vliegtuig overkomt. Waar wij in Nederland meer mee moeten experimenteren is het lokaas: niet altijd kaas of brood, maar ook eens pindakaas, hazelnootpasta, bacon of kattenvoer. Of chocola, jam, marshmallows en winegums, zoals in Amerika.

Ideale val? Juist vorige maand publiceerde The New York Times de uitkomsten van een onderzoek aan een hele serie Amerikaanse muizenvallen. Dan opeens blijkt dat er meer eisen aan de apparaten zijn te stellen dan alleen maar een goede slagkracht, reactietijd en gevoeligheid. De New Yorkers eisen ook een makkelijke ‘setting’ zonder gevaar voor de vingers, een ‘easy discharge’ zonder dat je de dode muis hoeft aan te raken en – natuurlijk – een makkelijke ‘clean up’. Last but not least: discretie. Een fijne muizenval laat helemaal niet zien dat er een muis is dood gemaakt. Het kadavertje wordt aan het oog onttrokken.

Vroeg of laat arriveert de Amerikaanse selectie natuurlijk ook in Nederland. Bij Gamma was al een plastic muizenval te koop die zichzelf spant en die is voorzien van vervaarlijke zwarte tanden. Het – interessante – mechaniekje is uitgerust met zó’n krachtige veer dat de val tien cm omhoog springt als-ie dichtklapt. Niet met een muis erin, natuurlijk. Je wil er niet aan denken wat de tanden met het diertje doen. En de vingers.

Aan het eind van dit stukje kan het geen kwaad erop te wijzen dat je ook gewoon een kat kunt nemen, zelfs als het een kat is die per se niet op muizen jaagt. Alleen al de geur van de kat houdt muizen op afstand, het is geen sprookje. Zie PLOS One, 20 januari 2021.

Vier migranten overleden bij oversteek Kanaal

admin
October 5, 2024
0

Tijdens een oversteek van het Kanaal tussen Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zijn afgelopen nacht vier migranten overleden, onder wie een tweejarig kind. Dat schrijven internationale persbureaus. „Een kind is vertrappeld in een boot,” schreef de Franse minister van Binnenlandse Zaken Bruno Retailleau op X. „Een verschrikkelijke tragedie,” zegt hij. „Mensenhandelaren hebben het bloed van deze mensen aan hun handen.”

Het gaat om twee aparte incidenten. Een boot met vijftien migranten aan boord riep de hulp van de kustwacht in. Die kwam en trof het tweejarige kind dood aan. Waarschijnlijk „verpletterd in een gedrang op de boot,” zei een lokale officier van justitie zaterdag in een persconferentie.

In een tweede boot, overvol, met 83 mensen aan boord, troffen autoriteiten drie mensen dood aan. Ook zij werden waarschijnlijk „verpletterd” en „verdronken in de 40 centimeter water op de bodem van de opblaasbare boot”, aldus een lokale Franse bestuurder in dezelfde persconferentie.

In de afgelopen weken zijn er meer verdrinkingen geweest op het Kanaal. Op 3 september kwamen twaalf migranten om het leven toen een boot onderweg van Frankrijk naar het Verenigd Koninkrijk kapseisde. Afgelopen 15 september verdronken nog eens acht mensen die het Kanaal over voeren in een rubberboot.

Belangrijkste Nederlandse dansprijzen uitgereikt tijdens Nederlandse Dansdagen

admin
October 5, 2024
0

De Zwanen en de Jonge Zwanen, de jaarlijkse dansprijzen van de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD), zijn vrijdagavond uitgereikt. De winnaars werden bekendgemaakt tijdens het Gala van de Nederlandse Dans, het startschot voor het festival Nederlandse Dansdagen in Maastricht.

De Zwaan voor de meest indrukwekkende dansproductie ging naar Marco Gerris’ Rhythm & Flow voor ISH Dance Collective. De jury ziet hoe Gerris de jeugdige, rebelse identiteit van de groep heeft weten te bewaren met volwassen voorstellingen waarin ‘urban’ skills worden gecombineerd tot een verrassend geheel. De Zwaan voor de dansprestatie die vorig seizoen het meest imponeerde, ging naar Kalin Morrow. In de sci-fisolo The Previous Owner van Dunja Jocic, over reïncarnatie door technologie, levert zij een aangrijpend gevecht om haar identiteit te behouden. „Kalin máákt deze voorstelling”, aldus de jury.

Op een onbewoond van jeugddansgezelschap MAN || CO werd bekroond met een Jonge Zwaan. De voorstelling voor 6-plussers schetst met een mix van tekenfilmhumor en scherp getimede dans de reuring en schuivende verhoudingen die ontstaan door de confrontatie met een nieuwkomer. Winter Wieringa kreeg de Jonge Zwaan voor zijn rol in Hoop! (12+) van Wies Bloemen/Danstheater AYA. Hij is volgens de jury „een intrigerende danser naar wie je wilt blijven kijken”.

De Innovatieprijs van de Nederlandse Dansdagen ging naar Anne Suurendonk. Zij kreeg de stimuleringsprijs voor jong talent om „geheel eigen bewegingstaal, die draait om de innerlijke beleving” verder te ontwikkelen in een nieuwe voorstelling die zij met het prijzengeld van 25.000 euro kan realiseren.

Vorige maand werd al onthuld dat de Dansspeld, een prijs van verdienste voor mensen die een grote bijdrage hebben geleverd aan de danssector, dit jaar twee keer wordt toegekend. De spelden gaan naar Wies Bloemen (Danstheater AYA) en Ed Wubbe (Scapino Ballet Rotterdam), zij stonden ruim dertig jaar aan het roer van hun groep. Bloemen wordt geroemd om haar voortrekkersrol in het genre jeugd- en jongerendans. Zij zwaaide eerder dit jaar af, Wubbe draagt het leiderschap eind dit jaar over. Dankzij zijn inspirerende leiding en neus voor jong choreografisch talent transformeerde Scapino Ballet Rotterdam tot een hedendaags balletgezelschap met een breed publiek.

Bloedbad in Haïtiaans plaatsje toont aan dat einde bendegeweld ver weg is

admin
October 5, 2024
0

Gewapend met automatische geweren trokken leden van de bende Gran Grif donderdag door Pont-Sondé, zo’n 70 kilometer ten noordwesten van de Haïtiaanse hoofdstad Port-au-Prince. Chaos ontstond bij inwoners van het stadje, die rennend of op motoren probeerden te ontkomen aan de rondvliegende kogels. Velen wisten te ontsnappen, maar zeker zeventig Haïtianen, onder wie drie jonge kinderen, werden gedood. 45 huizen en 34 voertuigen gingen in vlammen op.

Het recente bloedbad laat zien dat het de Haïtiaanse regering nog altijd niet lukt om het bendegeweld de kop in te drukken. Dat geweld, al jaren aan de gang, laaide eind februari opnieuw op. Bendes in Port-au-Prince stortten de stad in gewelddadige anarchie nadat de inmiddels oud-premier Ariel Henry naar Kenia afreisde om een akkoord te bereiken over de komst van een internationale vredesmacht naar Haïti.

Een poging tot een criminele coup volgde, en onder dreiging van een samenwerking van verschillende bendes trad Henry af. Ondertussen plunderden de gangs dagenlang huizen en terroriseerden ze bewoners van de hoofdstad. Tienduizenden van hen, vooral in armere delen van de hoofdstad, sloegen op de vlucht. Volgens de Verenigde Naties kwamen in de eerste zes maanden van 2024 bijna 3.700 Haïtianen door het geweld om het leven.

Drie maanden na het begin van de geweldsgolf kreeg Haïti een nieuwe premier: Garry Conille, die eerder de regionale afdeling van VN-kinderorganisatie Unicef leidde. Onder zijn leiding moet Haïti het bendegeweld een halt toe zien te roepen.

Hulp Keniaanse politiemacht

Daarvoor krijgt het land inmiddels de hulp van de Keniaanse politiemacht, die door de VS wordt betaald. De eerste vierhonderd Kenianen zijn sinds juni in Haïti. Het Afrikaanse land, dat juist rond die periode te maken kreeg met grootschalige studentenprotesten, heeft beloofd nog eens zeshonderd agenten te sturen. Hun hulp biedt volgens de Amerikaanse president Joe Biden de „beste kans” op het realiseren van democratisch bestuur in Haïti.

Maar die hulp, die binnenkort ook van nog eens 1.900 troepen uit andere landen moet komen, valt tot dusver tegen. De Keniaanse politiemacht zou kampen met materiële tekorten en de agenten hebben een beloofde maandelijkse bonus nog geen enkele keer ontvangen, schreef persbureau Reuters afgelopen maand. Een van de agenten noemde de situatie „erg demoraliserend”.

Stabiliteit in het land is überhaupt nog ver weg. Zeker 700.000 gevluchte Haïtianen zijn nog niet teruggekeerd naar hun thuis en leven volgens premier Conille, zo zei hij onlangs in een interview met CNN, in door bendes geteisterde gebieden. Zij moeten constant op hun hoede zijn voor aanvallen, zoals die recent van Gran Grif.

Ook staat de lokale infrastructuur ernstig onder druk. Bijna de helft van de circa 11,5 miljoen inwoners heeft te maken met voedselonzekerheid, zo blijkt uit een deze week door de VN-organisatie IPC gepubliceerd rapport. Bijna zesduizend mensen lopen het risico om te overlijden door een tekort aan voedsel, onder meer in de rurale regio waar Pont-Sondé ligt.

Premier Conille noemde het bendegeweld van donderdag in die stad een „afschuwelijke misdaad, gepleegd tegen weerloze vrouwen, mannen en kinderen, […] op de hele natie”.