De haat-liefderelatie van wetenschappers en Twitter

Posted on January 2, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Sociale media Wetenschappers twitteren om hun werk te verspreiden en om „op de hoogte te blijven”. Blijven ze dat doen?

Sjoerd de Jong

2 januari 2023 om 17:15

Leestijd 3 minuten

De „progressieve” hoogleraren hebben het gedaan. Zij zijn de schuld van het gedoe over diversiteit dat de universiteiten teistert. Aldus twitterde de baas van Twitter Elon Musk in een van zijn talrijke oprispingen op het platform. Sinds dat werd overgenomen door de Amerikaanse miljardair (124,1 miljoen volgers) beleeft het roerige tijden. Een uittocht van gebruikers is op gang gekomen, vooral naar het platform Mastodon.

Nederlandse progressieve wetenschappers lijken voorlopig nog niet van plan te vertrekken. Historicus en hoogleraar Leo Lucassen van de Universiteit Leiden, een vaste stem in online discussies over migratie, (29.000 volgers) heeft een Mastodon-account aangemaakt, zegt hij, maar blijft Twitter belangrijk vinden „als zend- en haal-platform voor opinies en informatie”. Minder voor gedachtenwisseling, zegt hij, „maar dat was het ook al niet vóór Musk”.

Zijn Leidse collega-historicus Nadia Bouras, eveneens een prominente progressieve stem online (40.500 volgers), piekert er niet over op te stappen. Bouras: „Twitter is namelijk niet van Elon Musk, maar van ons allemaal.” Zij „hecht enorm” aan het platform, „om op de hoogte te blijven van het nieuws en om commentaar te leveren en te volgen. Door de jaren heen heb ik een groot netwerk opgebouwd, dat heeft me veel moois opgeleverd.”

Slagkracht van actiegroep

Ook andere academici kijken het nog even aan. Hoogleraar ethiek Ingrid Robeyns van de universiteit Utrecht heeft „als voorzorgsmaatregel’’ een Mastodon-account aangemaakt, maar kijkt nog even de kat uit de boom. Robeyns (7.600 volgers) onderstreept dat Twitter ook een activistische functie kan hebben. Zij was actief in de actiegroep WOinActie, die zich inzette voor een andere financiering van universiteiten. Dat hun budget door het kabinet is verhoogd, schrijft zij mede toe aan de slagkracht die de actiegroep kon ontwikkelen op Twitter.

Ook voor Nederlandse wetenschappers is dat platform sinds de lancering in 2006 uitgegroeid tot een kanaal om eigen en andermans werk onder de aandacht te brengen en deel te nemen aan opinievorming. De covidpandemie heeft dat aangejaagd: onderzoekers konden gegevens sneller uitwisselen en bespreken dan mogelijk is in het gebruikelijke, trage peerreviewproces bij wetenschappelijke publicaties.

Maar werkt Twitter om wetenschap voor een breder publiek over het voetlicht te krijgen? Nog lang niet genoeg, zegt de Leidse informatiewetenschapper Rodrigo Costas (1.980 volgers). Uit onderzoek dat hij deed met collega’s van het Leidse centrum voor wetenschaps- en technologiestudies CWTS blijkt dat ongeveer een derde van de wetenschappelijke publicaties in een jaar een verwijzing krijgt op Twitter. Van artikelen over Covid-19 werd ruim de helft op Twitter genoemd.

Betrekkelijk ineffectief

Maar noemen is nog niet bespreken of verder rondsturen. Een eerdere, verkennende studie van Costas en collega’s wijst uit dat tweets naar wetenschappelijke artikelen vaak niet of nauwelijks leiden tot engagement: van een miljoen links naar artikelen werd bijna de helft, 49,4 procent, geen enkele keer aangeklikt. Veel andere haalden maar een of twee clicks. De onderzoekers concluderen dat Twitter nog „een betrekkelijk ineffectieve rol speelt” in het onder de aandacht brengen van de resultaten van wetenschappelijk onderzoek.

Dat in discussies op Twitter vooral mens- en geesteswetenschappers de toon zetten, hoeft niet te verbazen, zegt Costas. Er een zekere „epistemische affiniteit” van die disciplines met het publieke debat.

Vooral als het gaat om het „vertalen” van wetenschap naar een breder publiek is er „nog veel ruimte voor verbetering”, zegt Costas. Hij ziet een taak weggelegd voor universiteitsbibliotheken en communicatie-afdelingen om onderzoekers te leren zulke platforms beter te benutten. Ook de decentrale opzet van Mastodon kan aantrekkelijk zijn voor wetenschappers. Costas en collega’s hebben inmiddels zelf een platform opgezet voor CWTS-medewerkers.

En de giftige reacties en haat op sociale media? Nederlandse wetenschappers zijn daar inmiddels al te vertrouwd mee. Marion Koopmans, de bekendste Nederlandse viroloog op Twitter (83.500 volgers), betreurt het dat het medium „ondergesneeuwd raakt door de bagger”. Ook zij heeft inmiddels een Mastodon-account, maar zegt: „Dat vind ik veel minder toegankelijk. Ik hoop echt dat het wereldwijde open netwerk weer terugkeert, als de huidige storm een beetje overwaait.”

Radicaal-rechtse trollen

Veiligheidsexpert en emeritus-hoogleraar Rob de Wijk (55.900 volgers), vooraanstaand commentator over de oorlog in Oekraïne, is daar sceptisch over. Hij zegt: „Negentig procent van de reacties is bagger.” De Wijk schat dat zo’n vijfhonderd van zijn volgers radicaal-rechtse trollen zijn die systematisch „onzin verkopen en je verwensingen sturen”. Hij heeft de indruk dat het erger is geworden na de komst van Musk: „Twitter zou niet anoniem mogen zijn. Het is nu een medium geworden waar je liever zonder zou willen.”

Media-onderzoeker Peter Burger (23.200 volgers) herkent het, maar voor hem ligt het net anders: haat hoort bij zijn onderzoek. Twitter is „de plaats waar ik politici, onderzoeker en journalisten kan volgen en contact kan leggen en waar ik veel deskundige, aardige en wijze mensen tref. Ook als desinformatie en de aantallen trollen, antisemieten en andere complotdenkers toenemen, is het nog steeds de plek waar ik moet zijn voor mijn werk. Juist dan.”

Pro-Palestijns protest op Mediapark, omdat NOS ‘Israëlisch frame’ zou overnemen

admin
November 26, 2024
0

Actiegroep XR Justice Now, een tak van klimaatgroep Extinction Rebellion, protesteert dinsdagochtend bij het NOS-gebouw op het Mediapark in Hilversum. Ongeveer twintig demonstranten, sommigen gehuld in witte pakken met afdrukken van rode handen erop, scanderen „NOS, schande, bloed aan je handen”. Ook hebben ze spandoeken aan het gebouw opgehangen met de leuzen „NOS stop legitimatie van genocide” en „Taal is niet neutraal”. Drie aan elkaar vastgeketende actievoerders met gezichtsbedekking liggen voor de ingang.

De actiegroep vindt dat de publieke omroep geweld en genocide „legitimeert”, omdat het „klakkeloos” de „Israëlische framing” zou overnemen, zo is te lezen in een verklaring op de Instagram-pagina van de groep. XR Justice Now geeft in de verklaring geen voorbeelden van de gehekelde berichtgeving.

NOS ontstemt

De demonstranten roepen de NOS op om „haar plicht” na te komen door op een „onbevooroordeelde en waarheidsgetrouwe” manier verslag te doen van de situatie in het Midden-Oosten. Ze vinden dat de woordkeuze van NOS-journalisten „direct invloed” heeft op de werkelijkheid.

De NOS is niet te spreken over de actie. “Over onze journalistieke keuzes of ons woordgebruik gaan we altijd graag met iedereen in gesprek. Dit is alleen niet de manier”, laat Giselle van Cann, hoofdredacteur van NOS Nieuws weten. „Ik vind het onaanvaardbaar dat deze demonstranten de toegang tot onze redactie vanochtend blokkeren, en dat mijn collega’s zich onveilig voelen,” zegt ze.

Politie aanwezig

De politie is aanwezig, maar grijpt vooralsnog niet in, schrijft de NOS. Volgens een woordvoerder van de publieke omroep heeft het protest geen invloed op de programmering.

De subgroep van Extinction Rebellion zegt ook de aandacht te willen vestigen op de „systematische Israëlische aanvallen” op journalisten die volgens de actiegroep als „oorlogsmisdaden” moeten worden bestempeld. XR Justice Now had het protest live uitgezonden op Instagram en trok zo’n twintig kijkers.

Politie op twee gevallen na tevreden over optreden tijdens pro-Palestijnse studentenprotesten UvA

admin
November 26, 2024
0

De politie heeft tijdens de studentenprotesten op campussen van de Universiteit van Amsterdam (UvA) afgelopen voorjaar in twee gevallen buitenproportioneel geweld gebruikt tegen pro-Palestijnse demonstranten. Dat concludeert de politie op basis van een intern onderzoek. In het algemeen zou het geweld „goed toegepast” en „uitlegbaar” zijn geweest, schrijft de politie.

In navolging van grootschalige studentenprotesten op campussen in de Verenigde Staten, organiseerden Nederlandse pro-Palestijnse actiegroepen afgelopen voorjaar ook demonstraties in Amsterdam. Zowel op de Roeterseilandcampus als bij Oudemanhuispoort, twee locaties van de UvA, kwamen honderden demonstranten samen met de intentie om daar te overnachten. Ze zetten tenten op, brachten eten mee en wierpen barricades op om de politie tegen te houden. Op beide locaties gebruikte de politie geweld om de demonstranten uiteindelijk weg te krijgen.

‚Naar de grond gewerkt’

In één geval zou een politiemedewerker zijn uitgescholden voor „vuile kankerlijer”, waarna de agent de persoon „naar de grond werkte”. Dat had niet mogen gebeuren, stelt de politie. In het andere geval zou een agent van de Mobiele Eenheid (ME) meermaals een demonstrant hebben geslagen met de wapenstok terwijl die geen kant op kon en geen gevaar vormde. Ook dit vond niet „binnen het wettelijk kader” plaats, oordeelde de hulpofficier van justitie.

In totaal hebben 59 mensen klachten ingediend vanwege het politieoptreden bij de UvA-protesten. In meer dan de helft van de gevallen kwamen die van mensen die de demonstraties niet zelf hadden bijgewoond maar filmpjes hadden gezien. Met die klachten doet de politie niets. De overige klachten, van mensen die fysieke of emotionele schade zeggen te hebben opgelopen, leidden uiteindelijk tot vier aangiften, die het OM nog moet wegen.

De Amsterdamse politiechef Peter Holla schrijft in een brief naar de veiligheidsdriehoek dat hij het betreurt als mensen nog steeds last hebben van het politiegeweld. Hij vraagt ook om begrip voor de agenten. „Agenten zijn bekogeld met stenen en zwaar vuurwerk, werden met brandblussers in hun gezicht gespoten en werden zelfs aangevallen met ammonia.” Tien agenten zijn gewond geraakt, van wie één blijvende tinnitus heeft opgelopen.

Tv-recensie | Laat quizmarathondeelnemers af en toe even op hun rug liggen en naar de wolken kijken

admin
November 26, 2024
0

„Laat de mensen maar leven, als ze dat willen, en daarna doodgaan, ieder op zijn beurt”, schreef Wisława Szymborska in 2002. „Zij, de wolken, hebben met heel dat vreemde gedoe niets te maken.” De woorden van de Poolse dichteres stonden aan het eind van Even lucht (EO) in de wolken geschreven, als een wijsheid die de korte documentaire in perspectief moest plaatsen. De afgelopen twintig minuten waren gevuld geweest met beelden van mensen die op hun rug in de achtertuin, op een grasveld of naast een kippenhok lagen. Op verzoek van de documentairemakers namen ze daar de tijd om midden op de dag hun blik omhoog te keren. Met hun ogen op de wolken vertelden ze waar hun gedachten nu naartoe gingen.

Bij de jonge deelnemers richtten die gedachten zich vooral op de toekomst en alle angsten en verlangens die daarbij kwamen kijken, terwijl de oudere deelnemers veelal terugblikten op het verleden: soms tevreden, soms met spijt. De thema’s die de wolkenkijkers bezighielden varieerden van behapbaar en concreet tot beangstigend groot. Latrelaties en terminale ziektes, vliegvakanties en klimaatverandering. Ik kwam er niet over uit of ik dat troostrijk of juist beangstigend vond: het idee dat je die dromen en zorgen met zo veel mensen deelt. En dat het de wolken die aan je voorbijtrekken uiteindelijk worst zal wezen hoe veel van je dromen en nachtmerries werkelijkheid worden.

Omdat maandag me wat vroeg leek voor een existentiële crisis ruilde ik de wolken in voor SBS6 (in jargon noemen we dit ook wel een ‘vibe shift’). Daar is sinds vorige week iedere avond Lotto De Quizmarathon (Talpa) te zien – of, in de woorden van presentator Rob Kamphues: „Het grootste quizevenement uit de Nederlandse tv-geschiedenis”, bestaande uit „zo’n 32 uur lang alleen maar quizen, quizen en nog eens quizen, met een selectie van de meest fanatieke quizfanaten .” Die quizfanaten nemen de uitdaging ontroerend serieus en worden behandeld als ware artiesten. Niet alleen kunnen ze backstage gebruikmaken van „speciale faciliteiten”, waaronder een ijsbad, een hometrainer en een doos Trivial Pursuit; ze mochten van tevoren ook een rider (wensenlijst) inleveren met „etenswaar die goed is om supergefocust de 32 uur durende marathon door te komen.” Zo kan het dat ze tussen de quizrondes door met een verhit hoofd de coulissen inlopen terwijl ze dingen zeggen als: „Het is nu tijd voor de hummus.”

Spijtig is het wel dat de marathon is opgeknipt en uitgesmeerd over meerdere weken. Dat geeft je als kijker de gelegenheid om je avond na avond iets slechter te voelen over je groeiende ongeduld. Want geef toe: je kijkt niet voor de triviafeitjes. Je kijkt omdat je wil zien hoe lang het duurt voor de hummus uitwerkt en de eerste uitgeputte quizfanaat van de hometrainer dondert.

Slaaptekort

Misschien dat de bedenkers van het format voorvoelden dat veel kijkers om die reden pas bij de laatste afleveringen aanhaken, als het slaaptekort van de kandidaten het best zichtbaar wordt. Dat dat de reden is voor het extra drama-element dat ze hebben toegevoegd: de kandidaten delen zich steeds op in twee teams, en aan het eind van elke ronde stemt het verliezende team een van de eigen leden weg. Het weggestemde lid mag dan weer zelf een ander teamlid aanwijzen om het tegen op te nemen in een duel. Wie verliest, vertrekt.

Al dat gehannes met messen in ruggen leidde in aflevering één al tot betraande oogjes bij de weggestemde deelnemer. Zo’n deelnemer zou je eigenlijk ook even buiten op zijn rug moeten leggen, vind ik. Voor een beetje perspectief. „Laat de mensen maar quizzen, als ze dat willen”, zou je tegen hem moeten zeggen; „en daarna weggestemd worden, ieder op zijn beurt. Zij, de wolken, hebben met dat hele vreemde gedoe niets te maken.”

Luister naar