N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Ruimtevaart Tien seconden vlammenzee maakten donderdag SpaceX’ lanceerplatform onbruikbaar. Werkt de methode-Musk nog wel?
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data99698241-47208d.jpg)
Foto Reuters
De langverwachte eerste testvlucht van SpaceX’ volledige Starship-raket – de grootste, zwaartse en krachtigste raket in de geschiedenis – eindigde afgelopen donderdag in een spectaculaire explosie.
Niets aan de hand, volgens SpaceX. Het ging immers om een testvlucht, en die was helemaal geslaagd. „Als we ver genoeg van het lanceerplatform komen voordat er iets misgaat, beschouw ik dat een succes”, had SpaceX-oprichter Elon Musk immers van tevoren gezegd.
Maar nadat het stof in het Texaanse kustplaatsje Boca Chica neergedaald was – letterlijk – begon het er toch op te lijken dat er met het move fast and break things-motto van SpaceX wel erg veel nadruk op het breken is komen te liggen. Foto’s kwamen naar buiten van de schade aan het lanceerplatform: een ring gestut door zes palen boven een gewapend betonnen ondergrond. Althans: vóór de lancering.
Tien seconden vlammenzee onder de raket hebben het beton verpulverd, nu resteert er een diepe kuil met verwrongen staal en een onbruikbaar platform. Op opnames van de lancering is te zien hoe brokstukken beton hoog opspatten uit de vuurzee, en zelfs in zee terecht komen, ruim twee kilometer verderop.
Routine
Een auto met camera-apparatuur werd vernield door een brok beton, en brokken puin deukten de brandstoftanks op het lanceerterrein. Het stadje Port Isabel, op 10 kilometer van de lancering, werd bedekt onder een dikke laag korrelig gruis. Er brak tenminste één raam, meldt de New York Times.
SpaceX staat bekend om zijn ‘bouw, test, pas-aan’-aanpak, waarin explosieve testvlucht-eindes gewoon extra datapunten zijn, een opstapje naar de volgende test, tot het een keertje goed gaat. In tegenstelling tot NASA en gewone ruimtevaartbedrijven publiceert SpaceX jolige video’s van al zijn in vlammen eindigende testvluchten.
Met die aanpak had SpaceX in 2016 voor het eerst een Falcon 9-rakettrap laten landen na gebruik, inmiddels routine. En in 2021 lukte het om de bovenste Starship-trap na een val van 10 kilometer rechtstandig laten landen.
De Starship-vlucht van donderdag leek voorspoedig te verlopen, al vielen er wel steeds meer van de 33 Raptor-raketmotoren uit. Doel was om de tweede trap na een rondje om de aarde ten noorden van Hawaii in zee te laten landen. Maar 2.49 minuten na de lancering ging het mis, op het moment dat de motoren van de eerste trap hadden moeten uitschakelen, en de tweede trap had moeten loskoppelen. De motoren bleven vuren, de tweede trap kwam niet los, en de hele raket kwam in een tuimeling terecht. Hij viel terug van 39 naar 29 kilometer hoogte, waar hij eindelijk op afstand werd opgeblazen.
Een ingecalculeerde tegenslag voor SpaceX, dat al een handjevol vervangende Starships klaar heeft staan. Maar toch lijken er nu grenzen in zicht te komen.
Vogelkolonies
Al tijdens een eerdere test van de raketmotoren, op halve kracht, werden de voorspelde geluidsniveaus van 90-100 decibel ruim overschreden met 110 decibel, niveaus die schadelijk zijn voor vogelkolonies in het omliggende natuurgebied. Aan de lanceervergunning die SpaceX pas een week voor de testvlucht kreeg van de Federal Aviation Agency (FAA), waren dan ook voorwaarden verbonden, die nu mogelijk herzien worden.
Het lijkt ook waarschijnlijk dat opspattend beton de raket zelf heeft beschadigd, wat zou verklaren dat er tijdens de vlucht zes raketmotoren uitvielen. Mogelijk kan Starship zo zijn eigen ondergang veroorzaakt hebben.
De meeste grote lanceerplatforms staan boven een flame trench, een diepe sleuf waardoor de hete gassen weg kunnen stromen, en zo afgeleid worden in plaats van terugkaatsen. Maar in 2020 meldde Musk op twitter: „We plannen om geen vlammen-afleider te hebben in Boca Chica, maar dat zou een vergissing kunnen zijn.”
Na de vlucht erkende hij die vergissing: „We dachten, onterecht, gebaseerd op de data van de eerdere raketmotortest, dat de fundering een lancering zou overleven”, schreef hij, om er met karakteristiek optimisme aan toe te voegen: „Het lijkt erop dat we over 1 tot 2 maanden opnieuw kunnen lanceren.”
