Zwart als nieuw begin, in de kunst en op de platenhoes

Voor de cover van hun nieuwe album Smell the Glove wil rockband Spinal Tap graag een foto van een aangelijnd fotomodel op handen en voeten die aan de handschoen van haar baasje ruikt. De platenmaatschappij vermoedt echter dat zo’n platenhoes als grensoverschrijdend en seksistisch kan worden ervaren dus weigert ze de plaat uit te geven. De manager komt met een compromis: een compleet zwarte hoes zonder afbeelding. De band is niet tevreden: „Dat ziet eruit als rouw, als de dood’’. Volgens de manager is dat juist een voordeel: „Death sells !”

Spinal Tap bestaat niet echt, de stuntelende rockband is bedacht voor de klassieke comedy This is Spinal Tap. Het zwarte album in de mockumentary is een parodie op The White Album van The Beatles. Die laatste band was eind jaren zestig zo beroemd dat ze zonder vrees voor verkoopschade een dubbelalbum zonder titel konden uitbrengen in een volledig witte hoes. Soms wil je helemaal opnieuw beginnen. Of even iets heel anders. Beginnen met een leeg vel.

Spinal Tap, de filmsoundtrack (1984)

Als reactie op The White Album maakten diverse popartiesten een Black Album, al dan niet met een monochroom zwarte hoes. Geregeld was dat ook een soort van statement.

Prince trok zijn ‘Black Album’ terug

Metalband Metallica en punkband The Damned maakten met hun Black Albums een overgang naar een toegankelijker en tegelijk ambitieuzer geluid. Rapper Jay-Z verkocht zijn Black Album als zijn afscheidsalbum. Iets te voorbarig, twee jaar later kwam hij alweer terug.

The Black Album van Prince is een duistere funkplaat die een stuk ontoegankelijker is dan Purple Rain, de popplaat die hem wereldfaam bezorgd had. Vlak voordat The Black Album uitkwam kreeg Prince echter een openbaring die hem ervan overtuigde dat het werk „kwaadaardig” was, ingefluisterd door de demon Spooky Electric, dus trok hij het album terug.

The Black Album van The Damned (1981)

In plaats daarvan kwam hij met het positieve, godsvruchtige Lovesexy, met op de hoes Prince als bloot elfje op een bloem.

Het vernietigen van de oplage van The Black Album was ideaal voor de legendevorming. De schaarse originele exemplaren die rondzwerven gaan voor tienduizenden euro’s van de hand.

Zwarte schilderijen

De blauwdruk van The Black Album werd in 1882 al gemaakt door de Franse dichter Paul Bilhaud met zijn egaal zwarte schilderij Veldslag van zwarte mensen gedurende de nacht.

Beroemder en serieuzer is Zwart vierkant van de Russische schilder Kazimir Malevitsj. Zijn Zwarte vierkant diende als „nulpunt”, een nieuw begin van een revolutionaire abstracte kunst. Die moest voor iedereen begrijpelijk zijn en de emotionele impact hebben van religieuze kunst. Zwart Vierkant was een icoon voor de nieuwe tijd.

Bij de eerste expositie hing de schilder het boven in de hoek van de zaal, zoals Russisch-orthodoxe iconen ook werden opgehangen. Het schilderij was een venster naar het goddelijke.

The Black Album van Prince (1987)

De associatie met het demonische, wat de christelijke Prince afschrikte, is voor veel rockbands juist aantrekkelijk.

Rock heet de muziek van duivel te zijn dus het kan geen kwaad om een beetje te flirten met de prins der duisternis.

Van de pakweg 26 verschillende Black Albums zijn die van Spinal Tap, The Damned, Prince en Kanye West (Donda) de enige vier met echt pikzwarte hoezen.

De andere artiesten durven het obscure niet helemaal te omarmen en zetten er toch iets bij – op zijn minst hun naam, een kleine slang, een gerimpelde hand.