N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Durf te vragen Eigenlijk is een ei perfect: alles wat nodig is om een kip te maken, zit erin.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data97408159-8d408e.jpg)
Foto Getty Images
De meest verkochte eieren zijn bruine eieren. Nederlanders hebben een voorkeur voor bruin, die ogen natuurlijker dan witte eieren. Een wit ei is een legbatterij-ei, denken veel mensen. Dat klopt niet, want supermarkten verkopen alleen nog scharrel-, vrije-uitloop- en bioeieren en die kunnen ook wit zijn. Maar is een bruin ei misschien wel een gezonder ei? Of mag je een ei niet op zijn schaal beoordelen?
Het korte antwoord is ‘nee’. Van binnen is elk ei hetzelfde, of het nou bruin, wit of blauw is – want dat bestaat ook. Zelfs de kleur van de dooier zegt nog niets over de voedingswaarde. Als kippen maïs of blaadjes van Afrikaantjes krijgen, wordt de dooier iets donkerder geel, maar niet per se romiger of vetter.
Vitaminen en mineralen
Eigenlijk is een ei al perfect: alles wat nodig is om een kip te maken, zit erin. Het wit is vooral water, met een beetje eiwit. Maar dan de dooier: daarin zit driekwart van de calorieën en het grootste deel van de vitaminen en mineralen. Een ei van 50 gram levert 66 kilocalorieën, 4,6 gram vet (meer onverzadigd dan verzadigd), 6 gram eiwit en een hele rij vitaminen (onder meer A, B2, B12) en mineralen, zoals fosfor, kalium en zink. Niks meer aan doen, zou je zeggen.
Toch wordt er nog wel aan gesleuteld. En om een ei te veranderen, moet je bij het voer zijn. Blije Kip verkoopt bijvoorbeeld ‘vitamine-D en omega-3’-eieren. Petro Boon, verantwoordelijk voor de kwaliteit van de eieren van Blije Kip, legt het zo uit: „Een kip maakt vet van koolhydraten (granen), en doet dat nog efficiënter als je ook vetten aanbiedt.” Ze probeerden het omega-3-gehalte te verhogen met visolie, „maar dan ruikt het ei naar vis”. Ze kwamen uit op lijnzaadolie. Onder andere, want het hele recept is geheim.
Vitamine D is weer een ander verhaal. Dat komt in een ei als de kip buitenloopt. Maar als er vogelgriep heerst en de kippen de stal niet uit mogen, zoals nu, krijgen ze nog steeds vitamine D. Als synthetisch supplement zit het in het voer en via het voer komt het in het ei. Bij Blij Kip krijgen ze altijd wat extra. In een ‘rijk aan vitamine D en omega-3’-ei van Blije Kip zit twee keer meer vitamine D en acht keer meer omega-3-vetzuur dan in een gemiddeld ei, zegt Boons collega Marcel Bivert.
Kippen hebben korte darmen
Je kunt niet onbeperkt aan het voer knutselen, zeggen Bivert en Boon. „Vitamine A bijvoorbeeld, krijg je niet hoger”, zegt Boon. En ook voor vetten zijn er grenzen. „Want als je er iets in stopt, moet je iets anders weglaten. Kippen zijn graaneters. Ze hebben korte darmen, een goede vertering is essentieel, je kunt niet zomaar alles geven.”
Meer goede vetten en vitamines maken een ei nog niet gezonder, zegt het Voedingscentrum, dat overigens niet beschikt over een analyse van de Blije Kip-eitjes. Eieren staan ongeacht het voer van de kip in de Schijf van Vijf, maar niet meer dan drie per week. „Eieren bevatten veel nuttige voedingsstoffen, maar ook veel cholesterol.” Al is er nog steeds geharrewar over hoe goed of slecht dat in ei is.
Nog even over bruin of wit. Want is er dan geen enkel verschil? Toch wel. Een bruine kip, of beter gezegd een kip met bruine oorlellen, legt bruine eieren. Een kip met witte lellen legt witte eieren. Dit is meestal een kleinere kip, die per jaar meer eieren legt en wat minder voer nodig heeft. En aangezien voer voor het grootste deel van de voetafdruk zorgt, is een wit ei iets klimaatvriendelijker dan een bruin ei. Kipster heeft bijvoorbeeld witte kippen. Maar er zijn ook merkloze witte eieren. Goedkoper dan bruin, zolang de vraag niet verandert.
