Wordt Paul Watson, de ‘Rambo van de milieubeweging’, uitgeleverd aan Japan?

Donderdag hoort de Canadese milieuactivist Paul Watson of hij na zijn arrestatie eind juli op Groenland wordt uitgeleverd aan Japan. Daar werd de 73-jarige Watson al jaren gezocht wegens zijn acties tegen de Japanse walvisjacht rond Antarctica.

Watson is gespecialiseerd in het rammen en tot zinken brengen van walvisvaarders. Hij zette zijn eerste activistische stappen als medeoprichter van Greenpeace in 1969, maar verliet de actiegroep wegens verschillende opvattingen over de wijze van actievoeren: Greenpeace wilde geweldloze acties, Watson prefereerde een agressievere aanpak.

Na zijn vertrek bij Greenpeace in 1977 richtte Watson de Sea Shepherd Conservation Society op. Binnen een mum van tijd stond zijn nieuwe organisatie bekend om haar radicale aanpak, zoals het rammen van schepen, schijnen met krachtige laserstralen en het inzetten van rookbommen. Mede door zijn verstrekkende aanpak wordt Watson ook wel de ‘Rambo’ van de milieubeweging genoemd. Met de documentairereeks Whale Wars, waarin was te zien hoe Watson en zijn team de strijd aangingen met walvisvaarders, verkreeg Watson internationale bekendheid.

Strijd met Japan

In juli meerde Watson met zijn schip aan in Nuuk, de hoofdstad van Groenland. Hij werd direct door de Deense politie – Groenland maakt nog altijd deel uit van het Koninkrijk Denemarken – in de boeien geslagen. Watson was onderweg naar een Japans schip in het noorden van de Stille Oceaan, en stopte in Groenland om bij te tanken.

Paul Watson tijdens een persconferentie op de klimaattop in Parijs in 2015.
Foto Miguel Medina/AFP

De vraag is nu of Watson wordt uitgeleverd aan Japan, door wie hij onder meer wordt beschuldigd van het illegaal betreden van het schip Shonan Maru 2 in de Zuidelijke Oceaan in februari 2010. Toen botsten Sea Shepherd en walvisvaarders met elkaar. De activisten dwongen de Japanse vloot om met amper de helft van de geplande walvisvangst terug naar huis te keren. Na de acties van Sea Shepherd vaardigde de Japanse kustwacht een arrestatiebevel voor Watson uit. In 2012 zette Interpol hem op een wereldwijde opsporingslijst.

Hoewel de International Whaling Commission (IWC) in 1986 een wereldwijd verbod op commerciële walvisvaart uitvaardigde omdat de dieren dreigden uit te sterven, zijn de Japanners nooit helemaal gestopt met jagen. Onderzoek vormde een uitzondering op het wereldwijde verbod, en onder de noemer van een „onderzoeksprogramma” ging Japan door met walvisjacht voor consumptie. In 2019, een jaar nadat het uit de IWC was gestapt, kondigde Japan aan weer te ‘beginnen’ met commerciële walvisjacht.

Dat begin ging gepaard met het aantreden van een gloednieuwe walvisvaarder: de Kangei Maru. Op dit schip worden walvissen geslacht en verwerkt die door kleinere schepen zijn gevangen. De Kangei Maru kan vinvissen trekken die tot zeventig ton wegen, en tot zeshonderd ton vlees per keer opslaan, waardoor het schip voor langere perioden op zee kan blijven. Enkele dagen na Watsons arrestatie harpoeneerde Japan voor het eerst in meer dan vijftig jaar een bedreigde vinvis.

Internationale steun

De arrestatie van Watson leidde tot een golf van internationale steun. Prominente figuren namen het op voor Watson, zoals de Franse president Emmanuel Macron, filmregisseur James Cameron en marinebioloog Sylvia Earle. Een petitie onder de naam ‘Free Paul Watson’ heeft tot nu toe meer dan 55.000 handtekeningen opgeleverd.

Hoewel de International Whaling Commission in 1986 een wereldwijd verbod op commerciële walvisvaart uitvaardigde omdat de dieren dreigden uit te sterven, zijn de Japanners nooit helemaal gestopt met jagen

Ook de wereldberoemde primatoloog Jane Goodall pleitte in een verklaring voor de onmiddellijke vrijlating van Watson: „Kapitein Watson geeft uiting aan de woede van duizenden mensen in veel landen, die zijn morele moed volledig steunen door niet alleen voor de walvissen op te komen, maar ook actie te ondernemen.”

Watsons stichting, de Captain Paul Watson Foundation, reageerde geschokt op zijn arrestatie. Volgens zijn advocaten had Interpol Watson maanden geleden al van de wereldwijde opsporingslijst gehaald, maar Japan weerlegt dit. Medeoprichter van CPWF Omar Todd vergelijkt de arrestatie met de zaak van WikiLeaks-oprichter Julian Assange.

„Als Paul wordt uitgeleverd aan Japan, kan hij vijftien jaar gevangenisstraf krijgen. Dat is net een levenslange gevangenisstraf”, aldus Todd tegen de Britse krant The Guardian. „Overheden houden niet van mensen die de waarheid vertellen of het juiste doen”