N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Verkiezingen Bij vorige verkiezingen stemden ze op de VVD, PvdA of BBB. Nu stemmen ze op NSC of, beter gezegd, op Pieter Omtzigt.
Ze spreken allemaal dezelfde taal als Pieter Omtzigt. Toeslagenaffaire? Zij hebben het over het „toeslagenschandaal”. De premier? Die is „staatsrechtelijk gezien alleen voorzitter van de ministerraad”. En wat de leden van Nieuw Sociaal Contract ook met elkaar delen: een groot vertrouwen in partijleider Pieter Omtzigt, hoop op verandering en een afkeer van andere politieke partijen.
Een kleine maand geleden maakte de jonge partij van Omtzigt lidmaatschap mogelijk, ruim zevenduizend mensen deden dat. Vorige week troffen zo’n zevenhonderd mensen elkaar voor het eerst op een ledendag in Amersfoort. Daar konden ze nog geen invloed uitoefenen op het verkiezingsprogramma van de partij.
Leden kunnen zich nog niet verenigen in afdelingen door het hele land. De partij wil daarmee wachten tot na de verkiezingen van komend jaar voor het Europees Parlement, waar NSC aan mee wil doen. Wie zijn de leden van NSC? Een rondgang in Amersfoort.
Charlotte Goulmy
Twijfel over Omtzigt, wil NSC écht met VVD?
Toen Pieter Omtzigt onlangs de vraag moest beantwoorden welke coalitie over rechts mogelijk zou zijn en hij er één met onder meer SGP en VVD noemde, kreeg Charlotte Goulmy (54) uit Deventer „een halve rolberoerte”. Sindsdien twijfelt ze over NSC. „Met de VVD in een coalitie, dat vind ik een enorme denkfout. Zij zijn veroorzaker van de meeste problematiek. Je kunt toch niet met droge ogen zeggen: dat is wel een partij waar ik vertrouwen in kan hebben als het gaat om het herstellen van de rechtsstaat.”
Goulmy is partijlid nummer 409, ze schreef zich in toen het kon. NRC kwam haar eerder tegen bij een lezing van Omtzigt in haar woonplaats Deventer. „Toen dacht, verwachtte en hoopte ik nog dat NSC zou kiezen voor het midden. Nu vraag ik me af of het niet toch een rechtse partij is.” Ze gaat de komende tijd, zegt ze, goed letten op de woorden van Omtzigt. „Als hij neigt naar rechts, ga ik niet mee. Dan neem ik mijn lidmaatschap weer mee naar de SP”.
Jan Slokker
Na twijfel toch NSC, na veertig jaar PvdA
Jan Slokker (63) uit Huizen werkt bij de uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen. Hij is het eerste aanspreekpunt voor ouders die slachtoffer werden van de Toeslagenaffaire. „NSC vindt goed bestuur belangrijk. Ik zie dagelijks wat de gevolgen zijn als dat er niet is.” Als NRC hem spreekt op de ledendag van NSC twijfelt hij nog. Het sociale verhaal van Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) spreekt hem óók aan. Hij stemde veertig jaar lang PvdA. „Maar Pieter Omtzigt… het gaat me vooral om hém.” Hij hoopt dat Omtzigt in de Tweede Kamer blijft en geen premier wordt. „Hij is kwetsbaar, omdat hij een heel groot verantwoordelijkheidsgevoel heeft. Dat gaat zwaar drukken.” Een paar dagen later zegt Slokker aan de telefoon dat hij de knoop heeft doorgehakt. Het wordt NSC. „Hoe Omtzigt zich heeft terug gevochten in de politiek, dat geeft de doorslag.” Makkelijk vindt hij het niet. Hij hoopt, zegt hij, dat hij zijn vrouw kan overhalen om op Timmermans te stemmen.
Ton Regli
Politieke interesse en soms afkeer
Drie jaar geleden wilde Ton Regli (60) uit Baarlo nog lid worden van het CDA. Maar de gemeenteambtenaar zag er vanaf na de rommelig verlopen interne lijsttrekkersstrijd. Hij stemde eerder ook PvdA, heeft „levenslang politieke interesse” die zich soms uitte „in afkeer van de politiek”. Bij de laatste landelijke verkiezingen was Regli zó klaar met gevestigde politieke partijen dat hij koos voor een nieuwe partij waar hij de naam niet meer van weet en die niet genoeg stemmen kreeg. „Ze zeggen dat NSC sociaal-conservatief is. Dat conservatieve herken ik niet zo. Ik plaats de partij links van het midden, waar ik zelf ook graag zit.” Regli heeft er weinig moeite mee dat Omtzigt pas na de verkiezingen wil zeggen wie premier wordt als NSC wint. „Als hij komt met een kandidaat waar ik me niet mee wens te vereenzelvigen, vind ik dat jammer. Maar dat kan ik me bij deze club niet voorstellen. Of misschien wíl ik het me niet voorstellen”.
Cedric van den Broek, Sidney Groeneweg, Laurens van Doorn
Weinig leeftijdsgenoten, zien 25-minners
Cedric van den Broek (18) mag voor het eerst stemmen en doet dat op NSC. Sidney Groeneweg (19) en Laurens van Doorn (24) stemden bij de Statenverkiezingen in maart nog op BBB maar dat was, zeggen ze, alleen omdat Omtzigt nog geen partij had opgericht. Het drietal heeft elkaar eerder op de dag voor het eerst ontmoet en als ze om zich heen kijken zien ze weinig leeftijdgenoten. Ze denken dat die zich nog wel zullen aansluiten. Van Doorn: „Ik zie normale Nederlanders, zwevende kiezers en de zwijgende meerderheid.” Hij was bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen verkiesbaar voor Code Oranje, een partij die te weinig stemmen kreeg, en was lid van Leefbaar Rotterdam. De moeder en zus van Groeneveld stonden op zwarte lijsten van de Belastingdienst. „Pieter heeft zich ingezet voor slachtoffers, dat gaf voor mij de doorslag”. Van Doorn plaatst NSC „centrum-rechts”; Van den Broek „in het midden-midden”.
Rob Bakker
Het premierschap? Dat is maar een „detail”
„Ik ben voor het eerst lid geworden van een politieke partij, zegt Rob Bakker (74) uit Baarn. Hij zweefde „het hele politieke spectrum door” en stemde op veel partijen, „behalve op de christelijke partijen en de VVD”. Meestal stemt hij „een beetje links”.
Voordat hij lid kon worden, doneerde Bakker al geld aan NSC. „Er moet iets veranderen in het bestuur van Nederland, dat is de enige reden dat ik lid ben geworden. Ik denk dat dit land bestuurlijk wat problemen heeft en ik denk dat een beweging als die van Omtzigt dat de komende tien jaar kan oplossen.” Hij vindt goed bestuur „belangrijker” dan andere ideeën van NSC. „Een zuivere manier van politiek voeren. En of Omtzigt dan A of B beslist, dat maakt me eigenlijk weinig uit. Als het maar op een goede manier gebeurt. Het opportunisme moet uit de politiek verdwijnen”. Of Omtzigt de premier wordt of niet, noemt hij „een detail”. Want: „De premier, dat is alleen de voorzitter van het klasje.”
Jip Man
Opgestoken duimpjes, mensen „zijn het beu”
Als Jip Man (40) verkiezingsposters van NSC plakt in zijn woonplaats Uden, in Boekel en andere dorpen rond Eindhoven, krijgt hij „veel opgestoken duimpjes” van voorbijgangers. Waardoor hij denkt dat mensen „het beu zijn” en „toe zijn aan verandering”. Man is NSC-lid en vrijwilliger; op de ledendag pakt hij goodiebags in en modereert hij deelsessies. „Ik ben hiervoor nooit lid geweest van een politieke partij. En ik stemde bijna nooit bij landelijke verkiezingen.” In een ver verleden stemde hij VVD. „Maar die beloven veel en maken niks waar”. Over Omtzigt is hij enthousiaster: „Pieter geeft een gevoel van integriteit. Bij hem voel ik dat hij er is voor het volk. En hij zet bekwame mensen op de juiste plek.” Man vindt dat Omtzigt „misschien meer geschikt” is als fractievoorzitter in de Tweede Kamer dan als premier. „Zijn familie is ook belangrijk, daar moet hij tijd voor hebben. Hij moet de keuze maken die híj wil. Ik vertrouw hem.”
Conny Jansen en Olivia van Tergouw
„Als kiezer moet ik concessies doen”
Conny Jansen (80) en Olivia van Tergouw (42) zijn „vrienden die het systeem willen veranderen” en „kritische leden”. Van Tergouw stemde altijd PvdD, Jansen zweefde tussen linkse partijen. Ze popelen om invloed te kunnen uitoefenen op de koers van NSC. Van Tergouw: „Ik ben benieuwd hoe de partij met amendementen zal omgaan.” Jansen: „Ik ben tegen de monarchie, die staat nóg in het verkiezingsprogramma.” Van Tergouw is tegen kernenergie, NSC wil twee kerncentrales. „Dat vind ik een ding. Maar dan kijk ik naar andere partijen en denk ik: wat is nú het állerbelangrijkst? Het is bestuurlijk zo’n puinzooi dat ik als kiezer concessies moet doen.” Toch is ze niet zeker van haar stem. Ze laat haar 14-jarige zoon beslissen, hij neigt naar Timmermans. Dat Omtzigt pas na de verkiezingen duidelijkheid geeft over het eventuele premierschap, noemt zij „een risico” en „moeilijk”. Jansen: . „Ik reken erop dat hij de juiste keuze maakt en zich niet laat opjagen”.
Arie van den Berg
Omtzigt moet „vooral geen premier worden”
‘Het valt Arie van den Berg (56) op dat de eerste ledendag van NSC „een redelijk grijze bedoening is”. Hij bedoelt: de mensen die er rondlopen zijn overwegend oud. „Best wel jammer” , vindt hij dat. Van den Berg stemde ooit PvdA, daarna jarenlang op Pieter Omtzigt als CDA’er. Hij werd lid van NSC zodra dat mogelijk was. Hij was het vertrouwen in de politiek „heel erg kwijt”, Omtzigt brengt daar volgens hem verandering in. „Ik werd er enorm verdrietig van dat bij de laatste verkiezingen toch weer twee miljoen mensen op Mark Rutte (VVD) hebben gestemd, ondanks alle schandalen. Een volk krijgt het bestuur dat het verdient.”
Van den Berg hoopt – „ook voor hemzelf” – dat Omtzigt „vooral geen premier wordt”. Hij vreest dat de NSC-leider „dan ten onder gaat. Ik denk dat het een rol is die niet bij hem past en ook te veel van hem vergt. Hij is te veel inhoudelijk betrokken, soms misschien ook te veel emotioneel. Daar ligt niet zijn kracht”.
Foto’s: Nick den Engelsman