Waarom zijn sommige bomen onderaan wit geverfd?

Posted on January 23, 2025 by admin

Een fruitboomgaard, een oude beukenlaan, jonge stadsboompjes: hun stammen zijn soms onderaan wit geschilderd. Waarom eigenlijk? Toch zeker niet voor de sier?

Nee, esthetiek heeft er niets mee te maken. Het wit verven of kalken dient verschillende praktische doeleinden. De bomen die een oprijlaan flankeren, zijn vaak wit geschilderd als ze deel uitmaken van een lange bomenrij langs een weg waar hard wordt gereden. Dat maakt het makkelijker te zien waar je moet afslaan. Handig, zeker ook in het schemerdonker: dan hoef je niet plotseling op de rem.

Dan de boomgaard. Vooral in Zuid-Europa zie je overal witte stammen, bijvoorbeeld van olijf-, citrus- en avocadobomen. Maar de trend is overgewaaid naar het noorden.

Veel boomsoorten hebben een kwetsbare bast, vooral als ze jong zijn, lezen we op sites zoals GardeningKnowhow.com en Tuinadvies.nl. In de winter kan die bast scheuren door vorstwerking. Een beschermend verflaagje kan dat voorkomen. En in de zomer kan zonlicht schade veroorzaken, net zoals bij onze huid. Een witgeverfde stam weerkaatst een groot deel van het zonlicht en voorkomt dus zonschade, maar ook temperatuurschommelingen. Vooral handig bij fruitbomen. In het vroege voorjaar, als de sapstroom en daarmee ook de knoppengroei snel op gang komt, kan een plotselinge vorstperiode die knoppen beschadigen. Een witte stam houdt de sapstroom nog even in toom tot het écht voorjaar is.

De gemeente Almere is alvast overstag, meldde Omroep Flevoland in 2023: die verft jonge stadsboompjes wit. Maar werkt het ook echt?

Google Scholar vindt over dit onderwerp honderden wetenschappelijke artikelen. De bronnen zijn unaniem: het witverven helpt. Maar ze beschrijven geen van alle experimenten waarbij bijvoorbeeld de halve boomgaard wél werd geverfd en de andere helft niet. Het blijft bij beschrijvingen. Bijvoorbeeld in een rapport uit 2020 van Virginia Tech (VS) over kersenteelt, maar ook in boeken uit 1908 (Starting Young Orchards) en 1935 (Insect Enemies of Trees).

Dat laatste boek zet ons ook op een ander spoor: dat van bescherming van bomen tegen plaagorganismen. Keverlarven die zich in het hout boren, maar ook schimmels, bacteriën en zelfs knaaggrage konijnen en woelmuizen: ze worden allemaal tegengehouden of in elk geval afgeschrikt door witte verf. Eikenprocessierupsen niet, overigens. Die marcheren er gewoon overheen.

Glenn Herrick schrijft over insectenvraat in zijn bovenstaande boek uit 1935: „Gewone loodwitverf gemengd met lijnolie kan meerdere jaren achter elkaar zonder schade op appelbomen worden aangebracht.” Hij noemt ook calciumcyanide als goede keuze. Maar: „De cyanide is gevaarlijk voor planten en dieren en het is zaak dat men er niet te veel van op één boom aanbrengt.” Ook loodwit (loodcarbonaat) is zeer giftig.

Wat gebruiken moderne boomverzorgers eigenlijk? Twee varianten duiken steeds op: kalk (of calciumdihydroxide), en latex. Beide zijn niet giftig. Latex heeft als extra voordeel dat het van zichzelf plaagwerend is. Geen toeval: het is het natuurlijke defensiemiddel van zo’n 10 procent van de landplanten.

Nog een laatste gedachte: zouden witgeverfde bomen langs een provinciale weg ook beter zichtbaar zijn voor automobilisten? En hen daarmee voorzichtiger laten rijden? De woordvoerder van verkeersveiligheidsinstituut SWOV vindt het een interessante gedachte. „Maar ik kan er helaas niets over vinden in de literatuur.”

Southport-moorden laten ‘nieuw soort dreiging zien van jonge mannen in hun slaapkamer’ – dader krijgt 52 jaar celstraf

admin
January 23, 2025
0

Het twintig centimeter lange keukenmes waarmee Axel Rudakubana vorig jaar zomer drie meisjes om het leven bracht, had hij online bij Amazon gekocht. Hij bleek al vanaf jonge leeftijd een obsessie te hebben met geweld, oorlogen en haatmisdrijven. En misschien het belangrijkste: Rudakubana was al jarenlang in beeld bij verschillenden Britse overheidsinstellingen.

Deze details kwamen afgelopen week naar buiten in de rechtszaak rond Axel Rudakubana (achttien jaar). Rudakubana was eind juli vorig jaar nog net minderjarig toen hij drie meisjes in de Britse kustplaats Southport doodstak: Bebe, Elsie en Alice. Ze waren zes, zeven en negen jaar oud. Hij was een dansles met Taylor Swift-thema binnengedrongen, waar hij ook acht andere kinderen en twee volwassenen verwondde. Bij hem thuis werd het vergif ricine aangetroffen en een handleiding van terreurorganisatie Al-Qaida, ook strafbare feiten.

Donderdag veroordeelde de rechtbank in Liverpool Rudakubana tot minimaal 52 jaar gevangenisstraf – daarna bepaalt een commissie of het veilig is om hem vrij te laten. „Het is waarschijnlijk dat hij nooit vrijkomt”, volgens de rechter. Omdat hij nog minderjarig was tijdens zijn misdrijven, was levenslang opleggen juridisch niet mogelijk. „Hij wilde proberen massamoord te plegen op onschuldige, gelukkige jonge meisjes”, zei de rechter. „Ik ben er zeker van dat hij elk kind had gedood, als hij de kans had gekregen.”

Rudakubana verstoorde de zitting meermaals. Hij riep dat hij zich ziek voelde, pijn op zijn borst had en een dokter wilde zien. Zijn advocaat vertelde dat hij al even niet meer had gegeten en gedronken en dat hij eerder deze week medische hulp had gekregen. De rechter stuurde hem uiteindelijk twee keer de zaal uit.

Door online desinformatie over Rudakubana’s afkomst en motieven ontstonden in de weken na de steekpartij grootschalige, racistische rellen in het VK. Rudakubana werd geboren in Cardiff, Wales, en zijn ouders verhuisden jaren daarvoor vanuit Rwanda naar het VK, maar online ging rond dat hij als migrant met een rubberbootje was gekomen en islamitisch was. De rechter zei dat hij Rudakubana niet verantwoordelijk houdt voor die rellen.

Overheid schoot tekort

De Britse Labour-regering ziet zijn misdaden als een gevolg van overheidsfalen. De staat „schoot tekort in de ultieme plicht om de jonge meisjes te beschermen”, zei premier Keir Starmer deze week. Hij kondigde een breed onderzoek aan naar de vraag hoe het kan dat de politie en enkele sociale instellingen wisten dat Rudakubana overmatig geïnteresseerd was in geweld, maar hij vorig jaar zomer toch zijn gang had kunnen gaan.

In 2019 werd Rudakubana, hij was toen dertien jaar, voor het eerst doorverwezen naar Prevent, het Britse anti-extremismeprogramma. Hij was toen met een mes naar school gekomen, naar zijn zeggen omdat hij werd gepest met racistische opmerkingen. Hij werd ervoor van school gestuurd. Later werd Rudakubana nog twee keer verwezen naar Prevent, maar nooit vonden ze daar zijn zaak serieus genoeg om hem langdurig te monitoren. Zijn ouders en hij kregen wel hulp van het lokale maatschappelijk werk, alleen dat stopte in februari 2023.

De Britse premier Keir Starmer dinsdag op een persconferentie in Downing Street na de schuldbekentenis van de Southport-aanvaller.

Deze week bleek ook dat de Taylor Swift-dansles misschien een tweede keuze voor Rudakubana’s geweld was. Precies een week eerder had hij onder een valse naam een taxi besteld om naar zijn oude school te rijden, op de laatste schooldag van het jaar. Toen lukte het zijn vader om de taxichauffeur te overtuigen hem niet mee te nemen. Hij droeg dezelfde groene capuchontrui en eenzelfde soort mondkapje als een week later – toen bestelde hij de taxi pas buitenshuis, onder dezelfde valse naam ‘Simon’.

Rudakubana handelde, ook voor zover deze week bekend werd, niet uit religieuze of ideologische motieven. De veiligheidsdiensten beschouwden zijn zaak dus niet als terrorisme. Maar premier Starmer zei deze week dat hij in types als Ruda-kubana wel een nieuw soort terreurdreiging ziet: „Eenlingen, misfits, jonge mannen die in hun slaapkamer online allerlei materiaal raadplegen, wanhopig op zoek naar bekendheid.” Misschien zijn zulke eenlingen moeilijker in het vizier te krijgen dan leden van ‘gewone’ terreurorganisaties, zei hij, „maar we zullen ons anti-extremismesysteem zo herzien dat we dat wel kunnen”.

Regering onder druk

Naast het onderzoek kondigde Starmer een aanscherping van de regels voor online verkoop van messen aan. Online winkels moeten voortaan om dubbele identificatie vragen, een identificatiebewijs plus een video. Nu zijn messen in het VK ook alleen voor meerderjarigen te koop, maar Rudakubana had met bepaalde software die leeftijdscontrole weten te omzeilen. De regering kijkt naar mogelijkheden om de toegang tot online gewelddadig materiaal in te perken.

Starmers reactie op de rellen na de steekpartij – snelle opsporing en vervolging – en ook zijn aankondiging van het onderzoek nu worden in het VK overwegend als adequaat en voortvarend gezien. Terwijl de regering rond een heel ander onderwerp de afgelopen weken juist flink onder druk stond om een nieuw onderzoek aan te kondigen: de problemen met georganiseerde seksuele uitbuiting van meisjes en jonge vrouwen in meerdere Engelse steden.

Dat schandaal stamt uit 2010, maar kreeg begin deze maand weer veel aandacht doordat ondernemer en eigenaar van X Elon Musk zich er kwaad over maakte op zijn online platform. De regering en Starmer hielden een paar weken vol dat al genoeg onderzoek was gedaan naar de misstanden en dat de aanbevelingen van dat eerdere onderzoek nog niet zijn doorgevoerd. Maar vorige week maakte de minister van Binnenlandse Zaken Yvette Cooper toch bekend dat er een snelle doorlichting komt, van ongeveer drie maanden, naar de huidige stand van zaken rond de grooming gangs.

Voor de slachtoffers en nabestaanden in Southport betekende Rudakubana’s veroordeling donderdag een juridische erkenning van een tragedie. Eén van de meisjes die hij had neergestoken, richtte zich in haar slachtofferverklaring direct aan Rudakubana: „Ik hoop dat je de rest van je leven spendeert in de wetenschap dat we je een lafaard vinden.”

Advies aan kabinet: Rijk moet warmtenetten kopen van private aanbieders

admin
January 23, 2025
0

Als het kabinet woningen snel aardgasvrij wil maken, moet het private warmtenetten gaan opkopen. Via vier regionale warmtebedrijven kunnen Rijk, pensioenfondsen en elektriciteitsbeheerders die dan samen beheren. Zo kan ook een einde komen aan de wildgroei aan kleinere, gemeentelijke projecten, die veel tijd en geld kosten.

Dit adviseert Frans Rooijers, oud-directeur van onderzoeksbureau CE Delft, die op verzoek van minister Sophie Hermans (Klimaat en Groene Groei, VVD) uitzocht hoe de warmtetransitie is vlot te trekken. Lange tijd golden warmtenetten, die restwarmte uit onder meer de industrie gebruiken voor verwarming van woningen, als een belangrijke manieren om huizen te verduurzamen.

In de praktijk ligt de aanleg van warmtenetten al even stil. Eneco en Vattenfall, twee van de grootste aanbieders, kondigden afgelopen zomer een pauze aan voor hun investeringen in warmtenetten. Zij zijn zeer kritisch over een wetsvoorstel dat moet regelen dat warmtenetten voor ten minste 51 procent in ‘publieke handen’ komen. Zij verliezen dan de controle over deze dure infrastructuur.

Het wetsvoorstel werd al in 2022 aangekondigd door vorig klimaatminister Rob Jetten (D66), die daarmee beoogde warmtenetten betaalbaar te houden. Het voorstel is er nog steeds niet, maar wordt in het voorjaar verwacht. Warmtebedrijven zien er graag in opgenomen dat een gemeente zélf kan kiezen of een warmtenet goeddeels publiek bezit wordt. Ze krijgen nu hun businesscase niet rond doordat aanlegkosten steeds hoger worden en het eigenaarschap ter discussie staat.

Technische kennis

De „verwachting” van ‘verkenner’ Frans Rooijers is dat, als deze wet wordt aangenomen, Eneco en Vattenfall hun „volledige eigendom” willen verkopen. Volgens hem is het noodzakelijk dat de staat dan snel handelt en warmtebedrijven „operationeel” houdt. Omdat warmtenetten veel technische kennis vereisen, lijkt het Rooijers een slecht idee dat er tientallen gemeenten eigen projecten uitvoeren, zoals ze nu van plan zijn. Zijn voorstel is om vier warmtebedrijven op te richten die dit kunnen oppakken. Deze vier bedrijven zullen dan opereren in de regio’s waar warmtebedrijven Eneco, Vattenfall, HVC en Ennatuurlijk nu al actief zijn.

In reactie op het advies laat Eneco weten dat de verkenner „vooruitloopt op de zaken”. Het energiebedrijf wil nog niet zeggen of het bereid is zijn warmtebedrijf in de toekomst te verkopen. Volgens een woordvoerder moet er eerst „kritisch gekeken” worden naar het aankomende wetsvoorstel, dat „leidt tot vertraging en niet per se tot een betere betaalbaarheid van warmtenetten”.

Vattenfall zegt dat als de wet die publiek eigenaarschap regelt wordt aangenomen, het in gesprek wil met het Rijk om ervoor te zorgen dat „ons warmtebedrijf in zijn geheel bij elkaar blijft” zodat „kennis en ervaring” behouden blijft. Volgens het bedrijf is dat nodig om een vlotte, betaalbare uitrol van warmtenetten te realiseren. Het zou niet ondenkbaar zijn dat Vattenfall zijn warmtebedrijf zou verkopen. Het Zweedse concern deed dit vorig jaar al in Berlijn, en eerder in Hamburg.

Betaalbaarheid

Het idee achter de aanleg van warmtenetten in Nederland was dat tegen 2050 een derde van alle woningen zo zou worden verwarmd. Met name voor dichtbebouwde wijken die slecht zijn te isoleren biedt zo’n net een oplossing. De afgelopen jaren ontstond echter discussie over de betaalbaarheid ervan. Het zou voor gebruikers duur uitpakken omdat de prijzen van netwarmte gekoppeld zijn aan de gasprijzen. De nieuwe wet moet ook dat principe veranderen.

Het kabinet-Schoof is voorstander van verduurzaming van woningen via warmtenetten. De ambitie van het vorige kabinet om in 2030 450.000 woningen op deze manier aardgasvrij te maken, vindt het echter „onrealistisch”, bleek deze herfst.

Minister Hermans (Klimaat en Groene Groei, VVD) noemde de stilstand in de warmtetransitie „onwenselijk”. Wel ziet zij problemen met warmtenetten, schreef ze aan de Tweede Kamer, zoals met de betaalbaarheid voor gebruikers. Om die reden nam Hermans in de herfst een maximumtarief voor warmteleveranciers in het wetsvoorstel op. Ook verloopt de aanleg van warmtenetten traag en aarzelen gemeenten met het aanwijzen van wijken waar een warmtenet moet komen.

Bezuinigen

Het is nu aan minister Hermans te bepalen hoe ze de warmtenetten uit het slop trekt. Als ze meer geld wil uittrekken voor bijvoorbeeld subsidies of het opkopen van private warmtebedrijven, zal zij in het kabinet moeten onderhandelen over meer geld voor klimaat. De kosten om de private warmtenetten op te kopen worden geschat op 2 tot 3 miljard euro, bevestigt Rooijers na berichtgeving van RTL Nieuws. Tegelijkertijd wil VVD-minister Eelco Heinen (Financiën) straks mogelijk bezuinigen en zijn meer ministeries op zoek naar geld.

Religieuze fundamentalist Smotrich speelt hoog spel rond Gaza-bestand

admin
January 23, 2025
0

Wie in Kiryat Moshe, een wijk in het westen van Jeruzalem met veel orthodoxe joden, zoekt naar het kantoor van HaTzionut HaDatit, de Religieus Zionistische Partij van de extreemrechtse minister van Financiën Bezalel Smotrich, komt voor verrassingen te staan. De partij meldt op internet dat ze hier in een kantoorgebouw is gevestigd en een portier bevestigt dat: „Ze zitten op de vierde verdieping in de vleugel hiernaast.” Daar is echter niets te vinden.

Een passerende man op de gang zegt het te weten: „O, je zoekt die fascisten”, roept hij, „die mensen die ik verafschuw, die zitten op de vijfde etage.” Daar is inderdaad een bordje, dat op hun aanwezigheid duidt. Maar een dame die de deur na aanbellen opent ontkent stellig dat dit een partijkantoor is. „De partij is onlangs verhuisd naar de vierde etage.”

Het kantoor van de partij mag moeilijk te traceren zijn, voor premier Benjamin Netanyahu is zij van levensbelang. Zonder haar steun kan zijn regering makkelijk ten val komen. En het probleem voor Netanyahu is dat Smotrich fel tegen de huidige wapenstilstand met Hamas in de Gaza-oorlog is gekant. Smotrich staat erop dat Israël na de eerste fase van het bestand, waarbij 33 Israëlische gijzelaars moeten vrijkomen in ruil voor enige honderden Palestijnse gevangenen, de strijd hervat. Zo niet, dreigt hij, dan stapt hij uit de regering.

Stoppelbaard

Smotrich staat niet alleen in zijn verzet tegen de wapenstilstand. „Ik schat dat 70 tot 80 procent van de Israëlische bevolking het onaanvaardbaar vindt dat Hamas in de Gazastrook kan blijven zitten”, zegt de zestigjarige Aron Lasry, een man met een stoppelbaard en een keppeltje die net inkopen bij een supermarkt in Kiryat Moshe heeft gedaan. „Ik wil dat ook niet. Hopelijk ziet Hamas dat in bij de onderhandelingen over de tweede fase van het bestand, maar anders moet er maar worden doorgevochten.”

Netanyahu zelf heeft ook altijd gezegd dat voortzetting van het Hamasbestuur in Gaza voor hem onaanvaardbaar is. Of 70 procent van de Israëliërs er zo over denkt, is overigens de vraag: velen menen dat na ruim een jaar oorlog is aangetoond dat Hamas zich niet met geweld laat verdrijven.

„Smotrich wekt de indruk dat hij garanties van Netanyahu heeft gekregen dat het leger het karwei in Gaza mag afmaken”, zegt Mairav Zonszein, Israël-analist van de International Crisis Group, een vooraanstaande denktank. Daarnaast heeft Smotrich waarschijnlijk in ruil voor zijn aanblijven in de regering extra concessies bedongen voor kolonisten op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever. „Het is daar nu zelfs nog gespannener dan gewoonlijk. Ik ben ervan overtuigd dat dit met de onderhandelingen over het Gaza-bestand heeft te maken”, aldus Zonszein telefonisch.

Smotrich, die zich opwerpt als beschermheer van de kolonisten en daartoe naast zijn financiële portefeuille ook formeel bevoegdheden heeft, moet intussen behoedzaam opereren. Hij heeft veel te verliezen. In opiniepeilingen staat zijn partij op verlies. Hij zou mogelijk zelfs de kiesdrempel bij volgende verkiezingen niet halen. Samen met Otzma Yehudit (Joodse Kracht), de partij van de zo mogelijk nog rechtsere Itamar Ben-Gvir, wist hij eind 2022 veertien zetels in het parlement te winnen. Maar de vraag is of Ben-Gvir, die wegens het bestand wél uit de regering is getreden, bereid is weer de krachten te bundelen in een lijstverbinding met Smotrich.

Superioriteit van de Joden

„Ben-Gvir kan het zich permitteren de regering ten val te brengen”, zegt Zonszein. „Zijn partij overleeft dat wel. Hij is veel populairder dan Smotrich, wiens aanhang minder stabiel is. Ben-Gvir is niet alleen overtuigd van de superioriteit van de Joden, maar hij is ook in veel opzichten een anarchist die het bestaande systeem het liefst op zijn kop zet.”

Ook in de Jeruzalemse wijk Kiryat Moshe geniet Ben-Gvir veel aanhang. Zijn aanhangers prijzen zijn consequente standpunten. „Hij is tegen de wapenstilstand omdat hij principieel vindt dat gijzelaars niet moeten worden geruild tegen Palestijnse terroristen”, legt Aron Lasry uit. „Dat heeft hij in het verleden ook al dikwijls betoogd.”

Intussen geniet niet de Gazastrook maar de Westelijke Jordaanoever prioriteit voor Smotrich en Ben-Gvir. Beiden wonen daar in volgens internationaal recht illegale nederzettingen. Annexatie van het gebied is hun hartewens. „Een religieuze fundamentalist als Smotrich is bereid daarvoor alles op te offeren, ook de wapenstilstand en de gijzelaars”, zegt Dahlia Scheindlin, een andere bekende analist. „En hij is ervan overtuigd dat hij daarmee het juiste doet. Zijn religieuze ideologie is het enige wat voor hem telt.”

Afhankelijk van Trump

Paradoxaal genoeg lijkt het lot van het bestand nu mede afhankelijk van de Amerikaanse president Donald Trump, die zelf de afgelopen weken meehielp Hamas en vooral Israël over de streep te trekken. Tot teleurstelling van de extreemrechtse partijen, die in Trump juist een bondgenoot meenden te zien voor annexatie van de Westoever. De door Trump voorgedragen ambassadeur in Israël, Mike Huckabee, is daarvan bijvoorbeeld een verklaard voorstander. Annexatie zou echter de door Trump vurig gewenste normalisering van de relatie tussen Israël en Saoedi-Arabië doorkruisen.

Het blijft afwachten hoe Smotrich, Ben-Gvir en de anderen hun kaarten spelen de komende weken, wanneer het bestand met Hamas een vastere vorm zou moeten krijgen. Ze staan daarbij tegenover een geduchte tegenstander. „Netanyahu is zeker een van de meest veerkrachtige politici van zijn generatie”, zegt Zonszein. „Waarschijnlijk heeft hij alweer een plan klaarliggen om de interne crisis waarop het kabinet afstevent de komende weken aan te pakken.”

Scheindlin sluit niet uit dat de Saoediërs een kat in de zak krijgen aangeboden. „Dat Trump en Netanyahu bijvoorbeeld zeggen: als je nu normaliseert, zullen we de annexatie nog een tijdje uitstellen. In veel opzichten is die annexatie er feitelijk toch al, hij is alleen nog niet officieel uitgeroepen.”

Related Posts