Waarom journalisten die kritisch zijn over Twitter, toch niet goed zonder kunnen

Sinds Elon Musk in oktober Twitter overnam, is er veel kritiek op het sociale medium. Ook van journalisten, een beroepsgroep die tot de tot de intensieve gebruikers hoort.

Op het platform zou meer haat, nijd en racisme verspreid worden dan vóór de komst van Musk. Een drastische inkrimping van het personeelsbestand (van zo’n 8.000 naar 1.500 medewerkers) zou de oorzaak zijn van terugkerende technische problemen.

Ergernis is er ook over de permanente onrust rond het platform en zijn eigenaar – die zich in allerlei ruzies en discussies mengt. De miljardair lijkt er bovendien plezier in te scheppen journalisten te provoceren. Kort nadat hij de afdeling persvoorlichting had opgedoekt, ontvingen journalisten die een vraag naar het mailadres van de afdeling stuurden als antwoord een automatisch verstuurde email met de emoji van een drol. Amerikaanse media beschuldigt hij van racisme tegen „witte en Aziatische mensen”.

Het afschaffen van de gratis blauw-witte vinkjes, waarmee werd aangegeven dat de identiteit van bekende twitteraars geverifieerd was, leidde ook tot meer verwarring en hoon. Nu kan iedereen zo’n vinkje kopen, luidde de klacht. Dit weekend besloot Musk een aantal prominente twitteraars, onder wie actrice Bette Midler en schrijver Stephen King, hun gratis vinkjes toch weer terug te geven.

Is dat alles reden voor journalisten om het platform te verlaten, of er geen bijdragen meer aan te leveren? Vijf Nederlandse journalisten vertellen over hun complexe gevoelens over Twitter.

Chris Helt (Villamedia) zei eerder deze maand in Villamedia, het vakblad voor journalisten waarvan hij de hoofdredacteur is: „Ik vind dat iedere zichzelf respecterende journalist afscheid zou moeten nemen van Twitter.” Om een toelichting gevraagd, zegt hij: „Dat was misschien iets te krachtig geformuleerd. Maar het verbaast me wel heel erg dat ook journalisten waar ik tegen opkijk niet kunnen of willen inzien dat Twitter draait op negativiteit, op klagen, ophef, op grote en kleine onenigheden. Ik heb soms het idee dat ze niet meer zien wat ze aan het voeden zijn. Ik merk nu al dat ik meer echte stukken lees, sinds ik tien dagen geleden gestopt ben.”

Het zou onmogelijk zijn voor mij om zonder Twitter te werken

Wierd Duk (Telegraaf, 159.000 volgers): „Twitter is voor mij belangrijk. Ik haal er oneindig veel informatie vandaan, en ik zie er veel nieuws dat pas later doordringt tot andere media. Ik heb veel volgers en krijg ook veel tips vanuit het hele land. Ik leer er heel veel mensen kennen. En verder is het natuurlijk een open riool.

„Ik schrijf een wekelijkse rubriek die veel losmaakt en op Twitter krijg ik daardoor ook veel ellende over me heen. De meeste van die mensen die blok ik, maar het blijft problematisch want sommigen proberen mij gericht reputatieschade toe te brengen.

„Het zou voor mij als journalist echt onmogelijk zijn om zonder Twitter te werken. Ik breng er per dag zeker een paar uur door. Het heeft ook een sociaal element, dat wordt vaak onderschat. Als ik naar voetbal zit te kijken begin ik over voetbal te tweeten.”

Hella Hueck (Financieele Dagblad, 27.000 volgers): „Problematisch vind ik dat Twitter geleid wordt door één persoon, die er een heel zwaar stempel op drukt. Ik vind het mooi als er een alternatief komt, dus ik heb er een account op Mastodon bij genomen. Maar dat is minder gebruiksvriendelijk. Een beetje zoals de Fairphone: heel sympathiek, maar lekker om te gebruiken? Mwah… En dan wint de realiteit het toch van het idealisme.

Lees ook: Een bedrijf als Twitter vergt permanente aandacht en een verantwoordelijke baas

„Voor een zakelijke krant als het FD is LinkedIn relevanter geworden. Maar het zwarte randje van Twitter maakt het wel authentieker. Mensen zeggen er wat ze denken. Het is een soort thermometer. Zou het een grote bleeder zijn als we niet meer op Twitter zitten? Ik denk dat we het wel overleven.”

Vrijdag twitterde Hueck dat haar vinkje was verdwenen – „De vogel – het was een Vink – is gevlogen. Those were the days”. Met daaronder een screenshot van haar profiel uit de tijd dat er nog wél een vinkje bij stond.

Chris Klomp (zelfstandig journalist, 72.000 volgers): „Ik heb een haat-liefde-verhouding met Twitter. Het is een laagdrempelige manier om bereik te hebben als zelfstandig journalist. Je kan met één druk op de knop een doelgroep bereiken. Als je geen grote organisatie achter je hebt staan is dat van levensbelang.

„Je kunt er ook een debat mee aanzwengelen en inspiratie opdoen. Voor negentig procent van mijn inkomen ben ik afhankelijk van sociale media, het is de enige manier waarop ik mijn verhalen kan pluggen.”

Toen z’n account eerder dit jaar werd gehackt, was Klomp het belangrijke hulpmiddel twee weken helemaal kwijt. „Dat was een ramp, alles was weg.” Hij had al een blauw vinkje en heeft besloten ervoor te betalen om het te behouden. „Vooral omdat Twitter belooft dat je bereik dan groter is, doordat ze mensen zonder vinkje wegdrukken en mensen mét vinkje voorrang geven.”

Eva Hofman (Groene Amsterdammer, 1.660 volgers) plaatst niet veel op Twitter, maar dat betekent niet dat ze er weinig gebruik van maakt. „Ik lurk veel – ik ben er vooral om te lezen, te kijken en te ziet wat daar speelt. Ik plaats niet zo veel berichten, ik gebruik het niet primair om bronnen te benaderen en zeker niet om een analyse te geven van wat er maatschappelijk speelt.

„Maar omdat ik over technologie schrijf vind ik het belangrijk om op de sociale media aanwezig te zijn, ook op TikTok, Instagram en YouTube.

„Het is ook een beetje een vervelende verslaving. Ik heb een tijd een slotje gehad, waardoor ik maar 45 minuten per dag op sociale media kon. En die 45 minuten tik ik altijd wel aan. Ik wil het niet helemaal blokkeren, maar ik denk wel: ik heb ook nog een ander leven.

„Ik zit ook op Mastodon – als een soort back up voor als Twitter explodeert. Mastodon is zo gezond dat het niet verslavend is. Dat spreekt voor Mastodon, maar daardoor trekt het ook niet zo veel mensen.”

Joost Schellevis (NOS, 26.000 volgers) twitterde onlangs dat hij na bijna zestien jaar stopt met Twitter, vooral vanwege de reacties op een onderzoek van hem en enkele collega’s naar de dreiging van extreem-rechts via sociale media. Een toelichting op zijn besluit wil Schellevis niet geven, want zijn werkgever, de NOS, laat weten dat „niet zinvol” te vinden.