Waar anderen dealden, kozen Simons en Azarkan steevast voor de harde oppositie

Posted on July 25, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Analyse

Vertrek fractievoorzitters De nieuwe Tweede Kamer zal het zonder hun kritische geluid moeten stellen. Maandagavond kondigden de partijleiders van Denk en Bij1 allebei hun vertrek aan. Ondanks hun provocaties oogsten de twee ook buiten hun achterban waardering.

Rik Rutten

25 juli 2023 om 19:14

Leestijd 3 minuten

Sylvana Simons en Farid Azarkan (rechts) in 2016 tijdens de presentatie van het verkiezingsprogramma van Denk voordat Simons zich van deze partij zou afsplitsen.

Foto Arie Kievit/ANP

In het Tweede Kamerdebat over de val van het kabinet gaven de meeste fractievoorzitters de voorkeur aan mildheid. Ze prezen Mark Rutte, die even daarvoor bekend had gemaakt dat hij afzag van een nieuw lijsttrekkerschap voor de VVD. Een klein groepje koos wél voor de aanval op het kabinet, op Rutte en op de VVD. Onder hen: Sylvana Simons en Farid Azarkan.

„Ze verkondigen doembeelden en leugens over vluchtelingen voor politiek gewin”, zei Azarkan, fractieleider van Denk. „Het is xenofobe paniekzaaierij in de machtspolitieke strategie van de VVD.”

„Hiermee is een heel land geofferd voor de valse belofte van één man aan zijn partij”, zei Simons, fractievoorzitter van Bij1. „Het is tekenend en passend binnen de bestuurscultuur van de afgelopen kabinetten: wegkijken, vertragen, geen verantwoordelijkheid nemen.”

De nieuwe Tweede Kamer zal het zonder hun kritische geluid moeten stellen. Maandagavond kondigden Azarkan en Simons allebei hun vertrek uit de Kamer aan, na de verkiezingen in november, precies twee weken nadat Rutte hetzelfde deed.

Bijna alle politici die in Ruttes kiezlog hun vertrek aankondigden, hadden wel eens met hem samengewerkt: in een kabinet, in een coalitie, of gewoon voor een akkoordje. Dat paste bij Rutte, die met tal van partijen kon regeren en met nog veel meer partijen dealtjes kon sluiten.

Voor Azarkan en Simons is dat anders. Waar anderen dealden, kozen zij steevast voor de oppositie. En wie niet rekent op een mogelijk akkoordje met Rutte hoeft ook de confrontatie niet te schuwen of met tegenzin vrienden te maken. „Dat is gewoon een leugen”, zei Azarkan in het debat begin deze maand tegen VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans – zo uitgesproken zeggen andere Kamerleden het zelden.

Buitenstaanders

Allebei waren ze relatieve buitenstaanders toen ze de in de politiek arriveerden. Azarkan, geboren in het Marokkaanse Rifgebergte en opgegroeid in Schoonhoven, had voor zijn politieke carrière gewerkt als vastgoedman en als hoge ambtenaar bij de Rijksgebouwendienst. De in Paramaribo geboren Simons draaide platen en presenteerde tv-programma’s voor TMF, SBS en RTL.

Allebei slaagden ze er desondanks in, ook al deden ze dat vanuit de oppositie, het systeem iets te verschuiven. Azarkan werd een gerespecteerde stem in debatten over het Toeslagenschandaal. En toen het kabinet vorig jaar excuses maakte voor het Nederlandse slavernijverleden, bedankte premier Rutte Simons.

Toen Rutte in een Kamerdebat opmerkte dat dat verleden láng geleden was, was Simons begonnen over de oma van haar moeder. Die was ook tot slaaf gemaakt: „Dat is helemáál niet lang geleden, we praten nog over haar.” Daar had Rutte van geleerd.

En soms, merkte Simons, was haar aanwezigheid al genoeg om te ontregelen. Van Rutte en ook van Sophie Hermans kreeg ze in debatten het verwijt „geïrriteerd” te zijn, als ze het oneens waren. VVD-Kamerlid Ockje Tellegen vergeleek haar in een geërgerde monoloog met een kind.

Ergerlijk? Ook effectief. „Ik ben de boksbal waardoor patronen die voor veel mensen onzichtbaar zijn, worden blootgelegd. Dat is mijn job”, zei ze zelf. Daarom noemde ze Ruttes ergernis „een cadeautje”. Zijn ergernis had meer zichtbaar gemaakt dan zij had kunnen verwoorden.

Reputatie

Er was meer dat de twee verbond. Om te beginnen: hun politieke vuurdoop. Zowel Azarkan als Simons werd in 2016 gepresenteerd als nieuwe aanwinst van Denk, het geesteskind van Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk. De twee hadden zich afgescheiden van de PvdA en wilden laten zien meer te zijn dan een partij voor Turkse Nederlanders, ‘de lange arm van Erdogan’ in Den Haag.

Aanvankelijk leken Azarkan en Simons niet van zins de koers om te gooien: Denk bleef provoceren. In een fameus filmpje waarschuwden de vier vanaf opklapkrukjes hun achterban met priemende vingers voor de technieken van de ‘mainstream media’: „Trap er niet in”.

Toch wisten Azarkan en Simons die reputatie van zich af te schudden en ook buiten hun achterban waardering te oogsten. De één als partijleider van Denk, de ander door zich af te splitsen en een eigen partij – eerst Artikel 1, later Bij1 – op te richten.

Ook Azarkan kon provoceren. Met hem als campagneleider maakte Denk in 2017 plannen voor een nepadvertentie voor de PVV waarin stond dat die partij Nederland wilde “zuiveren”. Hij lag overhoop met NRC, over de inzet van Denk-trollen, en met Nieuwsuur, dat meldde dat Azarkan ondanks een positieve coronatest naar de Kamer was gegaan. Journalisten die daarover twitterden, werden door Azarkan geblokkeerd.

Lees ookDit interview met Sylvana Simons uit 2021

Toch pakte Azarkan het anders aan dan Kuzu en Öztürk. Waar Denk zich onder hun aanvoering had gestort op het integratievraagstuk, combineerde Azarkan die focus met aandacht voor sociale en economische onderwerpen. En als híj tegenover PVV-leider Geert Wilders stond, oogstte hij applaus van de rest van de Kamer. Zo maakte hij van Denk een partij die breed respect kreeg. „Hè jammer”, schreef het rechtse weblog GeenStijl maandag over zijn afscheid.

Bovendien wist Azarkan, die volgens bekenden altijd al hield van leidinggeven en organiseren, de afscheidingsbeweging Denk om te vormen tot een toekomstbestendige partij. Het gevolg is dat Denk weliswaar een boegbeeld ziet vertrekken, maar al een logische opvolger in de Kamerfractie heeft zitten. Dat is Stephan van Baarle – Turkse vader, Nederlandse moeder, geen moslim maar agnost.

Verscheurd door onenigheid

Of zo’n vreedzame transitie er ook in zit voor Simons en Bij1 is de vraag. Bij1 probeerde onder haar leiding ongelijkheden in de samenleving aan te kaarten en de macht van minderheden te vergroten. Ondertussen werd de partij verscheurd door onenigheid over de eigen machtsverdeling. Leden beschuldigden elkaar van onderling racisme, van vooroordelen en van machtsmisbruik.

Simons bleef vrijwel altijd buiten schot, maar kreeg het gedoe in de partij nooit onder controle. Ze kampt daarnaast al langer met gezondheidsklachten. Een interview van afgelopen week, in NRC, met twee Amsterdamse Bij1-raadsleden die zich afsplitsen en Simons bekritiseren, werd de druppel.

Ze kan geen campagne voeren, „op een bed van onware frames”, zei ze in de Volkskrant. „Ik kan zo niet de generaal zijn die haar troepen naar de overwinning leidt.”

Vrouwelijke 17de-eeuwse kolonialist Maria van Aelst krijgt in toneelbewerking weinig verdieping

admin
November 18, 2024
0

Er is een meme die vaak opduikt in de context van Amerikaans imperialisme en oorlogszucht. Op de tekening zien we een man en een vrouw met een Arabische achtergrond, in een bergachtig gebied. In de lucht hangen drie vliegtuigen met de Amerikaanse vlag erop, die bommen boven het landschap loslaten. De man kijkt met een blik van verwondering naar boven en zegt: „They say the next ones will be sent by a woman!” De vrouw slaat haar ogen neer en antwoordt: „Really makes you feel like you’re part of history.”

Ik moest aan de satirische cartoon denken bij het zien van De mannen van Maria, de theaterbewerking van de gelijknamige roman van Anneloes Timmerije. De voorstelling is een initiatief van actrice Anna Drijver, die tevens de hoofdrol speelt, en werd aangekondigd met dezelfde heldhaftige publiciteitstekst als het boek: „Het waargebeurde verhaal van een vrouw die in een bikkelharde tijd zag wat haar mogelijkheden waren, haar eigen weg koos en deed wat geen enkele vrouw voor haar had gedaan.” Expres of per ongeluk word je als kijker zo op het verkeerde been gezet. Wat hoofdpersonage Maria van Aelst namelijk heeft ‘gedaan’ is, zo blijkt uit de voorstelling: in het begin van de zeventiende eeuw net zo’n gruwelijke kolonisator van het latere Indonesië worden als de mannen om haar heen.

**Anna Drijver** in de voorstelling ‘De mannen van Maria’.

Eenzijdig perspectief

Toneelschrijver Maxine Palit de Jongh traceert in haar bewerking hoe Van Aelst van slachtoffer van het patriarchale systeem zélf tot dader werd. Als meisje wordt ze naar ‘de Oost’ verscheept als ‘volksplanter’: ze wordt op een ‘meisjesmarkt’ geveild aan de hoogste bieder om Batavia met witte kinderen te kunnen bevolken. Als haar eerste echtgenoot overlijdt, zet ze via een zaakwaarnemer een eigen handel in sieraden op, en laat zich in haar huishouden ondersteunen door enkele tot slaaf gemaakte vrouwen. Haar gruwelijkste daden komen voort uit haar seksistische indoctrinatie: omdat haar is ingepeperd dat haar enige bestaansrecht als vrouw voortkomt uit haar rol als moeder, drijft haar kinderloosheid haar tot het ontvoeren van de dochter van een van haar dienstmeisjes.

Hoewel Palit de Jongh twee passages heeft toegevoegd waarin dieren aan het woord zijn, als metaforen voor het land dat de Nederlanders exploiteren, blijft het eenzijdige perspectief van Van Aelst dominant in de voorstelling. Haar gebrek aan introspectie levert voor een hedendaagse theatervoorstelling onoverkomelijke problemen op: ze is in haar slaafse hunkering naar weelde, huwelijk en moederschap een voorspelbaar product van haar opvoeding en omgeving en wordt nooit een interessant individu. De conventionele spelregie van Olivier Diepenhorst biedt ook geen verdieping: het spel van Drijver toont weinig tegenkleur ten opzichte van de emoties die al in de tekst besloten liggen en neigt in haar portrettering van de personages die Van Aelst tegenkomt naar karikatuur.

Vanwege het gebrek aan opvallende regiekeuzes blijft onduidelijk wat Drijver nu precies zo interessant vond aan dit verhaal, en waarom ze het naar het toneel wilde brengen. De spanning tussen proto-feminisme en kolonialisme is te zwak uitgewerkt om te beklijven, waardoor je als kijker lang voor het einde je aandacht verliest.

Vogelgriep laait op bij Puttense kippenboerderij: ‘Zware klap’

admin
November 18, 2024
0

Laatste update:

14:27

Nederland was bijna een jaar lang vogelgriepvrij, maar in een biologisch leghennenbedrijf in het Gelderse Putten is het virus weer ontdekt. Om verdere verspreiding te voorkomen gaat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) de circa 23.000 kippen van het bedrijf ruimen. Dat meldt de Rijksoverheid maandag. De laatste uitbraak dateert van vorig jaar december.

Vogelgriep is net als het coronavirus een zoönose, een ziekte die zowel dieren als mensen kan treffen. Overigens worden kippen van het merendeel van de honderd varianten niet meer ziek. Vooral wilde vogels (als zwanen, ganzen en eenden) nemen het virus mee naar Nederland en dragen het virus bijvoorbeeld over via poep of veren. Het eten van eieren van besmette vogels is voor mensen niet gevaarlijk.

De uitbraak komt niet als een verrassing voor BBB-minister Femke Wiersma (Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur). „Dat dit vroeg of laat zou gebeuren, wisten we, maar het blijft ingrijpend”, schrijft ze op haar X-kanaal. „Ik kan mij voorstellen dat dit een zware klap is voor de betrokken pluimveehouder. We nemen passende maatregelen en houden de situatie nauwlettend in de gaten.”

Screening

De NVWA gaat de dertien pluimveebedrijven die in een zone van drie kilometer van de plek van de uitbraak liggen, klinisch screenen. Vervolgens zal de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) de betreffende boerderijen monitoren. Zo worden er bijvoorbeeld monsters van kadavers onderzocht en blijft de dienst contact houden met de bedrijven.

De 58 pluimveebedrijven die in een straal van tien kilometer liggen, mogen van de overheid geen „pluimvee en broed- en consumptie-eieren” vervoeren. Ook mag er geen mest van vogels en gebruikt strooisel worden afgevoerd. Bedrijven die naast vogels ook ander vee hebben, mogen ook niet de mest en het strooisel van andere dieren en dierlijke producten afvoeren.

LTO

De genoemde lokale maatregelen moeten verspreiding van de vogelgriep naar andere delen van het land voorkomen. Verder moet pluimvee in de buurt van Putten worden opgesloten in een hok en moeten hobbykippen worden afgeschermd, om de kans op contact tussen wilde besmette vogels en gehouden vogels te verkleinen. De NVWA gaat ook na of er producten of pluimvee van en naar de Puttense boerderij zijn vervoerd in de periode vóór de melding.

Boerenorganisatie LTO roept op tot een „onmiddellijke” landelijke ophokplicht, zo reageerde de organisatie maandagmiddag na bekendmaking van het nieuws uit Putten. „We zitten vanwege de vogeltrek in een risicovolle periode en zien ook besmettingen in omringende landen.”

De enige vrouw die keizer van China werd: Wu Zetian was machtig en meedogenloos – maar moorddadig?

admin
November 18, 2024
0

Als een vrouw uiterst intelligent en grenzeloos ambitieus is, doet dat zelfs tegenwoordig bij velen de wenkbrauwen fronsen. Laat staan in het China van de 7de eeuw.

In 624 krijgen houthandelaar Wu Shiyue en zijn vrouw een dochter. In die tijd geven Chinezen meisjes geen voornaam. Maar dit kind zou op latere leeftijd zichzelf een naam geven, als ze de eerste – en enige – vrouwelijke keizer van China is.

Hoe het burgermeisje Wu Zetian (wat niet de naam is die ze zichzelf gaf) het tot een van de machtigste vrouwen van haar tijd wist te schoppen, is onderwerp van de tentoonstelling Wu Zetian – De enige vrouwelijke keizer van China in het Princessehof in Leeuwarden.

Het museum neemt de bezoeker mee naar het begin van de Tang-dynastie (618-907). Aan de hand van Wu’s geschiedenis en opmerkelijk goed geconserveerde eeuwenoude objecten schetst de rijke expositie een beeld van deze fascinerende vrouw en het leven in het 7de-eeuwse China.

Mythes

Als Wu veertien is, neemt keizer Taizong het beeldschone meisje op in zijn harem – ze krijgt de bijnaam ‘de betoverende juffrouw Wu’. Als hij sterft, wordt ze naar een klooster gestuurd, maar opmerkelijk genoeg haalt Taizongs zoon, keizer Gaozong, haar terug en geeft haar een positie twee rangen onder de keizerin.

Hoe het Chinese hof er in die tijd uitziet, wordt op de tentoonstelling overtuigend in beeld gebracht met voorwerpen van keramiek maar ook van edelmetaal als zilver en goud, plus reproducties van muur- en zijdeschilderingen op de zaalmuren. Dames aan het hof zijn vaak hele dagen bezig met het verzorgen van hun uiterlijk, maar ze spelen ook spelletjes, musiceren of schrijven poëzie.

Hoe Wu zich een weg omhoog konkelt aan het hof, behoort tot een van de mythes die door de eeuwen heen rond haar zijn ontstaan. Vermoordt ze haar eigen dochter om de keizerin daarvan te kunnen beschuldigen? Tegenwoordig wordt gedacht dat het kindje aan wiegendood stierf – maar er rijzen ook nog beschuldigingen van hekserij aan het adres van de keizerin. Gaozong degradeert zijn echtgenote in 655 tot gewone burger, en kiest Wu als nieuwe keizerin.

Van Wu Zetian zelf zijn geen voorwerpen te zien op de expositie: haar met haar man gedeelde tombe in het Qianling Mausoleum blijft gesloten. Uit het graf van een schoondochter zijn wel fraaie artefacten te zien, zoals een puntgave, drievoetige pot en meerdere ragfijn gedetailleerde ruiterfiguren.

Hemelse koning, afkomstig uit de tombe van generaal An Pu en zijn vrouw. Sancai aardewerk, China, 709. (113 centimeter hoog).

Dekselpot met diamantpatroon, sancai aardewerk, China, 618-907. (30×24,5 cm.)

Vrouw te paard, sancai aardewerk, China, 618-907. (42×35 cm.)

Foto’s: Luoyang Museum

Hoogstaand vakmanschap

Veel van de tentoongestelde aardewerken stukken, vaak mens- of dierfiguren, zijn gemaakt van een speciaal soort keramiek. Sancai – letterlijk driekleurig – is crèmekleurig aardewerk dat vaak met twee of drie maar ook wel met meer heldere kleuren wordt geglazuurd.

De prachtige figuren geven zowel het hoogstaande vakmanschap van de Chinese pottenbakkers weer als de duurzaamheid van keramiek: zijn deze objecten echt al ruim duizend jaar oud? Mooie voorbeelden hiervan zijn een beeld van een ambtenaar waarvan het gezicht niet helemaal gelukt lijkt: hij heeft een scheve mond. Maar juist daardoor lijkt het beeld heel echt. De man kijkt met trotse blik en sardonische glimlach de hedendaagse wereld in. Een beeldje van een vrouw met schoudertas doet bijna modern aan. Net als veel vrouwen nu draagt ze de forse tas niet over de schouder, maar aan de arm, en gezien het formaat sleept ze heel wat spullen mee.

De zaalteksten zijn deels in de eerste persoon enkelvoud, zodat de keizer(in) zelf lijkt te spreken. Ze vertelt dat haar man wegens zijn slechte gezondheid veel staatszaken aan haar overlaat. Ze hervormt de landbouw met lagere belastingen en herverdeling van land, ze laat oorlogen voeren waardoor het Chinese rijk uitdijt. Dat wakkert welvaart en technologische vooruitgang aan.

Tijdens de Tang-dynastie kunnen de Chinezen al wit porselein maken: op de tentoonstelling zijn meerdere porseleinen stukken te zien, zoals een vaas met elegant slanke hals uit 709 – duizend jaar voordat in Europa het eerste porselein wordt gemaakt.

Soldaten te paard, muurschildering uit een tombe van de Tang-dynastie, Qianling Mausoleum, China, 618-907.

Luoyang Paviljoen, toegeschreven aan Li Zhaodao, China, 675-758.

Foto’s: Taipei National Palace Museum

Sociale hervormingen

Als Gaozong na een beroerte in 683 overlijdt, heeft Wu al zo’n twintig jaar de werkelijke macht in handen. Die weigert ze op te geven: twee van haar zonen zijn kort keizer, maar ze zet hen af en roept zichzelf in 690 uit tot keizer Wu Zhao. In de vijftien jaar dat ze in eigen naam regeert, voert ze onder meer sociale hervormingen door die meer ruimte geven voor ontwikkeling van gewone burgers. Dat maakt de keizer bij hen populair.

Ook geeft Wu Zhao ruimte aan meerdere religies. Het boeddhisme eert ze met haar bijdrage aan de Longmen-grotten in de provincie Henan: ze voegt, eerst samen met haar man en later zelf, tempels en beelden toe aan het complex. Beroemd is de kolossale zittende boeddha, waarvan het gezicht naar Wu zou zijn gemodelleerd. In de laatste zaal van de expositie wordt een spectaculaire poging gedaan om de grootsheid van dit complex weer te geven: de muren tonen metershoge foto’s van de vele beelden daar.

In 705, als Wu Zhao 81 en ziek is, dwingt een zoon haar afstand te doen van de troon. Hij eert haar wel met de titel Wu Zetian, ‘Wu de weg van de hemel volgend’. Na haar dood, enkele maanden later, wordt dat de naam waarmee ze de geschiedenis in gaat.

Meedogenloos was Wu Zetian ongetwijfeld, dat geldt voor vrijwel elke heerser van haar tijd. Maar dat ze voor de macht over vele lijken ging – inclusief die van familieleden – is waarschijnlijk geroddel van later datum, bedacht door geschiedschrijvers die een machtige vrouw een tegennatuurlijke gruwel vonden. Kwaadsprekerij ontkennen of proberen te nuanceren heeft amper effect, zien we ook nu nog. De enige vrouwelijke Chinese keizer ‘zelf’ haar verhaal laten vertellen en slechts summier aandacht besteden aan alle ongefundeerde mythes, is daarom een uitstekende keuze.

Aardewerk beeldje van een vrouwelijke polospeler, afkomstig uit Luoyang, China. (36,5×41×13 cm.)

Vrouwelijke drummer, sancai aardewerk, China, 618-907.

Vergulde bronzen draak, afkomstig uit een graftombe uit de Tang-dynastie, 618-907. (21,8×12,8 cm.)

Foto’s: Luoyang Museum, Luoyang City Cultural Relics and Archaeology Research Institute

Luister naar