Dirigent, organist en klavecinist Ton Koopman heeft de VSCD Oeuvreprijs gekregen. De prijs is een door de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD) onregelmatig uitgereikt eerbetoon aan podiumkunstenaars die een grote bijdrage hebben geleverd aan de Nederlandse podiumkunsten. Ton Koopman toert momenteel met zijn Amsterdam Baroque Orchestra door Nederland met de Brandenburgse Concerten van Bach. Hij kreeg de prijs vrijdagavond uitgereikt na een concert in Arnhem.
In een persbericht roemt de VSCD Koopman als een invloedrijke pionier in de oude muziek. „Zijn streven naar historische authenticiteit en muzikale perfectie heeft geleid tot baanbrekende uitvoeringen van werken van Bach, Händel en Buxtehude. Als oprichter van het Amsterdam Baroque Orchestra & Choir en initiator van de integrale opname van Bachs cantates heeft hij een blijvende stempel gedrukt op de internationale muziekwereld.” Ook zijn rol als docent en mentor van jonge musici en zijn inzet om Nederlands orgelrepertoire op de kaart te zetten worden genoemd.
Koopman richtte zijn Amsterdam Baroque Orchestra op in 1979. „De Johannes Passion deden we in die beginjaren in jeans. Het koor stond te heupwiegen, gewoon omdat ze het mooie muziek vonden”, vertelde hij bij het tienjarig jubileum. Inmiddels is Koopman 80. In een interview in NRC mijmerde hij vorig jaar over het begin van zijn carrière: „Ik ging vanaf mijn tiende op de fiets orgels bekijken in een omtrek van dertig kilometer rond Zwolle. In die tijd kon je in dat gebied zeker duizend orgels vinden.” Hij uitte ook zijn zorgen: „Waar ik me weleens zorgen over maak, is de aanwas van organisten. Ons beroep behoort tot de slechtst betaalde in de muziek.”
Lees ook
Ton Koopman: „Ik ging vanaf mijn tiende op de fiets orgels bekijken”
Het is na Gustav Leonhardt (2006, Koopmans klavecimbel-leraar) en Frans Brüggen (2007) de derde VSCD Oeuvreprijs die naar een klassiek musicus gaat, voor de derde keer in de oude-muziek-hoek. Andere winnaars waren onder anderen Rudi van Dantzig (2003), Youp van’t Hek (2016) en Tineke Schouten (2017).
Ton Koopman richtte in 1979 zijn eigen ensemble op: het Amsterdam Baroque Orchestra & Choir.
Natúúrlijk ging Femke Bol dit niet uit handen geven. In de finale van de 4×400 meter voor vrouwen bleef het zondagavond lang spannend, toen Bol en de Britse slotloopster naast elkaar de laatste bocht indoken. Maar toen zette Bol, indoor de snelste vrouw op de 400 meter ooit, aan en werd het gat met elke pas groter. Op de streep was het verschil ruim een halve seconde – en het gejuich oorverdovend.
Voor het oog van koning Willem-Alexander pakte de Nederlandse equipe zondag op de slotdag van de EK indoor atletiek in Omnisport in Apeldoorn de een na de andere Europese titel. De sfeer, begeleid door de muziek van Snollebollekes, was de hele dag ronduit feestelijk, maar het luidst werd er toch gejoeld toen Bol in haar eentje op de finish afstormde.
Na afloop sprong Bol van links naar rechts, ze sloeg het stokje uit blijdschap in de lucht. „Ik had niet willen missen om hier zo te staan met de vrouwenploeg, met de mix [gemengde aflossingsploeg]”, zei ze, kijkend naar de rest van het team. „Met al dat publiek krijg je toch een boost, dat geeft zoveel energie. Dit is echt geweldig.”
Twee races, twee keer goud, en het indoorseizoen voor Bol zit er alweer op. Het gezicht van de Nederlandse atletiek liep dit toernooi in eigen land twee estafettes maar geen 400 meter, de afstand waarop ze wereldkampioen en wereldrecordhoudster is. Bij haar afwezigheid werd Lieke Klaver Europees kampioen. Ook de wereldkampioenschappen in China over twee weken slaat Bol over.
Het is een beslissing die de 25-jarige Bol vorig jaar voor zichzelf al nam, vlak na de Olympische Spelen in Parijs. Normaliter laat ze het afhangen van haar vorm in het voorseizoen: is die goed, dan doet ze mee aan het indoorcircuit; en dat was de afgelopen jaren telkens het geval.
Achtbaan
Ook dit jaar zat het goed met haar vorm, vertelde Bol twee weken geleden. Maar er speelde dit keer wat anders mee: „Ik heb eigenlijk sinds de Olympische Spelen van Tokio [in 2021] niet echt een moment rust gehad”, zei Bol. Telkens ging ze van wedstrijd naar wedstrijd, indoor en outdoor, telkens werden de resultaten mooier, als een „achtbaan die voornamelijk omhoog gaat”.
Heel erg leuk, zei Bol, maar niet alleen maar mooi. „Als ik dacht dat er niet meer op me af kon komen, dan gebeurde dat wel. Dan werd ik dubbel wereldkampioen, dan kwam er weer meer op me af. Dan pakte ik het wereldrecord, nog meer.”
Al die aandacht en verwachtingen kosten Bol energie. Ze is zó competitief dat ze haar voorbereidingen voor wedstrijd niet half kan doen, zei haar coach Laurent Meuwly. „Ze doet niet mee voor de lol, dan wil ze presteren.” Volgens hem had Bol mentale rust nodig om straks weer op haar topniveau te komen en nog beter te worden.
Het plezier in haar sport was het afgelopen jaar wat minder, gaf Bol toe. „Niet dat ik geen plezier had, maar ik legde mezelf zoveel druk dat het bij trainingen af en toe minder was dan ik wilde.” Dat heeft allemaal met haar perfectionisme te maken, dat richting wedstrijden altijd de kop opsteekt. „Nu was die stress er een stuk minder, omdat er geen wedstrijd aan kwam.”
Bol is op een punt in haar carrière aanbeland dat ze het zich kan veroorloven. Ze is inmiddels olympisch kampioen, meervoudig wereld- en Europees kampioen en wereldrecordhouder. „Elke medaille die je eigenlijk kan willen, heb ik intussen. Het is goed om daar met wat tijd en afstand naar te kunnen kijken. Ik wil het kunnen waarderen, want het is heel bijzonder wat ik meemaak.”
Experimenteren
Dit post-olympisch jaar bood Bol een kans haar seizoen anders in te delen. „Ik heb zo vaak ervoor gekozen om een wedstrijd toch wel te lopen. Dus nu ga ik een keer ‘nee’ zeggen en kijken of ik er spijt van krijg.” Dat de WK atletiek in Tokio dit jaar pas half september in plaats van begin augustus plaatsvinden, is een extra reden; de weg naar haar absolute piek dit seizoen is nog lang.
Dankzij haar besluit kon Bol meer trainen dan in andere jaren, en „harder dan ooit”, zei ze. Terwijl de rest van de trainingsgroep onder coach Meuwly zich ging toeleggen op deze EK, bleef Bol werken aan haar uithoudingsvermogen en snelheid. Ze heeft meer op de horden kunnen trainen dan in voorgaande seizoenen, en is samen met Meuwly met haar stappenritme tussen de horden aan het experimenteren.
Het doel blijft de komende jaren op de 400 meter horden de beste te zijn en olympisch kampioen te worden. Dit jaar wil Bol echter zo min aan de Olympische Spelen denken. „Even is de druk eraf.”
Lieke Klaver op weg naar de Europese titel op de 400 meter. Foto Iris van den Broek/ANP
Maar een Europees toernooi in eigen land kon ze niet overslaan, zei Bol. „Wie wil er nou niet op een thuistoernooi lopen?” De laatste keer dat een atletiektoernooi in Nederland werd georganiseerd, de EK in Amsterdam in 2016, was Bol vrijwilliger en scande ze toegangskaartjes. „Ik denk niet dat ze had meegedaan als dit toernooi niet in Nederland was geweest”, zei haar coach Meuwly.
De estafettenummers boden Bol een compromis: wel in actie kon komen in teamverband zonder voor zichzelf de stress op te hoeven zoeken. Twijfel over haar vorm had ze vooraf niet, ook al had ze niet specifiek naar dit toernooi toegewerkt. „Ik ga er wel vanuit dat ik het stokje goed kan thuisbrengen.”
Dat gebeurde – en ook zonder topvorm maakte Bol het verschil. Eerst donderdag op de 4×400 meter gemengde estafette, waar Bol in de finale als slotloopster het stokje in derde positie kreeg overhandigd, en toen begon aan een haar typerende inhaalrace.
Zondag leidden de Nederlandse vrouwen van start tot finish. Bol hoefde het alleen maar af te maken, en deed dat overtuigend.
Wanneer Bol weer te bewonderen zal zijn tijdens een atletiekwedstrijd weet ze zelf nog niet. Uitkomen op de 4×400 meter tijdens de WK estafette in China in mei is een optie. Voor de 400 meter horden denkt Bol aan medio juni. „Ik denk dat ik uiteindelijk wel veel races ga lopen. Maar het is niet zo dat ik vroeger in de buitenlucht ga starten omdat ik nu geen wedstrijden loop. Uiteindelijk moet ik eind september pieken.”
Lees ook
Vijf keer goud voor Nederland op slotdag EK indoor atletiek, diskwalificatie estafettevrouwen teruggedraaid
De Roemeense kiesraad heeft besloten dat de pro-Russische presidentskandidaat Calin Georgescu niet mee mag doen aan de verkiezingen die in mei plaatsvinden. Dat meldden Roemeense media zondag. Na de bekendmaking van het nieuws zou voor het centrale electorale bureau in de hoofdstad Boekarest onrust zijn uitgebroken, ook zou de politie met traangas hebben gespoten.
In november won de extreem-rechtse Georgescu uit het niets de eerste ronde van de presidentsverkiezingen met 23 procent van de stemmen – volgens de peilingen zou hij op 5 procent uitgekomen zijn. Het succes was deels te verklaren door een gecoördineerde campagne via TikTok, waarbij volgens de Roemeense veiligheidsdiensten mogelijk sprake was van Russische inmenging. Daarop besloot het Constitutioneel Hof van Roemenië de uitslag ongeldig te verklaren en er werden nieuwe verkiezingen gepland in mei.
Het besluit stuitte op weerstand, onder meer van de inmiddels in Amerika aangetreden vicepresident JD Vance. Georgescu kreeg recent ook bijval van Trump-adviseur Elon Musk nadat hij werd aangehouden door het Roemeense Openbaar Ministerie op verdenking van – onder andere – handelen in strijd met de grondwet. Afgelopen donderdag werd de Roemeen in het ongelijk gesteld door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in een zaak die hij had aangespannen over het schrappen van de verkiezingsuitslag van november.
Lees ook
Twijfels over TikTok en fraude na verrassende uitslag van Roemeense presidentsverkiezingen
De Nederlandse atletiekploeg heeft in Apeldoorn de beste Europese kampioenschappen indoor atletiek ooit beleefd. De ploeg behaalde op de kunststofbaan in Omnisport in totaal negen medailles, waarvan zeven gouden. Daarmee werden de zeven medailles van de kampioenschappen in Istanbul (2023) en Torun (2021) overtroffen.
Samuel Chapple leverde een stunt op de 800 meter. Hij verraste met het goud in een Nederlands record van 1.44,88. Chapple haalde dankzij een geweldige eindsprint vlak voor de finish de Belgische favoriet Eliott Crestan in.
Menno Vloon steeg boven zichzelf uit bij het polsstokhoogspringen. De 30-jarige Zaankanter verraste met de gouden medaille. Hij zweefde naar een hoogte van 5,90 meter, onder zijn Nederlands record van 5,96 meter. Het is ook zijn eerste medaille op een internationaal kampioenschap.
Toch geen diskwalificatie
Jessica Schilder bekrachtigde haar favorietenrol bij het kogelstoten, de 25-jarige atlete uit Volendam stootte de 4 kilo zware kogel naar haar eerste Europese indoortitel met een afstand van 20,69 meter. Dat is een Nederlands record en de verste stoot ter wereld van dit jaar.
Ook de mannen van de 4×4 estafette wonnen een verassende gouden medaille. Eugene Omalla, Nick Smidt, Isaya Klein Ikkink en Tony van Diepen kwamen tot een tijd van 3.04,95 en hielden daarmee Spanje en België achter zich.
Lieke Klaver en Femke Bol leken ieder hun tweede gouden medaille op de EK te hebben veroverd met de 4×400 meter estafette. Ze noteerden samen met Nina Franke en Cathelijn Peeters een tijd van 3.24,34, wat neer zou komen op een Nederlands record en de beste tijd van de wereld dit jaar. Kort na de race werd bekend dat de ploeg werd gediskwalificeerd wegens hinderen. Dat werd een half uur later weer ingetrokken, waardoor de gouden medaille voor de estafetteploeg toch blijft staan.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data128934247-e8239e.jpg|https://images.nrc.nl/GbLbS5VjIxKIAl3jk7g__cGQaj8=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data128934247-e8239e.jpg|https://images.nrc.nl/W-77K5yAasTxymayf9Lu5XhEbVM=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data128934247-e8239e.jpg)
