N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Uitstel van betaling Mediabedrijf Vice heeft uitstel van betaling aangevraagd. Het verdienmodel was het struikelblok, net als voor andere sites die ooit als de toekomst van de media werden gezien .
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data100558752-bc6a2e.jpg)
De digitale nieuwssite Vice leek zo’n vijftien jaar geleden nog de toekomst van de media te belichamen. Gericht op een jong publiek, met behalve artikelen en fraaie fotografie ook online video, wat in die dagen uitzonderlijk was. En met een eigen, dwarse keuze van onderwerpen, waarmee Vice zich onderscheidde van de gevestigde media, die nog bezig waren uit te vinden hoe ze in het digitale tijdperk konden overleven.
Maar deze maandag vroeg moederbedrijf Vice Media in New York uitstel van betaling aan. Een consortium van kapitaalverschaffers dat al eerder geld in het bedrijf had gestopt, zou bereid zijn Vice te kopen voor 225 miljoen dollar (207 miljoen euro). Een schamel bedrag voor een bedrijf waarvan de waarde in 2017 werd geraamd op 5,7 miljard dollar (5,2 miljard euro).
Destijds wierpen Disney en mediamagnaat Rupert Murdoch nog begerige blikken op Vice, en investeerden ook honderden miljoenen dollars in het hippe bedrijf. Met zijn digitale mix van nieuws, amusement en lifestyle wist Vice een jong publiek te bereiken, dat de gevestigde media maar moeilijk voor zich konden winnen.
Maar onverwacht komt het slechte nieuws voor Vice niet. Al eerder vonden bezuinigingsoperaties en ontslagrondes plaats (twee weken geleden vielen er nog meer dan honderd ontslagen). In januari werd bekend dat het bedrijf op zoek was naar een koper, en twee weken geleden dat het afstevende op uitstel van betaling. De potentiële kopers (Fortress Investment Group, Soros Fund Management en Monroe Capital) hebben financiële middelen toegezegd om Vice voorlopig in de lucht te houden.
Wat de gevolgen zijn voor Vice Nederland is nog onduidelijk. Hoofdredacteur Giselle Micolo wil geen toelichting geven op de situatie. De Nederlandse site brengt en vertaalt Amerikaanse producties, maar heeft ook een redactie in Nederland die eigen werk maakt – zij het minder dan in de hoogtijdagen. Videoproducties van Vice werden tussen 2017 en 2020 door Ziggo doorgegeven op de kabel.
Digital darlings
Het ontwikkelen van een duurzaam verdienmodel bleek moeilijker dan gedacht voor Vice, net als voor andere digital darlings die het medialandschap in de 21ste eeuw op zijn kop leken te gaan zetten. Vorige maand maakte Buzzfeed bekend het ooit spraakmakende BuzzFeed News te sluiten, als onderdeel van een grote bezuinigingsoperatie. De eigenaar van The Daily Beast zou al maanden op zoek zijn naar een koper, en Vox Media krimpt zijn personeelsbestand in.
Een aantal tegenvallers en misrekeningen speelden en spelen de digitale nieuwssites parten. De snelle groei die ze doormaakten, werd in belangrijke mate gedreven door de opkomst van Facebook en later ook andere sociale media, waaronder YouTube (onderdeel van Google). Doordat hun producties op sociale media gedeeld werden en soms ‘viraal gingen’, wisten de sites een veel groter publiek te bereiken dan op eigen houtje ooit was gelukt.
Met een groot jong publiek zouden de adverteerders snel volgen, was de verwachting. Maar een groot bereik bleek zich niet automatisch te vertalen in inkomsten, laat staan winst – een harde les die ook start-ups in andere sectoren moesten leren.
Ondertussen leidde de afhankelijkheid van sociale media voor Vice en andere media na enkele jaren tot een nieuw probleem. Toen Facebook besloot berichten tussen vrienden en familie prioriteit te geven boven nieuwsartikelen, liep het aantal mensen dat producties van Vice en andere nieuwssites onder ogen kreeg weer snel terug.
Vice, waarvan de producties gratis te lezen en bekijken zijn, kwam verder in het nauw toen ook nog de inkomsten uit reclame steeds meer opdroogden. De meeste reclamegelden werden opgeslokt door Facebook en Google.
Punkblad
Vice begon in de jaren negentig in het Canadese Montreal als een punktijdschrift, dat met subsidie voor een jong publiek schreef over onder meer muziek, beeldende kunst, drugs, seks en trends in de jeugdcultuur. De aanvankelijke naam, Voice of Montreal, veranderde na een paar jaar in Vice, en in 1999 verhuisde het inmiddels succesvolle blad naar New York.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2019/06/data46124482-248f5b.jpg)
Daar volgde de expansie online en maakte Vice naam met korte en ook langere video’s en documentaires. Reportages in conflictgebieden en landen in Azië, Afrika en Latijns-Amerika, waar het Amerikaanse publiek niet automatisch warm voor liep en waar veel Amerikaanse media zich niet aan waagden, durfde Vice wel aan. Naast Vice News zette het bedrijf nog een reeks andere digitale kanalen op en ging het films maken voor streamingdiensten. Behalve mediabedrijven stak ook private equity honderden miljoenen in het veelbelovende mediabedrijf.
Vice opende kantoren en sites in tal van landen, deels door overnames, en wilde „het nieuwe CNN” worden, zoals in 2017 de toenmalige topman (tevens een van de oprichters) Shane Smith zijn ambitie uitdrukte. Ook in de VS maakte Vice spraakmakende reportages, zoals een veel geprezen, en veel bekeken, documentaire over een demonstratie van extreemrechtse witte nationalisten in Charlottesville. De film legde „de gruwel van neonazi’s in Amerika” bloot, schreef The Guardian.
Maar het tij keerde. In 2018 schreef Disney 157 miljoen dollar af van de 400 miljoen die het in Vice geïnvesteerd had. Shane Smith moest in dat jaar opstappen na klachten over seksueel grensoverschrijdend gedrag. Zijn opvolger Nancy Dubuc slaagde er ook niet in Vice winstgevend te maken en vertrok eind februari.
