Met een beetje geluk, en goed weer, is dit weekeinde een heldere komeet te zien aan de westelijke avondhemel. De komeet C/2023 A3 Tsuchinshan-ATLAS, met een fraaie en heldere staart, is dan misschien zelfs bij daglicht zichtbaar.
Zeker is dat nog niet, zegt Esther Hanko, amateur-kometenjager en medewerker van het astronomische Anton Pannekoek Instituut in Amsterdam. „Bij kometen is het altijd een beetje onzeker hoe helder ze nu precies zullen zijn. Maar bij deze was driekwart jaar geleden al duidelijk: dit zou wel eens een hele leuke kunnen worden.”
De komeet, genoemd naar de twee astronomische observatoria in China en Zuid-Afrika die hem in 2023 ontdekt hebben, is een klomp ijzig gruis van zo’n twee kilometer doorsnee. Hij is afkomstig uit de buitenste regionen van het zonnestelsel. Zijn elliptische, ofwel afgeplatte, baan zwiept hem vlak langs de zon.
Avondschemering
Tot begin oktober was Tsuchinshan-ATLAS vanaf het zuidelijk halfrond in de ochtendschemering te zien met het blote oog. „Ik heb heel mooie foto’s gezien”, zegt Hanko. In het weekeinde komt hij achter de zon vandaan, en zal hij in het noordelijk halfrond te betrappen zijn in de avondschemering, direct nadat de zon ondergaat.
Doordat de zon de komeet met zijn staart van uitgewasemd stof en damp, van achteren beschijnt, licht de staart helder op, een effect vergelijkbaar met rook op een podium waar toneellampen op schijnen. Hanko: „Op 12 oktober staat hij nog heel dicht bij de zon, in de dagen daarna komt hij steeds verder van de zon te staan, en is hij beter te zien, maar dan zal ook de helderheid afnemen.”
Vermoedelijk wordt Tsuchinshan-ATLAS na zijn bezoek het zonnestelsel uitgezwiept, en zien we hem nooit meer terug. Ook is er nog een kleine kans dat hij onderweg in stukken breekt, zoals de langverwachte maar tegenvallende komeet ISON in 2013 deed. Je weet het nooit met kometen, en dat maakt de jacht ook spannend, zegt Hanko. „Ze zeggen wel: kometen zijn net katten. Ze hebben een staart en ze zijn onvoorspelbaar.
