Likkebaardend stortten de deskundigen aan de desk van RTL Boulevard zich op de talkshow-oorlog waarin de publieke concurrentie zichzelf heeft gestort. Eva Jinek krijgt na de zomer het vroege timeslot van Khalid & Sophie, Khalid & Sophie schuift door naar het tijdstip van Op1 en Op1, ai, dat dondert van het randje. Terwijl entertainmentdeskundige Rob Goossens bij RTL Boulevard volop speculeerde over hoe Eva Jinek het gat tussen haar salaris bij RTL (1,2 miljoen) en dat bij AVROTROS (maximaal twee ton) zou dempen, tikten de redacteuren van Op1 een woedende brief aan het NPO-bestuur. Het bestuur was zo druk geweest met stuivertjewisselen tussen de talkshows, dat ze er (nog) niet aan toegekomen waren de redactie in te lichten over de opheffing van hun programma. De redacteuren en presentatoren kwamen het woensdag te weten via een pushbericht van het AD.
Een paar woorden uit die brief bleven hangen: hart en ziel gewerkt, verbazing, onheus en onfatsoenlijk. In die sfeer en met die bewoordingen eindigde dezelfde avond de documentaire Utopie van Sofie. Bijna een vol uur lang zag ik een bevlogen juf aan het werk, oké, ze was een beetje druk, tikje chaotisch misschien, maar dat gaf Sofie van de Waart zelf grif toe. Ze had „zeer ernstige ADHD”, was daar op haar 34ste achtergekomen, na een moeizame schooltijd, lastige loopbaan en een burn-out.
Sofie is specialist hoogbegaafdheid en we zien haar aan het werk bij Explora in Breda. Haar klasje is gevuld met hoogbegaafde leerlingen van twee Bredase scholen. Hoogbegaafd ben je met een IQ van 130 of hoger. De kinderen uit de groepen 4 tot en met 7 die halve dagen naar Explora mogen, worden niet van tevoren getest of doorgemeten. Het zijn ook niet per se de kinderen die de hoogste scores halen of de mooiste rapporten hebben. Juist niet, zegt juf Sofie. Een hoogbegaafd kind kan onderpresteren, weet ze uit eigen ervaring. „Ze uiten hun verveling door de klieren en te kletsen.” Blijft hun begaafdheid ongesignaleerd dat kunnen ze boos en opstandig worden, depressief raken of anorexia ontwikkelen.” Het zijn, zegt zij, kinderen die extra prikkels, uitdaging en aandacht nodig hebben.
Olivier (10) zegt dat hij vaak wakker ligt van het klimaat. De hongersnood, overstromingen en tornado’s die er zullen komen. „De volgende dag ben ik heel moe. Dan weten mijn ouders: hij heeft weer de hele nacht ergens over nagedacht.” De ouders van Anil (10) wisten wel dat hij slim was, ze dachten zelf aan „mavo of vwo” voor hem. Dat hij met een IQ van 133 het hoogste scoort van alle kinderen, is „eerlijk gezegd boven verwachting”. Voor de moeder van Madelief is haar IQ van 132 daarentegen geen verrassing.
Sofie van de Waart schrijft onder de naam Sofie Govaert onderwijscolumns voor Trouw. Op haar site zag ik dat ze zelf een documentaire-idee had ingediend bij Omroep MAX voor een portret van haar leerling Jan. Het is een portret van haar geworden, gemaakt door Paul Sin Nam Rigter.
Nèt gewone kinderen
Ik vond er van alles van, van de documentaire, alleen weet ik even niet welke emotie de overhand heeft. Irritatie: om de exclusieve behandeling van hoogbegaafde kinderen. Genoegen: want de kinderen leven zichtbaar op. Herkenning: het zijn nèt gewone kinderen die wijze dingen zeggen. Of is het gewoon pure jaloezie. Zouden niet álle kinderen opbloeien van extra prikkels, uitdaging en aandacht? Floreert een stuk makkelijker ook, in een klas met 22 kinderen en vier juffen.
Een juf als Sofie wil elk kind wel. Alleen, niet elke onderwijsinstelling wil Sofie als juf. Dat blijkt aan het eind van de documentaire als ze in de klas een mailtje ontvangt waarin de directie haar meedeelt verder af te zien van haar diensten.
Leeslijst
