N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
ZAP Uiteraard was de jonge leeftijd van Klaus Mäkelä (27), de toekomstige chef-dirigent van het Concertgebouworkest, een onderwerp bij zijn optreden in College Tour. „Ik heb onderbroeken die ouder zijn dan hij’’, zei een orkestlid.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data106096873-1823a8.jpg)
Liefhebbers van klassieke muziek hadden een topdag. Maar liefst drie tv-programma’s waren zondag gewijd aan klassiek – de kunstvorm waar de publieke omroep doorgaans niet zo’n zin in heeft omdat koning kijkcijfer meer van populaire muziek houdt. Zelden heb ik zo’n lange stoet opgetogen mensen gezien, die gelukkig zijn omdat ze hun leven aan de schoonheid hebben gewijd.
Dat begon al ’s ochtends, bij Podium Klassiek (voorheen Podium Witteman). Het befaamde muziekprogramma dat al acht jaar op hoog niveau presteert, had dit keer de beroemde violist Maxim Vengerov. Ook al zo’n opgewekte, zachtaardige man. Dat terwijl hij in zijn jeugd in Siberië met harde hand les kreeg. Viool spelen deed hij als kind niet alleen voor zijn plezier, legde hij uit, het was overleven: als hij goed genoeg was, betekende dat een kans om te ontsnappen naar het Westen.
Twan Huys had in College Tour ook een beroemde musicus: de Finse dirigent en cellist Klaus Mäkelä (27). De toekomstige chef van het Koninklijk Concertgebouworkest had voor de gelegenheid het orkest meegenomen. Ze speelden een paar stukken, snel, kort, opgewekt – het blijft televisie.
De jonge dirigent – ietwat lomp aangekondigd als „de Max Verstappen van de klassieke muziek” – bleek ook een begaafde geïnterviewde, in die zin dat hij soepel om de vragen heen laveerde. Tegelijk zorgde hij ervoor dat zijn antwoorden amusant genoeg bleven. Veel te vrezen had hij niet want iedereen had alleen maar lof voor de dirigent.
Uiteraard was zijn jonge leeftijd een terugkerend onderwerp. „Ik heb onderbroeken die ouder zijn dan hij’’, zei een orkestlid. Een ander trachtte dit te relativeren door erop te wijzen dat Haitink en Mengelberg ook zo jong waren toen ze bij het orkest kwamen – waarmee hij Mäkelä meteen tussen de allergrootsten plaatste. „We willen van Klaus Mäkelä geen Jezus maken”, zei Twan Huys nog, maar daar leek het toch wel op. En misschien is Mäkelä ook gewoon de verlosser: een opgeruimde jongeman met een gave. Hij doet het Concertgebouworkest weer opbloeien. Een orkestlid zei: „Toen Klaus kwam, ging het licht weer aan.”
Seksueel wangedrag
Dat was hard nodig want Mäkelä trof in Amsterdam een orkest in de kreukels. Zijn voorganger Daniele Gatti was ontslagen na meerdere meldingen van seksueel wangedrag. Dat Gatti niet de enige is, meldde het programma Pointer dat onderzoek deed naar grensoverschrijdend gedrag in de klassieke muziek. Het begon meteen schrijnend met een voormalige trompettist die nu werkt in de controlekamer van de spoorwegen. Ze vertelde over de eindeloze reeks grappen over seks en haar lichaam die ze van haar mannelijke collega’s moest verduren. Toen ze zei dat ze het niet zo leuk vond dat iedereen steeds over haar borsten praatte, kreeg ze te horen dat ze dat beter niet kon zeggen. Anders zou ze niet meer gevraagd worden. Dat bleek inderdaad de prijs voor haar toenemend verzet. Daarom werkt ze nu met treinen. Terwijl de trompet haar grote liefde is.
Het grootste probleem, zo meldde Pointer, vormen de conservatoria, waar meisjes les krijgen van machtige mannen die over hun toekomst beslissen. Ze zitten vaak langdurig aan één docent vast, die ook thuis les geeft. Andere MeToo-ingrediënten: een informele sfeer tussen studenten en docenten, waarbij drankgebruik gewoon is. Verder: kleine wereld, zware concurrentie, hoge eisen. Terwijl we een xylofoon zagen spelen, kwam een lange rij appjes langs waarin een docent een studente bestookte met seksuele opmerkingen. Toen zij zich hierover beklaagde bij een andere docent, ging die er ook nog even overheen. Presentatrice Roos Abelman schudde herhaaldelijk haar hoofd: het leek zo’n brave, beschaafde wereld.
