Tom Cruise in tien films: van Top Gun tot Mission Impossible

Posted on July 11, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Films met Tom Cruise 61 jaar is hij, en nog steeds doet hij veel van zijn stunts zelf. Maar over Scientology hoor je superster Tom Cruise niet meer. Donderdag is het eerste deel van het tweedelige slotakkoord van actiereeks Mission Impossible te zien: Dead Reckoning. Zijn loopbaan in tien films.

Coen van Zwol

11 juli 2023 om 15:04

Leestijd 3 minuten

1Top Gun (1986)

Hij had zich al bewezen als tieneridool in Risky Business, maar was Tom Cruise Mapother IV een blijvertje in Hollywood? Na het floppen van fantasyfilm Legend in 1985 was er twijfel over Top Gun, dat tot de meest succesvolle rekruteringsfilm ooit uitgroeide. Als marinepiloot Maverick bleek Tom Cruise een sensatie: een briljant, arrogant lefgozertje dat na het verlies van zijn beste vriend levensernst en succes vindt. Die rol – ettertje wordt in tegenslag volwassen – speelde hij talloze malen: als jonge oplichter in biljartfilm The Colour of Money, barman in Cocktail, racekampioen in Days of Thunder.

2Rain Man (1988)

Achter alle branie schuilt een mishandeld kind: Tom Cruise groeide op met een nare, onvoorspelbare vader, volgens Cruise „het soort mens dat jou schopt als het tegenzit”. In Rain Man zijn vader-issues de sleutel tot het karakter van gladjanus Charlie Babbitt: hij ontvoert zijn autistische broer Raymond (‘Rain Man’) als zijn overleden vader hem onterfd heeft. Tijdens een roadtrip krijgt hij een band met zijn broer en groeit hij op: een echte Tom Cruise-film dus, maar nu op niveau. Rain Man won Oscars voor beste film, regie, script én acteur – voor Dustin Hofmann, niet voor Cruise.

3Born on the Fourth of July (1989)

Zelf verdiende Cruise een eerste Oscarnominatie als acteur met Vietnamepos Born on the Fourth of July van Oliver Stone. Veteraan Ron Kovic is een jonge patriot die in een rolstoel uit Vietnam terugkeert en zich als hippie-activist tegen de oorlog keert. Een intense tour de force: naïeve branie slaat om in doodsangst, wanhoop, depressie, razernij. En ook hier groeide een overmoedig haantje door tegenslag.

4Interview with the Vampire (1994)

Een schurk had hij ook in huis, en hoe: als immorele, speelse vampiersadist Lestat blies Tom Cruise homo-erotisch epos Interview with the Vampire over emovampier Brad Pitt leven in. De kooltjes in Lestats ogen bij zijn wandaden zijn authentiek: zo kijkt Cruise als hij over zijn eigen, soms licht sadistische grappen vertelt. Zijn beste schurk is de filosofische, onpeilbare huurmoordenaar Vincent in Collateral (2004), waarin hij speelt met taxichauffeur Jamie Foxx. Zonde dat Cruise zo weinig schurken speelde.

Lees de NRC-recensie van ‘Interview with the Vampire’ uit 1994: Slechte karakters, sadisme, lijken en vooral veel bloed

5Mission Impossible (1996)

Superster Cruise miste nog een eigen ‘franchise’: een actiereeks als Terminator, Rambo, Die Hard. In die leemte voorzag Brian De Palma’s update van een oude series over supergeheim agent Ethan Hunt. Anders dan de grove spierbundels van de jaren tachtig opereert Hunt hightech, soepel, klinisch en cerebraal: een actieheld voor het opkomende internettijdperk. In de 21ste eeuw bleek Mission Impossible – inmiddels aan deel 7 toe – een reddingsboei voor Cruise. Wat er verder ook mislukte, dat niet.

Lees de NRC-recensie uit 1996: De Palma maakt een bijna abstracte actiefilm

Mission Impossible is te zien op Sky Showtime

6Eyes Wide Shut (1999)

Zijn apex als acteur bereikte Cruise eind jaren negentig, met Oscarnominaties voor Jerry Maguire (1997) en P.T. Andersons Magnolia (2000), waar hij een met ‘daddy issues’ worstelende, Andrew Tate-achtige macho-goeroe speelt: „Tame the cunt!” Met toenmalig echtgenote Nicole Kidman stelde Cruise zich kwetsbaar op in de laatste film van een minstens zo sluwe controlfreak: Stanley Kubrick. Eyes Wide Shut is een droomfilm over seksuele jaloezie en lust die uitmondt in een fameuze orgie.

Lees de NRC-recensie uit 1999: Tastbare momenten in cerebrale droom

7War of the Worlds (2005)

In de 21ste eeuw focuste Cruise op genre, op actie, misdaad en sci-fi – zijn favoriete genre. Met grote namen als Michael Mann of Steven Spielberg, met wie hij in 2002 Minority Report maakte, en in 2006 de door 9/11 geïnspireerde ondergangsfantasie War of the Worlds. Bij de promotie van die film maakte hij zichzelf belachelijk met een overspannen liefdesverklaring aan actrice Katie Holmes bij Oprah. Cruise, toplid van de sinistere Hollywoodsekte Scientology, was zijn geloof actief en arrogant gaan uitdragen en leek zich een Übermensch te wanen. De reputatieschade was groot.

Lees de NRC-recensie uit 2006: Aliens zijn slechts decor in ‘War of the Worlds’

War of the Worlds is te zien op Sky Showtime

8Tropic Thunder (2008)

Een ontnuchterde Cruise moest nu puin ruimen. Dat hij in Valkyrie kolonel Von Stauffenberg speelde die in 1944 een mislukte aanslag op Hitler pleegt, viel in Duitsland slecht: een lid van een totalitaire sekte zou zo’n rol niet mogen spelen. Beter voor zijn imago was een grappige bijrol als filmproducer Les Grossman in Hollywoodsatire Tropic Thunder. De kalende Grossman is een halfgeschifte tiran die vernedert, intimideert, scheldt en rare machodansjes uitvoert. Het werd gezien als welkome zelfspot.

De NRC-recensie uit 2008: Lees dit niet als je Jack Black niet kunt uitstaan

Tropic Thunder is te zien op Sky Showtime

9Edge of Tomorrow (2014)

Maar was het tijdperk-Cruise toch niet gewoon voorbij? Velen schreven hem af toen twee op zich knappe en ingenieuze scifi-films op rij flopten: Oblivion (2013) en Edge of Tomorrow (2014). In die laatste moest Cruise in Groundhog Day-stijl telkens een veldslag tegen aliens overdoen – totdat hij niet langer sneuvelt. Naast Mission Impossible leek Cruise alleen nog winstgevend in goedkope actiefilms, zoals zijn Jack Reacher-reeks.

Ondanks de actie en een intelligent script werd Edge of Tomorrow een flop. Zes verklaringen.

Edge of Tommorow is te zien op HBO Max

10Top Gun: Maverick(2022)

Of zat er nog wat in de tank? Top Gun: Maverick was een zogeheten ‘legacy sequel’: een verhulde remake van Top Gun met een mix van oude en nieuwe acteurs. Als piloot op leeftijd overtrof Tom Cruise met een mondiale recette van bijna 1,5 miljard dollar de wildste verwachtingen en trok de door corona gehavende bioscoopsector eigenhandig uit het slop. Cruise de redder: zo ziet hij dat graag.

Lees de NRC-recensie uit 2022: ‘Top Gun 2’: meer dan reclame voor het Pentagon

Top Gun: Maverick is te zien op Sky Showtime

Terrorisme-expert Beatrice de Graaf: ‘Meest plausibel is dat mesaanval Erasmusbrug aanslag was op snijvlak misdaad en terreur’

admin
September 21, 2024
0

Het Rotterdamse Openbaar Ministerie gaat ervan uit dat de man die donderdag een Zwitser doodde en een Nederlander zwaar verwondde met twee grote messen in het centrum van Rotterdam een terroristisch motief had. Hoewel het OM terughoudend is met het delen van informatie over de verdachte, lijkt het te gaan om de 22-jarige Ayoub M. uit Hoogland, een gemeente van Amersfoort. Hij is de afgelopen jaren meermaals veroordeeld voor ernstige geweldsdelicten, waaronder joyriden in een politieauto, inbraak bij een moskee in Soest, en urineren in een arrestantencel.

De verdachte wordt naar verwachting maandag voorgeleid aan de rechter-commissaris van de rechtbank in Den Haag. De rechtbank in Rotterdam behandelt de zaak niet omdat er onder de omstanders van de steekpartij enkele medewerkers van de rechtbank waren, meldt De Telegraaf. Op dit moment ligt de verdachte nog gewond in het ziekenhuis nadat hij met geweld werd overmeesterd door omstanders, onder wie kickboks-trainer Reniël Renato David Litecia. Getuigen zeiden tegen de politie dat de verdachte ‘Allahu akbar’ (God is groot) riep terwijl hij met de messen zwaaide.

Dit feit alleen is niet genoeg om een terroristisch motief vast te stellen. Desondanks vindt Beatrice de Graaf, terrorisme-expert en hoogleraar geschiedenis van de internationale betrekkingen aan de Universiteit Utrecht, dat het OM dit keer snel en goed gecommuniceerd heeft dat er sprake is van een terrorisme. „Goed dat het OM dat gedaan heeft vanwege maatschappelijk belang. Negentien uur na de aanslag maakte het OM dat al bekend”, zegt ze. „Er zijn ook aanslagen geweest, in Amerika of bij ons in Nederland, waarbij pas veel later bleek dat het terrorisme was. Maar nu spreekt het OM meteen van een terroristisch motief. Dat betekent dat ze sterke aanwijzingen hebben, wellicht omdat hij al in beeld was bij de politie.”

Mogelijke scenario’s

Hoewel er nog veel onduidelijk is over de dader en zijn motieven, is De Graaf bereid om hier op een geïnformeerde manier over door te denken. „Maar ik hou bij alles een slag om de arm, want we weten nog niet alles”, zegt ze nadrukkelijk. Daarom gaat ze uit van mogelijke scenario’s. Op basis van wat we nu weten over de vermoedelijke dader, Ayoub M., ziet ze een aanslag op het snijvlak van misdaad en terreur nu als het meest plausibele scenario. „Iemand met een groot strafblad, pleegt een terroristische daad”, zegt ze. „Ik noem dat een daad van radicale verlossing. Betalen voor je zonden uit het verleden door iets goed te doen, iets recht te zetten. De aanslag is dan niet alleen een poging om wraak te nemen op de westerse samenleving, maar ook een goede daad voor Allah.”

Of dit werkelijk is wat Ayoub M. motiveerde weten we niet. De politie en andere instanties kregen geen grip op hem, schreef het AD na zijn veroordeling tot vier maanden cel in 2020. Hij zwierf sinds het joyriden en de andere incidenten van adres naar adres. Zelfs zijn advocaten wisten niet waar hij uithing. Zijn profiel doet De Graaf denken aan Gökmen Tanis, de tot levenslang veroordeelde dader van de aanslag op een tram in Utrecht in 2019. „Hij had ook al een enorm strafblad voor de aanslag”, zegt De Graaf. „Hij was een combinatie van jihadistisch geradicaliseerd en verward (uit onderzoek van het Pieter Baan Centrum bleek dat hij persoonlijkheidsstoornissen had, red). Dat kan nu weer zo zijn.”

Verward met radicale denkbeelden

De Graaf heeft eerder in NRC geschreven over terroristen die gedeeltelijk verward zijn en er tegelijkertijd radicale denkbeelden op na houden. „Dat hebben we natuurlijk wel vaker gezien bij daders in Nederland, zoals Tanes”, zegt ze. „Hij was een drugsverslaafde die wanen had. Tegelijkertijd was er wel degelijk sprake van een terroristisch motief. Want wanneer ben je verward of heb je een mentale stoornis? Zelfs wanen duren niet 24 uur per dag. Dus het één sluit het ander niet uit.”

Ayoub M. kan op verschillende manieren zijn geradicaliseerd en het jihadistisch pad op zijn gegaan. Gebeurtenissen in Nederland en het buitenland kunnen daarbij een rol hebben gespeeld, zoals het verbranden van korans of de oorlog in Gaza. „De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) verhoogde in juni het dreigingsniveau voor een terroristische aanslag nadat de groep Islamitische Staat Khorasan (of IS-K zoals de lokale afdeling in Afghanistan heet, red) een oproep had gedaan om aanslagen te plegen in het Westen”, zegt De Graaf. „De groep heeft een eigen nieuwsagentschap en magazine opgezet, en is eigenlijk in de voetsporen getreden van Islamitische Staat in Syrië. Het is nu de sterkste provincie van Islamitische Staat, die ook verantwoordelijk was voor de aanslagen in Moskou.”

Er is een scenario mogelijk, zegt De Graaf, waarin de verdachte werd geïnspireerd door IS-K. Dat was het geval de Duitse stad Solingen, waar een Syrische asielzoeker in reactie op een oproep van IS-K drie mensen doodstak en acht anderen ernstig verwondde op een festival waar de 650ste verjaardag van de stad werd gevierd. Dit heeft het Duitse migratiedebat flink opgeschud. „Maar het kan ook zijn dat de verdachte een ‘copycat’ is”, zegt De Graaf. „Dat zie je wel vaker na terroristische aanslagen. Dan voelen andere terroristen zich aangespoord om ook iets te doen. Aanslagen vinden vaak vlak na elkaar in tijd plaats, de ‘besmettelijkheid’ ervan is best wel groot. Dat zou nu ook aan hand kunnen zijn.”

Landgoedeigenaren Mieke en Agnes de Bruijn weten het zeker: ‘Men had de wolf van het begin af aan moeten afschieten’

admin
September 21, 2024
0

‘Het zit ons hoog”, zegt Mieke de Bruijn (81) aan de keukentafel in haar rustieke landhuis op landgoed De Ploeg. „Hè, Ag?” Ze kijkt naar haar buurvrouw. „Zéér hoog”, zegt Agnes de Bruijn (80). De twee vrouwen, schoonzussen, hebben deze week met afgrijzen kennis genomen van de uitspraak door de rechter dat er, voor de zoveelste keer, vrijwel geen maatregelen mogen worden genomen tegen een wolf, dit keer een dier dat een meisje omver had gelopen en een hond had doodgebeten. „Ik snap die rechters niet”, zegt Mieke de Bruijn. „Weten ze wel waarover ze praten?” Ze neemt een plakje koek. „Mijn broer was ook rechter en die zei altijd dat je als rechter de wet moet volgen maar dat je ook je gezond verstand moet gebruiken.”

De dames wonen naast elkaar, ieder op een eigen landgoed in Wenum-Wiesel, naast Kroondomein Het Loo, even buiten Apeldoorn. Ze hebben nog geen wolf op hun terreinen gehad, naar eigen zeggen dankzij het vele wild op het Kroondomein, waar „enkele roedels wolven” zitten.

De rechterlijke uitspraak is volgens de vrouwen het zoveelste bewijs dat een deel van Nederland over onvoldoende kennis beschikt van het plattelandsleven, en niet beseft wat de komst van wolven teweeg brengt. Mieke de Bruijn: „Mensen in het westen van het land, of laten we zeggen die in een grote stad wonen, zijn meestal pro-wolf. Zij begrijpen niet dat het erg is als je een wei op loopt en ziet dat jouw beesten daar verscheurd liggen. We hebben hier ook een paar pinken lopen. Dan zeggen mensen: als jullie deze dieren toch naar de slacht brengen, is het toch niet erg wat de wolf doet? Dat hoor je om de haverklap.”

Uitleg van de wolvenconsulent

Agnes de Bruijn: „Ik ken een dierenarts die moest huilen toen hij dode en mishandelde schapen in een wei had zien liggen. Ik neem het de overheid persoonlijk hoogst kwalijk dat zij dit toelaat. Men had de wolf van het begin af aan moeten afschieten.”

Agnes de Bruijn: „Mijn schapen zijn mijn kinderen.”

Mieke de Bruijn heeft op haar fraaie landgoed ongeveer dertig hectare weiland. Er lopen paarden en pony’s van andere mensen. „Wij worden geacht onze dieren te beschermen met wolfwerende rasters. Dat is veel te duur. Bovendien moeten die rasters vrij van onkruid blijven om er veel stroom op te zetten, anders schrikt de wolf niet genoeg. Dat is heel veel werk. Verder leven er in onze gebieden veel dassen, reeën, hazen en vossen. Waar moeten die blijven met al die hekken?”

Eerder heeft de familie De Bruijn overwogen rasters te plaatsen. Er was een wolvenconsulent naar het landgoed gekomen om tekst en uitleg te geven. Mieke de Bruijn: „Uiteindelijk zagen we dat niet zitten.”

Vorig jaar heeft de familie in een vergadering met ruim twintig houders van pensionpaarden dit besluit toegelicht en hun gevraagd een clausule te tekenen dat in geval van een aanval door de wolf het landgoed niet aansprakelijk kan worden gesteld. Allemaal hebben ze ingestemd. Mieke de Bruijn: „Mensen die in het buitengebied wonen, begrijpen dit.”

Er wordt gezegd dat we beter naar de dieren moeten luisteren. Maar dat doen wij al. Wij wonen tussen de dieren

Mieke de Bruijn
boerin

Agnes de Bruijn woont op haar eigen, kleinere landgoed, de Goudvink. Ze heeft vijf schapen. „Ik haal elke avond mijn schapen naar huis. En elke nacht sta ik op en laat mijn zes hondjes even buiten en laat hen flink blaffen. Want voor de wolf zijn schapen eenhapscrackers.”

Mieke en Agnes wonen naast elkaar, ieder op een eigen landgoed in Wenum-Wiesel, naast Kroondomein Het Loo, even buiten Apeldoorn.

Mieke de Bruijn: „De wolven gaan eerst jouw schapen pakken. Daarna komen ze bij mijn pony’s.” Agnes de Bruijn: „Ik kan schapenhouders mijn weilanden niet aanbieden. Vanwege de wolf. Dat is toch schandalig? Mensen zeggen dat je dan maar geen schapen moet nemen. Terwijl het schattige dieren zijn. Het zijn mijn kinderen. Dat wordt je door de wolf afgenomen.”

‘Rancune jegens jagers’

Mieke de Bruijn woont al zestig jaar op boerderij De Ploeg in Wenum-Wiesel, naast Kroondomein Het Loo. Ze heeft drie kinderen. Gezamenlijk en gesteund door enkele medewerkers en vrijwilligers houden ze het landgoed draaiende. Ze was getrouwd met de broer van Agnes. Samen hadden ze een boerderij met melkvee. Haar man Frans is vier jaar geleden overleden.

Wat de vrouwen hoog zit, is dat er door de politiek en door de stedelingen, vooral in het westen van het land, niet naar hen wordt geluisterd. Agnes de Bruijn: „Ik ken iemand bij de televisie. Die zegt: kom maar niet naar een praatprogramma, want zodra je iets zegt tegen de wolf, word je afgekapt. De omroep is pro-wolf. Je wordt geboycot.”

Mieke de Bruijn: „Waar iedereen in het westen ook op tegen is, is de jacht. Rancune tegen jagers. Faunabeheer is volgens veel mensen niets anders dan een dekmantel om voor de lol beesten af te knallen. Mensen weten niet waar ze over praten. Jagers hebben een passie, zeker. Niet om er op los te knallen maar om het evenwicht in de natuur te bewaren. Er wordt tegenwoordig vaak gesteld dat wij mensen niet boven de dieren staan. Dat is misschien zo. Er wordt gezegd dat we beter naar de dieren moeten luisteren en kijken. Maar dat doen wij al. Wij wonen tussen de dieren. Wij staan wel naast de dieren. En we willen dat dieren het goed hebben. Dus als er te veel van een bepaalde soort komen, moeten die aantallen worden beperkt. Anders komt er honger, dan komen er ziektes.”

Zal ik u eens iets vertellen? Een wolf is slecht voor de natuur

Agnes de Bruijn
schapenhoudster

Tegenwerpingen

Het land van Mieke de Bruijn telt, naast ongeveer vijftien percelen weiland, een minicamping en een logeerkamer, paardenpensions, een zaal die je kunt huren en een voormalige gerestaureerde melkveestal. Plus twee geiten en een Duitse herder, Senna. Op het kleinere landgoed van Agnes de Bruijn, doorsneden door een beek, lopen zes hondjes en grazen vijf schapen in de weilanden.

De verslaggever werpt bij het relaas van de vrouwen tegen dat volgens deskundigen de natuur is gebaat bij de aanwezigheid van de wolf. Agnes de Bruijn: „Ach, zal ik u eens iets vertellen? Een wolf is slecht voor de natuur. Grazers zoals herten, reeën, moeflons en schapen zorgen dat er in dit gebied niet overal dennetjes opkomen. Die eten ze op. Als de wolf deze grazers verjaagt, staan hier alleen nog maar dennen. En geen mooi gras met vlindersoorten, vliegen en wormen.”

Nog een tegenwerping: dat de wolf nu eenmaal Europees beschermd is. Mieke de Bruijn riposteert dat Europa niet overal hetzelfde is. „Over de wolf wordt altijd gezegd dat er weinig confrontaties met het dier zijn omdat het een heel schuw dier is. Maar in Nederland bestaat geen onderzoek naar wat er gebeurt met een wolf in zo’n dichtbevolkt land als Nederland. Die wordt na een paar jaar minder schuw.”

Agnes de Bruijn: „Een wolf heeft een hert per week nodig. Als hier het wild op is, pakken ze misschien een kind. Over twee jaar zul je zien dat het uit de hand loopt. En dan kan de overheid zich de ogen uit de kop schamen.”

Laatste tegenwerping: wolvendeskundigen beweren steevast dat veehouders hun dieren beter moeten beschermen en dat rasters heus wel helpen. Mieke de Bruijn: „Ik zou zeggen: laat deze wolvenmensen dan maar eens komen kijken en zeggen hoe wij dat zouden moeten doen.”

Agnes de Bruijn: „Zou u een hekwerk van twee meter om uw terrein willen?”

Mieke de Bruijn: „Het is geen gezicht. Het enige waar ik eventueel over zou willen nadenken, is een verplaatsbaar hek, om steeds een ander perceel. Zodat er voldoende ruimte overblijft voor de rest van het wild. Maar ja, als een wolf wil, kan hij er overheen, of onderdoor.”

Agnes de Bruijn: „Een wolf springt makkelijk over een hek van twee meter hoog.”

Mieke de Bruijn houdt haar vlakke hand boven de keukenvloer en vertelt dat ze ooit een Ierse terriër had. „Die nam een aanloop, klom tegen een hoog hek en kwam er overheen. En ik maar zien dat ik hem terug kreeg.”

Bij het afscheid wil Mieke de Bruijn nog kwijt dat als er binnenkort een wolf op het landgoed verschijnt, zij de pony’s uit de wei zal moeten weghalen en op stal zetten. „Dan kan ik mijn bedrijf wel opdoeken.”

Kabinet wil asielcrisis, oppositie wil spoedwet. Wat is het verschil?

admin
September 21, 2024
0

De Algemene Politieke Beschouwingen werden afgelopen week gedomineerd door het coalitieplan om een asielcrisis uit te roepen, waardoor het kabinet anti-asielmaatregelen kan nemen die normaal illegaal zijn zonder tussenkomst van de Tweede en Eerste Kamer.

Zulke noodwetgeving is een staatsrechtelijk paardenmiddel, bedoeld voor acute crisissituaties zoals oorlogen en overstromingen.

Volgens experts, de Kamer en ambtenaren van het ministerie van Binnenlandse Zaken is noodwetgeving niet gepast om de asielinstroom aan te pakken. Zelfs coalitiepartij NSC denkt het uitroepen van een asielcrisis niet kan, of tenminste niet te rechtvaardigen is.

Er is een alternatief: het kabinet kan gebruikmaken van een spoedwet, waar het parlement zich wél over kan uitspreken. Wat houdt dat in?

Hoog tempo

Adriaan Wierenga, noodrechtspecialist bij de universiteiten van Groningen en Leiden, legt uit dat „een spoedwet is zoals een normale wet, maar dan héél snel behandeld”. Een regulier wetgevingsproces duurt al gauw een jaar: de ministerraad moet akkoord gaan, de Raad van State adviseert, de Kamers debatteren en stemmen. Bij een spoedwet worden al die stappen ook doorlopen, maar dan in hoog tempo. „Het vraagt heel veel van ambtenaren. Ook moet de Raad van State waarschijnlijk ’s nachts doorwerken. Eerste Kamerleden, die parttime werken, moeten razendsnel bij elkaar komen.”

Sint Eustatius

Staatssecretaris van Koninkrijksrelaties Raymond Knops (CDA) voerde bijvoorbeeld in 2018 een spoedwet in om de Nederlandse staat het bestuur op Sint Eustatius te laten overnemen. Daar was volgens Knops sprake van „grove taakverwaarlozing” van het lokale bestuur. Binnen twee dagen stemden de Tweede en Eerste Kamer in met deze wet.

Maar het is volgens Wierenga de vraag of aanpassingen in de Vreemdelingenwet ook zo snel kunnen worden doorgevoerd. In die wet worden onder meer de rechten van vreemdelingen in Nederland vastgelegd. Het is een complexe wet die dus ook complex kan zijn om aan te passen, aldus de noodrechtexpert.

Er is ook geen garantie dat een spoedwet uiteindelijk waterdicht is – wat weer een bestuurlijk argument is tegen deze juridische weg. „Zo’n snelle procedure leidt vaak niet tot de meest zorgvuldige wetgeving”, zegt Wierenga. „En hoe complexer de wet, des te meer dat speelt.”

Wierenga vraagt zich wel af waarom het kabinet, dat al bijna drie maanden in functie is, niet eerder een spoedwetprocedure is opgestart. „Die had intussen al lang en breed klaar kunnen zijn”, zegt hij.

Ook VVD-leider Yesilgöz merkte dat tijdens het Kamerdebat op, en schreef op X: „Noodwet of spoedwet, mijn punt is: beide hadden al uitgewerkt kunnen zijn door minister Faber. Ga beide alsnog snel doen.”

Politiek haalbaar?

De vraag is natuurlijk wel of een spoedwet politiek haalbaar is, want beide Kamers moeten akkoord gaan. De rechtse coalitie heeft een ruime meerderheid in de Tweede Kamer, maar in de Eerste Kamer is een meerderheid niet vanzelfsprekend.

Het kan dus zo zijn dat als het kabinet een spoedwetprocedure inzet, het hele plan sneuvelt in de senaat. Als het kabinet een asielcrisis uitroept, weet minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie, PVV) zeker dat zij haar beoogde beleid kan uitoefenen.

Tenminste, totdat het kabinet wordt teruggeroepen door de Staten-Generaal, of mogelijk de rechter of Brussel. PVV-leider Geert Wilders peinsde er tijdens het debat niet over om te kiezen voor een spoedwet ten faveure van noodwetgeving.

De oppositie is in ieder geval bereid een spoedwet zo snel mogelijk te behandelen. Donderdagavond dienden GroenLinks-PvdA, D66, ChristenUnie, SP, CDA en Volt hierover een motie in. Zij roepen de regering hierin op geen asielcrisis uit te roepen en wél een spoedwetprocedure op te starten. Maar deze motie haalde het niet, alle coalitiepartijen stemden tegen – ook VVD en NSC.

Luister naar