N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Toezichthouder NVWA Uit opgevraagde rapporten van NVWA-inspecteurs blijkt dat er ook in 2021 geregeld fouten zijn gemaakt bij onder meer de bedwelming en het doodsteken van varkens in grote slachthuizen.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data97730381-ffa948.jpg)
Foto Venema Media / Hollandse Hoogte
Varkens die met knipperende ogen naast hun dode soortgenoten liggen, of levend het hete water van de „broeibak” ingaan. Ook in 2021 was er sprake van misstanden in varkensslachthuizen. Dat blijkt uit rapporten van inspecteurs van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) uit dat jaar.
Deze documenten zijn net als in de afgelopen jaren opgevraagd door dierenwelzijnsorganisatie Varkens in Nood. Uit eerdere inspectierapporten werd al duidelijk dat er tussen 2018 en 2020 geregeld incidenten waren. Nu blijkt dat dit in 2021 nog steeds het geval was.
Het gaat om constateringen van overtredingen in grote slachthuizen door inspecteurs die daar permanent aanwezig zijn, en steekproefsgewijs controles uitoefenen. Op basis van de documenten is niet te zeggen om welke slachthuizen het precies gaat.
In de 36 openbaar gemaakte rapporten die in 2021 werden opgesteld staan zes overtredingen vermeld rond het bewusteloos maken van de varkens. Dat gebeurt onder meer door de dieren met elektroden op hun kop een schok toe te dienen.
‘Vakonbekwaam’
De NVWA-inspecteurs beschrijven incidenten waarbij de schokken in plaats daarvan „achter op de nek” worden gegeven, of gevallen waarin de stroomapparaten ook worden gebruikt om de varkens tegen te houden. Bovendien wordt genoteerd dat sommige werknemers „vakonbekwaam” zijn in het controleren of de varkens op het moment van slachting geen bewustzijn hebben, of dat ze deze stap überhaupt overslaan.
Die onbekwaamheid werd eveneens gesignaleerd bij slachthuismedewerkers die verantwoordelijk waren voor het doden en „verbloeden” van de varkens door het doorsnijden van slagaders. In de rapporten staan foto’s van twee varkens die aan het einde van de slachtlijn aan de haak hangen zonder dat er steekgaten te zien zijn. Dat duidt erop dat ze nog levend waren tijdens de stap ervoor: onderdompeling in het zestig graden hete water van de broeibak.
De openbaar gemaakte rapporten roepen de vraag op wat zich buiten het zicht van de NVWA-inspecteurs afspeelt
Jaarlijks 15 miljoen varkens
In Nederland worden jaarlijks ongeveer vijftien miljoen varkens geslacht, in vergelijking waarmee het aantal van 36 gerapporteerde misstanden verbleekt. Wel roepen de openbaar gemaakte rapporten de vraag op wat zich buiten het zicht van de NVWA-inspecteurs afspeelt. In de grote slachthuizen is er permanent een inspecteur aanwezig, maar Varkens in Nood wijst erop dat diens toezicht gezien de omvang van de slachtbedrijven in de praktijk beperkt is.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2020/01/gn4-31255347-54108150img-gn4-31255347-54108150.jpg)
Lees ook: In de varkensslachterij gaat het nog geregeld mis met dierenwelzijn
Len Lipman, hoofddocent diergeneeskunde aan de Universiteit Utrecht, stelt dat het inderdaad om weinig rapporten gaat, maar dat het mogelijk het topje van een ijsberg is. „Men weet wel hoe het moet, maar het ontbreekt aan de motivatie en attitude om de afgesproken regels tussen sector en overheid uit te voeren. Vergelijk het met iemand die alleen stopt voor rood licht wanneer er politie staat, en niet vanwege de verkeersveiligheid.”
Controles zijn steekproef
De NVWA laat via een woordvoerder weten dat de controles door de op grote slachterijen aanwezige inspecteur steekproefsgewijs en „risicogericht” worden uitgevoerd. Sinds 2020 worden er daarbij ook waarschuwingen en boetes gegeven op basis van camerabeelden. Momenteel werkt minister Piet Adema (Landbouw, CU) aan een wetsvoorstel om het toezicht op slachterijen te verscherpen.
Er wordt onder meer gekeken naar de mogelijkheid tot het inzetten van slim cameratoezicht op basis van sensoren, alsook naar verzwaring van de straffen voor slachthuizen die herhaaldelijk in de fout gaan. In een op dinsdag verstuurde brandbrief spoort Varkens in Nood de minister aan om ook andere maatregelen aan het wetsvoorstel toe te voegen, zoals het verplicht stellen van vaste controlepunten voordat het varken gestoken wordt, en voordat het de broeibak ingaat. Het controleren van de afwezigheid van bewustzijn is momenteel al verplicht, maar slachthuizen kunnen zelf bepalen hoe zij deze controles organiseren.
