Staatssecretaris Vijlbrief na rapport over gaswinning: ‘Groningers hadden altijd gelijk’

„Groningers hadden altijd gelijk.” Dat is vrijdag de eerste reactie van staatssecretaris Hans Vijlbrief (D66) van Mijnbouw op het rapport van de parlementaire enquêtecommissie over de gaswinning in Groningen. Volgens de bewindsman maken de „ernstige” conclusies in het rapport duidelijk dat er is „gefaald”. Over opstappen wilde Vijlbrief het tijdens de persconferentie in Garmerwolde niet hebben. Hij noemde vrijdag „geen dag voor Haagse discussies, maar een dag van erkenning voor al het leed dat Groningers is aangedaan”.

Lees ook: Hoe Nederland volgens de enquêtecommissie de ‘ereschuld’ aan Groningen kan inlossen

Vijlbrief volgde in januari vorig jaar Stef Blok (VVD) op als staatssecretaris Mijnbouw. Hij werd verantwoordelijk voor de afbouw van de gaswinning, versnelling van schadecompensatie en herstel van huizen. De bewindsman onderhield nauw contact met Groningers, onder meer dankzij maandelijkse spreekuren in het gemeentehuis in Loppersum. Vijlbrief noemde zijn baan tijdens zijn verhoor voor de parlementaire enquêtecommissie vorig jaar de zwaarste die hij ooit had gehad.

Belangengroep Groninger Bodem Beweging heeft bij monde van voorzitter Coert Fossen laten weten „heel blij” te zijn met de conclusies in het onderzoeksrapport over de gaswinning. „Jarenlang liepen we tegen muren en dovemansoren aan, maar nu is het eindelijk landelijk bekend. Verdikkeme, we zijn niet gek geweest.” Fossen schaart zich achter de stelling van Vijlbrief dat het nu niet moet gaan over wie al dan niet moet opstappen. Hij roept op „niet te verzanden in politiek geharrewar.”

Reacties oppositiepartijen

Ook meerdere oppositiepartijen reageerden vrijdag op de conclusies van het rapport. Volgens SP-Kamerlid Sandra Beckerman maakt het rapport duidelijk hoe „Groningers bewust de vernieling in worden geholpen door de Staat”. Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren) zegt dat het rapport aantoont dat „geld domineerde”. PVV-fractieleider Geert Wilders vindt dat premier Mark Rutte (VVD) moet aftreden. Hij noemt de minister-president „degene die gedurende het hele proces premier was en gefaald heeft”.

PvdA-Kamerlid Henk Nijboer zegt dat „de sociale spanningen, ongelijke behandeling en het eindeloze leed” betekenen dat het kabinet meer moet investeren in onder meer „voorzieningen en verduurzaming” van de Groningse dorpen. Hij spreekt, net als de enquêtecommissie, van „ereschuld”. GroenLinks-partij gaat daarin mee. Partijleider Jesse Klaver noemt het „onmenselijk dat de regering het financiële belang van de Staat” en enkele oliemaatschappijen groter zou hebben geacht dan dat van de inwoners van Groningen.

Vernietigende conclusies

Na twee jaar onderzoek en 69 openbare verhoren publiceerde de parlementaire enquêtecommissie Groningse gaswinning vrijdag vernietigende conclusies over het handelen van de Nederlandse overheid, gasbedrijven en onafhankelijke kennisinstituten tijdens de jaren dat ten koste van Groningers gas werd gewonnen. In het bijna tweeduizend pagina’s tellende rapport Groningers boven gas spreekt de commissie van „ongekend systeemfalen” dat een „rampzalige situatie” in Groningen heeft gecreëerd.

Volgens de enquêtecommissie staat „boven alles” dat het kabinet zijn eigen belofte nakomt: uiterlijk 2024 moet het Groningenveld echt dicht. De commissie stelt daarnaast onder meer dat er meer geld moet gaan naar het aardbevingsgebied en er meer politieke en maatschappelijke aandacht voor de regio komen. Het Instituut Mijnbouwschade Groningen moet daarnaast meer wettelijke mogelijkheden krijgen, prioriteiten stellen en veel coulanter met schadeclaims omgaan.