Spring break in de Flevopolder: van de nieuwe generatie Lowlanders mag alles

‘Hoe lang duurt één liedje?” Het meisje met de donkerblonde krullen dat zaterdagmiddag in de volgestroomde Alpha, de grootste tent van Lowlands, helemaal naar voren is gelopen heeft geen idee wat haar te wachten staat. Terwijl ze toekijkt hoe het Noord Nederlands Orkest begint aan de negende symfonie van Beethoven, antwoordt haar vriend zuchtend: „Dit ís het liedje.” Ze is niet overtuigd: „Nou, dan mogen ze wel wat sneller spelen, anders wordt het ‘m niet.”

Nou, het werd ‘m dus wél. Het orkest – vorig jaar op het allerlaatste moment geannuleerd door een dramatisch uitgelopen soundcheck van Stromae – kreeg dit jaar haar welverdiende revanche en vierde dat op magistrale wijze. Beethovens oproep tot eenheid en verbroedering veroorzaakte een magisch volksfeest. Het massale publiek begon met ludieke hiphopmoves en parmantige ballerinadansjes maar verloor zich tijdens de zinderende koorfinale in kolkende – ja, echt waar – mosh – én circle pits. Terwijl de hele Alpha „alle Menschen werden Brüder” bulderde, bleef de uitzinnige voorhoede rondjes rennen, een van hen met een fier wapperende Europese vlag.

Het was ongetwijfeld het aller-Lowlandste moment van het weekend en kan moeiteloos worden bijgeschreven in de canon van het festival (naast het legendarische sinaasappelgevecht en de ringoefening door de van de Olympische Spelen verbannen turner Yuri van Gelder).

Alleen: tegen zoveel verbroederingsgeweld kon daarna weinig meer op. Dat had niet zozeer te maken met kwaliteit – er viel genoeg te genieten – maar met de vraag wat Lowlands nu Echt Uniek maakt. Waar het festival vroeger kon pionieren is het inmiddels gebonden aan het vaste aanbod van carrousel-acts die je overal ziet: weer Underworld, Nothing But Thieves, De Jeugd van Tegenwoordig.

En natuurlijk is het prachtig dat Nederlands artiesten (Joost, Son Mieux, Merol, Froukje, Wende) de line-up domineren. Maar met alle respect: de kans dat je ze ook ooit zag op Weitjerock, Appelpop of Zandstock is 99,9 procent.

De Australische alleskunners van King Gizzard & the Wizard Lizard schudden moeiteloos hun dikke muziekencyclopedie leeg en wisten daarbij alle mogelijke riffs, regels, genres, maat- en toonsoorten uit te rekken alsof ze van elastiek waren. Geniaal? Jazeker, maar ze stonden vorig jaar op ook al op Best Kept Secret en in maart nog in de Amsterdamse Gashouder. „Zolang jullie blijven komen, blijven we spelen”, vatte de band het zelf samen.

Muziekpuristen en trouwe festivalgangers mogen daarom misschien treuren, de nieuwe Lowlanders boeit het bar weinig. Voor hen is Lowlands eerder een beleving: een soort Springbreak in de Flevopolder, maar dan aan het eind van de zomer. Of er op het podium een dj beats staat te pompen, een band zich in het zweet zwoegt, of een tweehonderdkoppig orkest Beethoven onberispelijk uitvoert: het is sowieso feest en allemaal onderdeel van de experience, à 300 euro.

Viagra Boys

Daarom zie je ’s avonds meer wijde pupillen dan dronkenlappen, meer glitterjurkjes (én glitters op gezichten, het Lowlands-equivalent van het roze Pinkpop-hoedje) dan vale bandshirts. Daarom dansen zoveel mensen met hun rug naar het podium en schrikken ze als er – HELP! – opeens een crowdsurfer komt aanzeilen. En daarom is het doodnormaal om – óók als je ergens vooraan staat – via de app alvast de volgende band te checken door je telefoonspeaker tegen je oor te houden.

Het verklaart waarom veel tenten opvallend leeg blijven. Aan het eind van de taaie zaterdagmiddag trapten de Zweedse postpunkboeven Viagra Boys iedereen bruut wakker. Het vuilbekkende en bierspuwende brulmonster Sebastian Murphy aaide over zijn blote, bolle en met slangen en adelaars vol getatoeëerde pens alsof hij vijf maanden zwanger was en hitste de meute op. Maar wie wilde liep zo tot aan de voorste rij.

Dat was ook het geval bij de niet al te zuiver gezongen indiebombast van Foals in de Alpha. Een paar uur later maakte Charlotte de Witte met haar mokerbeats wél gehakt van het hoofdpodium, én omstreken. ’s Werelds beste dj verblindde de massa met een bombardement aan stroboscopen en verbijsterende visuals. Het werd zo druk dat dansen een uitdaging werd en de toeloop richting Alpha dichtslibde.

Zij was een van de weinige echt unieke acts waar smachtend naar werd uitgekeken. Dat gold ook voor boygenius: de drie musketiers Phoebe Bridgers, Julien Baker en Lucy Dacus kwamen wat traag op gang maar toonden uiteindelijk hun klasse in de akoestische puurheid van intieme huilballades als ‘Ketchum, ID’. Bridgers snapte bovendien hoe je de nieuwe generatie Lowlanders bij de les houdt: ze vroeg aan het begin van ‘Not Strong Enough’ of iedereen alsjeblieft zijn telefoon in zijn zak kon houden: „Het volgende nummer is namelijk nogal intens.”

Lees ook: Waarom Boygenius de beste popgroep op Lowlands is

Het optreden past naadloos in de triomftocht van vrouwelijke headliners die van hun hart geen moordkuil maken en niet bang zijn om hun kwetsbaarheid te vieren. Wende gaf toe dat „we allemaal aan elkaar hangen van fuck-ups en zieligheid”. Vol overgave, met uitgelopen mascara, natte haren, zwoele dansbewegingen en zinderende furie gaf ze een show van buitengewoon hoog niveau. Dat het twintig jaar had geduurd voordat ze hier eindelijk stond? „Geduld is een schone zaak”, concludeerde ze laconiek.

Billie Eilish

Ook Froukje – overgevlogen vanaf Pukkelpop om Florence + The Machine te vervangen – bleef ondanks haar snel verworven status bescheiden. „Als je je ogen een beetje dichtknijpt, zie je het verschil bijna niet”, grapte ze over haar roodbruine kapsel.

De koningin van Lowlands 2023 trad pas zondagavond aan, toen deze krant al naar de drukker moest. Want ook al stond ze er vier jaar geleden ook, de troostende geest van superster Billie Eilish hing het hele weekend al over het festival: als een moeder Theresa van de aanstormende generatie van wie alles mag en niets verkeerd is.