Seriedebuut Natalie Portman is slimme televisie op z’n best

Op een gegeven moment zegt een van de twee vrouwelijke hoofdpersonages uit de soms bijna surrealistische misdaadserie Lady in the Lake tegen de ander: „Als jij mijn verhaal vertelt, dan zul jij uiteindelijk ook degene zijn die me heeft vermoord.”

De nieuwsgierigheid is geprikkeld, maar wat ze precies bedoelt, moet hier verder natuurlijk een beetje cryptisch blijven, want wie dat zegt en waarom wordt pas tegen het einde van de zevendelige serie duidelijk. Laten we zeggen dat Lady in the Lake in z’n door de film noir beïnvloedde voice-over geweldig gebruik maakt van het principe van de onbetrouwbare verteller.

Gelukkig is er nog veel meer te jubelen over het seriedebuut van Natalie Portman, die als de Joodse huisvrouw Maddie Schwartz in het Baltimore van 1966 haar gezin verlaat en carrière maakt als misdaadjournalist. Dat complexe en gelaagde personage is namelijk een van de beste rollen van haar carrière, een mix tussen Jackie (2016) en May December van vorig jaar. Maar hoe goed, leep en geslepen ze ook is, Moses Ingram, bekend van The Queen’s Gambit en uit de miniserie Obi-Wan Kenobi steelt pas echt de show. Haar ongrijpbare en dappere Cleo Johnson werkt overdag als levende etalagepop, is ’s avonds boekhouder voor een malafide gokbaas en tussendoor campagnemedewerker van Myrtle Summer die hoopt de eerste Afro-Amerikaanse senator van de staat te worden. Alles om haar kinderen een betere toekomst te geven.

De levens van de beide vrouwen kruisen elkaar in het echt slechts een keer, maar door de vernuftige parallelmontage van de serie worden ze alter ego’s, dubbelgangers en gesprekspartners van elkaar.

Mantelpakje

Het begint allemaal als Maddie tijdens een Halloweenparade te lang aan de kant van de weg blijft staan, en daardoor de laatste is die de 11-jarige Tessie Fine ziet voordat het meisje een winkel voor tropische vissen in glipt en haar noodlot tegemoet gaat. Als ze opkijkt, ziet ze dat het klapstuk dat ze net bij de slager heeft gehaald een bloedvlek op haar gele mantelpakje heeft gemaakt. Als dat geen voorteken is.

Maar dan ontdekt ze in de etalage van een warenhuis een vergelijkbaar geel ensemble op het lichaam van Cleo die daar als levende paspop werkzaam is. Ze loopt de winkel in. Koopt de outfit, verwisselt haar kleren, heeft een flashback van ander bloed op gele stof: haar gewelddadige ontmaagding op de bank bij een man die duidelijk ouder is dan zij. En zo loop alles door elkaar: haar herinneringen, de verdwijning van Tessie, bloed op geel textiel. Maar al die tijd ziet ze één ding niet: de vrouw die het gele pakje draagt waarin zij zich even later naar huis haast om het klapstuk in de oven te schuiven. Maddie heeft een hoop aan haar hoofd, maar ook het privilege om als een kip zonder kop rond te lopen.

Lady in the Lake is gebaseerd op de gelijknamige bestseller van Laura Lippman uit 2019 die zich weer door twee waargebeurde moordzaken uit de jaren zestig in Baltimore liet inspireren. Debuterend showrunner Alma Har’el is bekend van talloze innovatieve videoclips, onder andere voor de IJslandse postrockers van Sigur Ros en de Amerikaanse indierockband Beirut, en Shia LaBeoufs semi-autobiografische Honey Boy (2019). Ze kreeg van Lippman toestemming het boek naar haar hand te zetten. Dat resulteerde onder andere in een bewerking van het einde. Maar het gaf haar vooral de vrijheid om het whodunitverhaal om te toveren in een magisch-realistische cultuurgeschiedenis waarin duidelijk haar visueel inventieve handschrift zichtbaar is.

Lynchiaans

In de eerste twee afleveringen die sinds afgelopen week online staan, neemt Har’el alle ruimte om de belangrijkste hoofdpersonen en thema’s te introduceren. Tegelijkertijd kapselt ze de toeschouwer in een web van verhalen in, waarin dromen, bijgeloof en herinneringen het geheel een David Lynchiaanse touch geven. Maddie schildert ze als een zelfstandige vrouw die net iets té geëmancipeerd en seksueel actief is voor het Joodse milieu waar ze uit komt. Je moet natuurlijk meteen aan The Marvelous Mrs. Maisel (2017-2023) denken, maar Har’el is een tandje scherper. De obstakels die Maddie moet overwinnen om zelfstandig te kunnen zijn, zijn peanuts vergeleken met de pogingen van Cleo om een eigen leven op te bouwen. Ze lijken misschien op elkaar, gelijkwaardig zijn ze nog lang niet.

Een van de auteurs die meeschreef aan de scenario’s is Har’els partner en stand-upcomedian Byron Bowers, voor wie ze het personage Slappy Johnson bedacht, de echtgenoot van Cleo. Je voelt aan alles dat Har’el en Bowers, maar bijvoorbeeld ook Ingram die familie in Baltimore heeft, geleefde ervaring meebrengen. Ze ontrafelen de argwaan tussen de Joodse en de Afro-Amerikaanse gemeenschap met liefde en precisie. Na zeven afleveringen moet je wel concluderen dat het echte mysterie van de serie de zoektocht van beide vrouwen naar zichzelf is.

Lady in the Lake is in alles een verhaal vol verdubbelingen: twee vrouwen, twee milieus, twee vermissingen, twee moorden, twee slachtoffers en ja, dan ook twee heldinnen (al blijkt dat pas in de laatste aflevering). En dan zijn er door de flashbacks naar de jaren veertig ook nog twee tijdlijnen. Dat is in het begin misschien verwarrend. Maar aan het einde vallen alle puzzelstukjes op hun plaats.

Dit is slimme televisie op z’n best, die qua gelaagdheid de afgelopen jaren alleen doet denken aan het even grillige en geniale Irma Vep (2022). Maar het roept door Baltimore natuurlijk ook de vergelijking met de labyrintische politieserie The Wire (2002-2008) op. Misschien niet helemaal toevallig, want Lippman is de echtgenote van Wire-bedenker David Simon. De moord op de 11-jarige Jessie mag dan wel het startpunt lijken, uiteindelijk gaat Lady in the Lake over een kruispunt in de geschiedenis, tegen de achtergrond van de Amerikaanse Burgerrechtenbeweging en de Vietnamoorlog, over een gesegregeerde maatschappij, waarin klasse, institutioneel racisme en antisemitisme, misogynie en seksisme de levens van Maddie en Cleo bepalen.

Delen





Mail de redactie