Serie ‘Voetbalouders’ biedt veel herkenning, weinig geslaagde grappen

De bruin-rode beestjes bedreigen niet alleen de waterkwaliteit en biodiversiteit, maar ook de dijken. De Amerikaanse rivierkreeft is voor Nederlandse hoogheemraadschappen daarmee een kostenpost van miljoenen. Deze organisaties, die de verantwoordelijkheid dragen voor de waterhuishouding in een regio, moeten preventieve maatregelen treffen en deze „invasieve exoten” afvangen. En dat kost geld.

Het hoogheemraadschap Delfland, dat een explosieve toename van de rivierkreeften ziet, besloot daarom op 18 februari 2025 een brandbrief te sturen naar staatssecretaris Jean Rummenie (Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur, BBB). Het waterschap vindt dat Rummenie te weinig onderneemt tegen de exoot, terwijl die verplichting wel bestaat vanuit de Europese Exotenverordening.

„Het ministerie vindt niet dat ze rivierkreeften buiten natuurgebieden hoeft te bestrijden. Dat is heel cru”

In een reactie gaf het ministerie aan dat het niet verplicht is „structureel in grote delen van Nederland” rivierkreeften te vangen. De staatssecretaris wil dat alleen doen binnen natuurgebieden. De kosten nemen aanzienlijk toe als de beestjes ook elders moeten worden gevangen, nu de exoot zich heeft verspreid over het hele land.

Hoogheemraad Stijn van Boxmeer vond die reactie van Rummenie teleurstellend. Op 2 juni 2025 verstuurde Delfland daarom een tweede brief, waarin het waterschap erop wijst dat het Rijk verplicht is Amerikaanse rivierkreeften ook buiten beschermde natuurgebieden te vangen. Deze kosten zouden wederom „door het Rijk en niet door de inwoners van het gebied van Delfland of andere waterschappen” betaald moeten worden. Van Boxmeer hoopt dat deze brief wel tot actie leidt.

Hoe groot is de overlast?

„Eén rivierkreeft kan, dat is een conservatieve schatting, zo’n vierhonderd eitjes leggen. Vierhonderd. In Amerika heeft de kreeft aardig wat natuurlijke vijanden, dus die eitjes worden deels opgegeten. Maar in Nederland bestaan die vijanden nog niet, waardoor de exoot zich razendsnel verspreidt. De kreeft vreet eitjes, vissen en kikkers. Vervolgens creëert het beestje troebel water om zichzelf te beschermen en knipt daartoe veel waterplanten af. Het zonlicht bereikt de bodem niet, waardoor waterplanten ook afsterven. Zo verslechtert de biodiversiteit én waterkwaliteit.

„Delfland bestaat daarnaast voor een groot deel uit polders die worden beschermd door dijken. De rivierkreeften graven tunnels in de oevers, waardoor die verzwakken. Nou hoeven we ons niet gelijk zorgen te maken dat heel grote dijken gaan breken. Maar hoe kleiner de dijk, hoe groter het effect van heel veel holletjes.”

Dit is de tweede brief die Delfland stuurt.

„De eerste was meer het doorgeven van ons standpunt. De tweede brief is een verzoek om handhaving. Het ministerie moet binnen acht weken reageren. Kijk, wij vinden dat op basis van de Exotenverordening het ministerie verantwoordelijkheid moet nemen en haast moet maken met exoten afvangen, ook buiten de natuurgebieden. De reactie van de staatssecretaris op de eerste brief wekte niet de indruk dat actie ondernomen gaat worden. Er wordt aangegeven dat niet van het ministerie geëist kan worden dat het rivierkreeften in andere wateren gaat bestrijden. Dat is natuurlijk een heel crue opmerking.”

Waarom?

„De Exotenverordening geldt al sinds 2015. Het Rijk en daarmee het ministerie heeft al lang de taak om de Amerikaanse rivierkreeft te bestrijden. Drie jaar geleden zijn we zelfs met allerlei partijen, ook het Rijk, tot een plan van aanpak gekomen. Toen spraken we al over het afvangen van deze exoten, over hoeveel en in welke rivieren. Er is in de tussentijd eigenlijk niets gedaan. Dat je dan twee jaar later zegt: ja eh, het is niet meer aan ons. Dat is merkwaardig en dat betwisten wij.”

Wat als het ministerie niet verandert van standpunt?

„De verhoudingen zijn niet zó slecht. We hebben absoluut het vertrouwen dat de dialoog weer kan worden opgestart. Daarentegen willen we wel dat de kosten die wij nu als hoogheemraadschap maken – bijvoorbeeld door flauwe, „natuurvriendelijke” oevers aan te leggen en beroepsvissers in te zetten – worden verhaald op het Rijk. Want nu worden de kosten doorberekend aan de burgers via de waterschapsbelasting. Dat is 13 miljoen voor het eerste jaar, 7,3 miljoen voor komend jaar. We zullen erop blijven aandringen.”

Delen

Mail de redactie