Ruimtetelescoop James Webb laat nieuwe details iconische Ringnevel zien

Posted on by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Heelal De Ringnevel is een uitdijende gasschil rondom een stervende ster. Beelden van ruimtetelscoop JWST geven nieuwe informatie over de samenstelling ervan.

Foto ESA/NASA/CSA

Ruimtetelescoop James Webb (JWST) trakteerde de wereld dinsdag op nieuwe foto’s van de iconische Ringnevel, een uitdijende gasschil rondom een stervende ster op ongeveer 2.250 lichtjaar van de aarde. Hoewel de nevel al vaak is vastgelegd, laat JWST nieuwe details zien. De ruimtetelescoop kan met zijn gevoelige infraroodcamera’s door gas en stof heen kijken, in tegenstelling tot voorganger Hubble.

Om details goed naar voren te laten komen en verschillende stoffen te onderscheiden, hebben astronomen de foto’s kleur gegeven. In de nevel zijn kleine witte bolletjes te zien, dat zijn klontjes waterstof elk ongeveer zo groot als de aarde. Het binnenste gebied bestaat uit extreem heet gas. Vanuit de schil worden polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s) uitgezonden. Dat zijn complexe koolstof houdende moleculen „waarvan we niet verwachtte dat ze werden gevormd in de Ringnevel”, zegt Roger Wesson van Cardiff University.

„Verassende details zijn de ongeveer tien regelmatig uit elkaar geplaatste bogen”, zegt Wesson. Astronomen denken dat die bogen ontstaan door interactie met een andere ster die rondjes om de centrale ster draait. „Geen enkele andere telescoop had de gevoeligheid en de ruimtelijke resolutie om dit subtiele effect te onthullen.”

Lees ook: Met zijn infrarood-ogen geeft ruimtetelescoop James Webb de wereld al een jaar lang een nieuwe blik op de kosmos

Verassende details zijn de ongeveer tien regelmatig uit elkaar geplaatste bogen, vermoedelijk ontstaan door interactie met een andere ster. Foto ESA/NASA/CSA

20 à 30 kilometer per seconde

Terwijl de kern van de ster – die vermoedelijk dezelfde massa had als de zon – langzaam uitdooft, stoot hij zijn buitenste lagen van geïoniseerd gas en stof uit. De Ringnevel, ook wel M57 genoemd, ziet eruit als een vervormde donut met een diameter van ongeveer een lichtjaar en dijt uit met de snelheid van 20 à 30 kilometer per seconde. Hij staat naar de aarde gekanteld, zodat astronomen de ring met de voorkant naar voren kunnen zien.

Astronomen gaan de gegevens van JWST nog verder bestuderen. JWST is de grootste en krachtigste ruimtetelescoop ooit gebouwd en is het resultaat van een samenwerking tussen de Verenigde Staten (NASA), Europa (ESA) en Canada (CSA).

Related Posts

Vier doden en meerdere gewonden na schietpartij in Alabama

  • admin
  • September 22, 2024
  • 0

In de Amerikaanse staat Alabama zijn in de nacht van zaterdag op zondag zeker vier mensen omgekomen nadat mogelijk meerdere schutters het vuur openden. Dat melden Amerikaanse nieuwszenders zondag. Anderen raakten levensbedreigend gewond.

In Birmingham, een stad ten zuiden van Nashville, werden rond 23.00 uur schoten gelost in een populair uitgaansgebied. Daar trof de politie twee dode mannen en een overleden vrouw aan. Later overleed een vierde slachtoffer. Het Amerikaanse NBC News schrijft dat er gewonden met „levensbedreigende verwondingen” naar het ziekenhuis zijn gebracht.

Het is vooralsnog onduidelijk wat er precies gebeurd is. „Wij denken dat meerdere schutters meerdere schoten hebben gelost”, zei de lokale politie in een persconferentie. Een verdachte of verdachten zijn nog niet gevonden. De politie roept daarom ooggetuigen op zich te melden.


Zeker 30 doden en tientallen vermisten bij gasexplosie in Iran

  • admin
  • September 22, 2024
  • 0

In het oosten van Iran zijn bij een gasexplosie in een kolenmijn op zaterdagavond zeker dertig mensen omgekomen. Dat melden onder meer persbureau AP en Reuters zondagochtend op basis van berichtgeving op Iraanse staatstelevisie. Naar tientallen mijnwerkers wordt nog gezocht.

In een mijn nabij een stad in de provincie Zuid-Khorasan vond rond 21.00 uur lokale tijd een explosie plaats door vrijgekomen methaangas. Volgens Reuters waren er 69 mijnwerkers in de buurt van de mijn tijdens de explosie. Zeventien mensen zijn met verwondingen naar het ziekenhuis gebracht.

De Iraanse president Masoud Pezeshkian heeft in een televisie-uitzending zijn medeleven aan de families van de slachtoffers betuigd. In 2017 kwamen bij een explosie in een kolenmijn in het noorden van Iran ook tientallen mensen om het leven. Toen zouden mijnwerkers geprobeerd hebben een locomotief met een lege accu te starten, waarschijnlijk veroorzaakte een vonk de explosie.

Ook in 2013 en 2009 kwamen mijnwerkers bij verschillende incidenten om het leven. Volgens AP produceert Iran jaarlijks zo’n 1,8 miljoen ton steenkool.

Lees ook

Meer dan 35 doden door mijnexplosie Iran

Mijnwerkers en reddingswerkers verzamelen zich bij de plek van het ongeluk.


John Berends over provinciehuis Gelderland: ‘In de organisatie zit rancune naar mij’

  • admin
  • September 22, 2024
  • 0

In een exclusief interview met De Gelderlander, uit John Berends zondag kritiek op de provinciale organisatie waar hij jaren werkte. Berends was de commissaris van de koning in Gelderland. In september vorig jaar legde hij zijn taken neer na beschuldigingen van grensoverschrijdend gedrag.

De 68-jarige Berends noemt de organisatie „hoogprofessioneel” maar „met weinig politieke-bestuurlijke antenne”. Berends trad in 2019 aan en werd gevraagd veranderingen door te voeren. In zijn pogingen dat te realiseren, voelde hij tegenwerking. „Ik heb het management niet voor me gewonnen”, zegt hij.

Vorig jaar berichtte De Gelderlander op basis van anonieme gesprekken met meerdere ambtenaren over een pestcultuur binnen het provinciehuis. Berends zou zich schuldig hebben gemaakt aan roddelen, verbale intimidatie en in sommige gevallen fysiek grensoverschrijdend gedrag. KPMG deed onderzoek naar de aantijgingen, maar vond geen bewijs voor de beschuldigingen, aldus De Gelderlander. Wel werd hem „ongewenst gedrag” verweten en was een terugkeer onbespreekbaar.

In het gesprek met de regionale krant is Berends regelmatig verdedigend. In zijn antwoorden houdt hij vast aan het onderzoek dat KPMG deed naar de aantijgingen. „Grensoverschrijdend gedrag is niet aangetoond”, benadrukt hij meermaals. Op vragen of hij „onhandig” handelde, zegt Berends bijvoorbeeld: „met de wijsheid van nu misschien. Op dat moment stond ik volledig achter mijn beslissing”.

Dat Berends te veel en te snel veranderingen wilde doorvoeren, heeft volgens hem bijgedragen aan zijn „val”. Op pogingen tot contact met oud-medewerkers kwam geen reactie. Hem werd gevraagd interactie met oud-collega’s te vermijden. „In de organisatie zit rancune naar mij”, zegt hij.

Berends was sinds 2019 commissaris van de koning in Gelderland. Zijn taken werden waargenomen door de oud-burgemeester van Leiden, Henri Lenferink (PvdA).

Lees ook

Gelderse commissaris van de koning John Berends legt taken neer tijdens onderzoek naar wangedrag

De Gelderse commissaris van de koning John Berends staat de pers te woord na een vergadering over de beschuldigingen tegen hem, op 18 september in Arnhem.