Rome even hoofdstad van de wereld voor uitvaart paus Franciscus. ‘Het was een man die ik thuis zou durven uit te nodigen’

Geestelijken uit de hele wereld, staats- en regeringsleiders en gekroonde hoofden: volgens de Italiaanse kranten is Rome op zaterdagochtend weer heel even ‘caput mundi’, de hoofdstad van de hele wereld. Volgens de persdienst van het Vaticaan wonen zo’n 200.000 de openluchtviering op het zonovergoten Sint-Pietersplein bij. Ook de lange laan die vanuit Rome naar Vaticaanstad leidt, de Via della Conciliazione of ‘verzoeningsweg’, is met een mensenmenigte volgelopen.

Onder de bezoekers en de pelgrims zijn er opvallend veel jongeren. De paus stierf de dag na Pasen, voor katholieken het belangrijkste religieuze feest, dat elk jaar veel extra volk naar Rome lokt. Maar bovendien is 2025 een Heilig Jaar of Jubeljaar vol speciale activiteiten. Daarom zijn dit weekend ook meer dan 120.000 katholieke jongeren in Rome voor het Jubileum van de jeugd. Marta De Grandis (18) en Emma Pravato (17) zijn met een grote groep scholieren uit het bisdom Venetië naar Rome gereisd. „Ik ben geëmotioneerd en heb het gevoel dat ik live een stukje geschiedenis beleef”, zegt Marta.

Beide vriendinnen zijn bij de katholieke jongerenwerking in hun parochie. „We helpen oudere mensen een handje en zetten ons in weeshuizen in”, zegt Marta. „Vrijwilliger zijn geeft je zelf ook een goed gevoel. Die boodschap neem ik van paus Franciscus mee.” Ook Emma houdt van de sterk sociale kant van de parochiewerking. „Onze parochie voelt als een kleine familie. Het is echt tof. Helaas moet onze pastoor over werkelijk álles zijn zegen geven”, zegt ze met een zucht. Staat dat een beetje symbool voor de bredere katholieke Kerk? „Ik vrees van wel”, zegt Emma. „De rol van vrouwen mag in de toekomst best wat groter worden.”

Meertaligheid

De meertaligheid van de begrafenisplechtigheid illustreert dat dit het laatste afscheid is van de leider van de katholieke wereldkerk. Het inleidende gezang van het requiem, waarmee de viering begint, is in het Latijn, daarna volgen lezingen en voorbeden in onder meer het Engels, Frans, Arabisch, Duits en Portugees. De preek, waarin hij het leven van paus Franciscus doorloopt, houdt de Italiaanse kardinaal Giovanni Battista Re, in zijn moedertaal. Hij oogst een luid applaus door te herinneren aan de eerste reis van deze paus naar Lampedusa. „Het eiland dat het drama van de emigratie symboliseert, met nu al duizenden mensen die zijn verdronken in zee.”

Met vaste stem en standvastige blik, die geenszins verraden dat hij 91 jaar is, spreekt kardinaal Re een politiek en sociaal bewogen homilie uit, die de aanwezige politici niet verkeerd kunnen begrijpen. De paus benadrukte steeds weer dat mensen „bruggen, en geen muren moeten bouwen”, zegt Re, in aanwezigheid van de Amerikaanse president Donald Trump en de Italiaanse premier Giorgia Meloni, allebei voorstander van een zeer streng migratiebeleid.

Giuseppe Sergi (69), uit de Siciliaanse stad Catania, noemt de begrafenis van de paus bijwonen „het summum voor een katholiek”. Toch maakte Franciscus hem soms een beetje boos, vooral wanneer hij over migranten sprak. „Het is juist en mooi om migranten te verwelkomen, maar het mag niet ten koste gaan van wie hier al woont”, zegt de gepensioneerde gemeentebeambte. „Als Siciliaan weet ik als geen ander wat de migratiedruk op ons eiland betekent. Ook andere landen mogen best een handje helpen.”

Antonia Maria Panebianco (72), ook uit Catania, knikt instemmend. „Helemaal mee eens! En toch ga ik hem missen. Toen hij pas als paus was gekozen, sprak hij de gelovigen toe met een eenvoudig ‘buonasera!, goeienavond!’ Zijn voorganger, Benedictus XVI, was een geleerde, een intelligente theoloog. Maar Franciscus’ theologie was om zich onder de gewone mensen te begeven. Het was een man die ik thuis zou durven uit te nodigen. Hij gaf ons het gevoel allemaal zijn kinderen te zijn.”

Pausmobiel

Na de lange begrafenisplechtigheid, die ruim twee uur duurt, begint paus Franciscus aan zijn laatste tocht. Een pausmobiel brengt de eenvoudige, houten kist door de straten van Rome naar de basiliek van Santa Maria Maggiore, de Heilige Maria de Meerdere, zo’n zes kilometer verderop. De rouwstoet rijdt langzaam voorbij de Keizerlijke Fora en het Colosseum, en oogst geregeld applaus. Bezoekers scanderen Franciscus’ naam.

De wagen met de kist trekt voorbij het Colosseum in Rome.

Anders dan bijna honderd pausen voor hem, die in de crypte onder de Sint-Pietersbasiliek werden bijgeschoven, koos paus Franciscus uitdrukkelijk te worden begraven in een ándere pauselijke basiliek, opgedragen aan Maria, de moeder van Christus. De Mariacultus was erg belangrijk voor Franciscus, en in de basiliek die hij als zijn laatste rustplaats koos ging de Argentijnse paus vaak bidden voor en na een reis naar het buitenland. Bij de Santa Maria Maggiore staan nog eens honderden gelovigen en bezoekers te wachten op de aankomst van de kist. Volgens het Italiaanse ministerie van Binnenlandse Zaken hebben zaterdag verspreid over heel Rome zeker 400.000 mensen een laatste groet aan Franciscus gebracht.

Trans-personen

Zelensky en Trump spraken elkaar zaterdag in de marge van de pauselijke uitvaart.

Een speciale plek bij de aan Christus’ moeder opgedragen basiliek is voor armen, vluchtelingen en trans-personen gereserveerd. Zij, die in de maatschappij vaak als „de allerlaatsten” worden weggedrukt, zullen voor een keer de eersten zijn. Zij mogen vandaag de laatste groet brengen aan de kist en Franciscus hun ultieme eer betuigen.

Terwijl internationale persbureaus verspreiden dat de Amerikaanse president Donald Trump de Oekraïense president Volodymyr Zelensky een kwartiertje heeft gesproken, voor de aanvang van de begrafenis, en een nu al iconische foto van die ontmoeting in de majestueuze Sint-Pietersbasiliek wordt verspreid, begint de speculatie over welke leider later op de dag nog welke president of premier zal spreken. De uitvaart van paus Franciscus, een man die voor vrede pleitte, bruggen wilde bouwen en – uitzonderlijk voor een kerkleider – vorig jaar een G7-topoverleg bijwoonde in Zuid-Italië, brengt heel wat politiek topoverleg op gang.

Maar de rouwenden en gelovigen uit Italië en de rest van de wereld hebben sterk het gevoel dat de katholieke plechtigheid in Vaticaanstad, met alle notabelen en toppolitici louter het officiële en plechtstatige gedeelte betrof. Hier, bij de Santa Maria Maggiore waar de paus als een gewone katholiek geregeld ging bidden, kreeg de Argentijn – net als Jezus geen man van de fraaie tempels maar wel een prediker van de straat – het échte afscheid dat zijn leven als sociaal bewogen pastoor zo sterk typeerde.

Delen





Mail de redactie