In de Verenigde Staten heeft president Trump de aanval geopend op verschillende instituties en groepen wier opvattingen niet in lijn liggen met die van hem. Er gaat bijna geen dag voorbij zonder een nieuw doelwit. De verschillende maatregelen lijken binnen de eerste drie maanden van zijn tweede presidentstermijn uitgegroeid tot een serieuze campagne. Waar richt Trump zijn pijlen op, hoe en waarom?
1Rechterlijke macht
Deze week openden twee rechters een onderzoek naar leden van de regering. De reden: deze ambtenaren weigeren vooralsnog te gehoorzamen aan gerechtelijke uitspraken. Rechter Paula Xinis uit Maryland beval de regering om ervoor te zorgen dat een ten onrechte naar een gevangenis in El Salvador uitgezette man wordt teruggehaald naar de VS. Het Hooggerechtshof gaf de rechter gelijk dat de uitzetting onrechtmatig was, maar vroeg haar wel nader te verklaren wat ze bedoelt met het ‘bewerkstelligen’ van de terugkeer. De rechter uit Maryland zei dinsdag dat de regering maar eens moest ophouden met „een grote borst opzetten” en dat het de komende twee weken „alle hens aan dek is” om de man veilig uit de gevangenis te halen. Adviseurs van de president legden de uitspraak van het Hof daarentegen brutaalweg uit als een overwinning voor de Staat. Minister van Justitie Pam Biondi zei woensdag dat „de man niet terugkomt naar de VS. Punt.”
Lees ook
Afgevoerd naar El Salvador, op basis van een ‘verdacht’ petje
Voor rechter James Boasberg uit Washington DC is het moment voor onderzoek al gepasseerd. Hij ziet aanleiding om de leden van de regering te vervolgen voor ‘minachting van de rechtbank’. Aanleiding is ook de samenwerking met El Salvador. Honderden mensen werden gedeporteerd naar dit land en in een gevangenis gestopt. De rechter had de rechtmatigheid van de uitzetting al verworpen, toen de vliegtuigen desondanks vertrokken. „Oeps”, twitterde de Salvadoraanse president pesterig. En president Trump noemde rechter Boasberg een „radicaal linkse mafketel van een rechter, een onruststoker en agitator, treurig genoeg aangesteld door Barack Hussein Obama”.
2De onafhankelijke pers
De rechter dwong de regering vorige week persbureau AP opnieuw toegang te geven tot persconferenties. Omdat deze nieuwsorganisatie weigerde de Golf van Mexico aan te duiden als ‘Golf van Amerika’, zoals de president wil, werd ze in februari geweerd uit het Witte Huis. AP, dat met zijn berichten tal van andere media van nieuws voorziet, had tot dan toe met twee andere persbureaus een vaste plek bij de persconferenties. In plaats van de uitspraak van de rechter voluit te gehoorzamen, besloot het Witte Huis deze week nieuwe regels op te stellen waarbij de drie persbureaus samen één vaste stoel krijgen. Het resultaat: minder toegang voor de onafhankelijke pers tot informatie van de regering. Deze week was er een persconferentie in het Witte Huis. President Trump wees zijn gast, de president van El Salvador, op de aanwezige journalisten. „Dit zijn zieke lui.”
3Universiteiten
De afgelopen weken heeft de regering-Trump zeven verschillende Amerikaanse universiteiten gedreigd met intrekking van federale subsidies – met sommen van in totaal enkele miljarden . De redenen die worden gegeven lopen uiteen. In het ene geval (Harvard) zou de straf vooral worden opgelegd wegens onvoldoende streng optreden tegen pro-Palestina-demonstraties. In het andere geval (Pennsylvania) gaat het om een transgender atleet die deelnam aan de zwemcompetitie. In een derde geval (Columbia) wordt ook gerefereerd aan het curriculum, waarbij studies rond de Afro-Amerikaanse geschiedenis of genderwetenschappen het doelwit zijn. Columbia, die 400 miljoen dollar (ruim 350 miljoen euro) aan subsidies in gevaar zag komen, heeft toegegeven aan de eisen van de regering en zijn curriculum aangepast. Harvard weigert te buigen, tot woede van de president, die op Truth Social schreef: „Harvard is een grap, het doceert haat en domheid.”

4Musea, wetenschappers en studenten
Behalve universiteiten worden ook musea, vakgroepen, individuele wetenschappers en studenten doelwit van de federale regering. Bij de studenten en wetenschappers wordt in enkele gevallen hun activisme aangehaald als reden om hen toegang tot de VS te ontzeggen. Medische wetenschappers hebben zware restricties op buitenlandse contacten en reizen. De prestigieuze Smithsonian-musea is opgedragen om de inhoud van hun tentoonstellingen aan te passen. Volgens de regering wordt daar de Amerikaanse geschiedenis in een kwaad daglicht gezet door te wijzen op bijvoorbeeld de gewelddadige verdrijving van de oorspronkelijke bewoners of de slavernij en discriminatie van zwarte Amerikanen. In een decreet getiteld ‘Herstel van waarheid en gezond verstand in de Amerikaanse geschiedenis’ wordt de musea bevolen „ongepaste ideologie” uit hun opstellingen te verwijderen.
Lees ook
Met decreet over Smithsonian wil Trump Afro-Amerikaanse geschiedenis herschrijven. ‘Hij wil alles uitwissen wat met diversiteit te maken heeft’
5Buitenlanders
Een grote verkiezingsbelofte van Donald Trump was dat hij als president de situatie aan Amerika’s grenzen onder controle zou krijgen – en dat lijkt gelukt – en dat hij „massadeportaties” zou beginnen om buitenlanders zonder papieren uit te zetten. Die buitenlanders brengt hij ook steeds in verband met criminaliteit – hoewel de statistieken van vreemdelingenpolitie ICE laten zien dat bijna driekwart van de arrestaties niet op grond van een strafrechtelijke veroordeling zijn gedaan. Naast de deportaties overweegt de regering een travel ban op reizigers uit vooral Afrikaanse of Aziatische landen. Reizigers uit Canada, Frankrijk, Duitsland, Verenigd Koninkrijk, Libanon en India werden aan de grens aangehouden en vastgezet. Soms wegens eerdere veroordelingen, maar vaak alleen op grond van informatie op hun sociale media. Minister van Binnenlandse Veiligheid Kristi Noem nam een filmpje op met een ‘duidelijke boodschap’ voor mensen die zonder papieren in de VS verblijven. „Vertrek nu. Want we zullen je vinden en we zullen je deporteren.”
6Politieke tegenstanders en hun advocaten
Verschillende grote advocatenkantoren zijn doelwit geworden van heel specifieke presidentiële decreten. De straf is dat deze kantoren en de cliënten die zij vertegenwoordigen geen zaken meer mogen doen met de federale overheid. De redenen die de president in zijn decreten geeft, zijn heel persoonlijk. Zo werkte een advocaat bij een van deze kantoren een tijd lang bij het Openbaar Ministerie van Manhattan , waar hij onderzoek deed naar mogelijk strafbare gedragingen van zakenman Trump. In het presidentiële decreet wordt dat omschreven als „enkel en alleen om een strafklacht tegen mij te fabriceren”. Een ander advocatenkantoor had diensten verleend aan de presidentiële campagne van Trumps tegenstander in 2016, Hillary Clinton, in het decreet samengevat als „ondermijnen van democratische verkiezingen, de integriteit van het rechtssysteem en eerlijke rechtshandhaving”.
Lees ook
Trump spant rechtszaak na rechtszaak aan, al zijn hele leven. Als president gaat hij daar mee door. ‘Gedaagden zijn banger dan in zijn eerste termijn’
