Presentator van intellectuele exercities over de vraag wat het leven de moeite waard maakt

Posted on by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Necrologie

Wim Kayzer 1946-2023 Hij maakte gespreksprogramma’s met schrijvers, filosofen, kunstenaars en wetenschappers. Een hoogtepunt was de reeks Nauwgezet en wanhopig, waarin schrijvers zich urenlang lieten ondervragen.






Wim Kayzer maakte in 2000 zijn laatste reeks gesprekken: ‘Van de schoonheid en de troost’.
Wim Kayzer maakte in 2000 zijn laatste reeks gesprekken: ‘Van de schoonheid en de troost’.

Foto Kippa

Zoiets was nooit eerder vertoond: vier heren van middelbare leeftijd die zich acht uur lang lieten ondervragen over de geschiedenis van de twintigste eeuw. Met een buitengewoon vasthoudende ondervrager en een omroep die het aandurfde zo’n serie – met de allure van een intellectuele exercitie – uit te zenden. Die omroep was de VPRO, de serie heette Nauwgezet en wanhopig en de ondervrager was Wim Kayzer, die dit weekeinde is overleden. Hij was 76 jaar.

Wim Kayzer was een boegbeeld van de VPRO, maar begon zijn carrière halverwege de jaren zeventig bij de VARA-radio, waar hij op zaterdagochtend meewerkte aan het programma Z.I. Dat blonk vooral uit in diepgravende journalistiek over zaken als politiek en arbeidsverhoudingen. In 1979 werd Z.I. bekroond met de Reissmicrofoon van de radio- en tv-critici.

Maar intussen botste Kayzer steeds vaker met de VARA-leiding die meer publiek wilde trekken met een luchtiger programma-aanbod. Hij speelde in die stammenstrijd een hoofdrol. Volgens hem moest de VARA links blijven en liefst nog linkser worden. De hang naar popularisering zou naar zijn mening leiden tot de ondergang van de omroep. „Van een omroepvereniging naar een gekkenhuis”, waarschuwde hij. „Van een gekkenhuis naar het sterfhuis.”

Extra spanning in de montage

Maar de populariseerders wonnen de strijd. En toen de VARA in 1983 stopte met Z.I., vond Kayzer onderdak bij de VPRO. Daar kon hij maken wat hij wilde. Zijn eerste serie was een reeks sologesprekken met intellectuelen uit alle windstreken aan wie hij de grote vraagstukken van die tijd voorlegde. Programma’s zonder enige opsmuk, omdat het gesproken woord hem boven alles ging.

Wim Kayzer in de studio van ‘Van de schoonheid en de troost’.
Foto Kippa

Het hoogtepunt uit zijn VPRO-oeuvre was de reeks Nauwgezet en wanhopig, in 1989, waarin hij met vier schrijvers en filosofen (Gabriel Garcia Marquez, Jorge Semprun, György Konrád en George Steiner) de geschiedenis, de dilemma’s en de echo’s van de twintigste eeuw besprak. De serie gaf hen alle vier grote bekendheid in Nederland – voordien werden ze in dit land nauwelijks gelezen. De gesprekken waren los van elkaar opgenomen, waarna Kayzer de uitspraken zodanig monteerde dat er extra spanning ontstond. Alsof ze op elkaar reageerden.

Van de schoonheid en de troost

De serie won dat jaar de Nipkowschijf, de tv-pendant van de Reissmicrofoon. Kayzer weigerde echter die onderscheiding van de critici in ontvangst te nemen. Hij vond dat die naar de VPRO moest gaan, als bekroning van „de verrassende grootmoedigheid” die de omroep had betoond om dit programma de benodigde ruimte te geven. „De bijval van het publiek was inspirerend”, zei hij. „Dat was voldoende eer. De eer van de Nipkowschijf laat ik graag aan de VPRO.” Toen de jury volhield dat de prijs specifiek naar Kayzer moest gaan, kon de schijf op de dag van de uitreiking door niemand in ontvangst worden genomen.

Wim Kayzer maakte nadien nog verschillende gespreksprogramma’s met schrijvers, filosofen, kunstenaars en wetenschappers. Zijn laatste reeks, Van de schoonheid en de troost, dateert uit 2000. Hij droeg toen een ooglapje, als gevolg van een beschadigde oogzenuw. De serie ging vooral over de vraag wat het leven de moeite waard maakt – een vraag die in al zijn tv-programma’s steeds weer terugkwam.

https://www.youtube.com/watch?v=K3G-I6vCIZc

Related Posts

Heb jij ook septemberstress? Zo kom je ervan af

  • admin
  • September 23, 2024
  • 0

Het had maar een haartje gescheeld of deze column was er deze week niet geweest. Want het is hier bizar druk, zoals elk jaar in september. Heel Nederland heeft me deze maand geboekt voor een lezing, al mijn vrienden organiseren welkom terug-na-de-zomer-etentjes, en dan zijn er natuurlijk nog de visiesessies, townhalls en de hoe-is-het-met-jougesprekken van m’n werk – m’n agenda zit ramvol. Ik heb bij Dick Schoof een crisiswet aangevraagd, zodat ik alle beslissingen deze maand lekker zelf mag nemen zonder ze eerst aan m’n baas, familie of vrienden te hoeven voorleggen.

Toen ik op LinkedIn vroeg of meer mensen zo druk zijn in september, werd ik bedolven onder de septemberstress. De scholen die deze maand de kennismaken-met-de-mentor-bijeenkomsten plannen, de tienminutengesprekken midden op de dag, de MOL-gesprekken (mentor-ouder-leerling-gesprekken). De tandarts, de ortho, de zwemlessen die weer beginnen.

Maar ook de sportclubs, kerken en zangkoren die allemaal het nieuwe seizoen moeten openen. En al die verjaardagen, verzuchtten lezers! Want tachtig procent van alle mensen op de wereld is verwekt tijdens de kerstdagen.

Of wat dacht je van het weer! Super-irritant. Want nog steeds schitterend. Dat betekent dat je dus minstens twee tot drie keer per week moet barbecuen, golfen, naar het strand, tenniscompetities spelen, naar cultuurfestivals, vernissages, en themawandelen. En er moet, voordat de échte regen begint, nog snel even overal worden geheid, gezaagd en geschuurd.

Maar je werk is natuurlijk het ergst in september. Reizen naar het buitenland, brainstorms, kick-offs, inspiratiesessies, subsidieaanvragen, sollicitatiegesprekken. „Ik verzuip zowat deze maand”, schreef iemand op LinkedIn.

Want dan ís het al moeilijk om weer op te starten na de zomer, komen er ook nog allemaal éxtra verplichte nummers bij. „In de zomer verveelt iedereen zich de tandjes”, schreef een dierbare vriend, „en dan moet er ineens binnen vier weken een jaarplan liggen, een budgetaanvraag, tig verdiepingsbijeenkomsten, fotosessies, rot op. Ik kan het zinnetje ‘nu iedereen weer terug is van vakantie’ niet meer horen.”

Jongens, rustig. Het ís ook raar, dat we onszelf dit elk jaar weer aandoen. Niet alleen in de planning, maar ook metafysisch en filosofisch. Want de natuur is klaar, alle planten en bloemen zijn uitgebloeid, de dieren gaan in winterslaap, en het blad mag vallen. Maar terwijl de natuur tot rust komt, starten wij weer op. IJverig als mieren. Dat moet echt anders. Landelijk beleid, collectieve afspraken.

Daarom stel ik voor om vanaf volgend jaar september helemaal schoon te vegen. Gewoon, leeg. Alleen bij weerrampen komen we in actie. Het is gewoon een zomermaand. Gemiddeld 22 graden. Duh. Wat nou kantoor.

En nee, we gaan ook niet met vakantie in september. Hou eens op. Van die collega’s die in de zomer, als er geen reet te doen is op werk, thuisblijven, en dan in september als iedereen zich weer het schompes moet werken, ertussenuit glippen. Zo werkt het dus niet. Ik stel voor dat we ‘buiten het hoogseizoen’ extra duur maken, om die aso’s dwars te zitten.

In plaats daarvan gooien we alle kantoren in juli en augustus dicht, en gaan we lekker met z’n allen tegelijk op vakantie. Komen we eindelijk eens tot rust, en hoeft ook niemand z’n irritante out-of-officemails aan te zetten.

En dan verplaatsen we alle evenementen, schooldingen, kick-offs en kennissessies naar januari! Gewoon hop, niet zeuren, dan is er toch niks te doen. We schaffen Dry January af, proppen alle ‘leukigheid’ in twee dagen met overnachting en gaan dan drie dagen helemaal naar de tering. Maar dan hebben we wél alles weer gehad voor het hele jaar.

De septemberstress heeft lang genoeg geduurd.


Hij noemde zich ‘een zwarte nazi’ en wil nu gouverneur van North Carolina worden

  • admin
  • September 23, 2024
  • 0

Kiezers in de cruciale staat North Carolina weten sinds kort niet alleen dat de Republikeinse kandidaat voor hun gouverneurschap de rechten van vrouwen en transgender personen wil terugdraaien, maar ook dat beide hem opwinden. Mark Robinson (56) kwam afgelopen week – opnieuw – in opspraak toen CNN uitspraken aan het licht bracht die hij deed in fora op een pornosite. Daar besprak hij zijn erotische voorkeuren en hoe hij als tiener vrouwen bespiedde. Ook omschreef hij zichzelf, in 2010, als „zwarte nazi” en pleitte hij voor de terugkeer van slavernij. „Ik zou er zeker een paar kopen”, schreef Robinson.

Presidentskandidaat Donald Trump heeft eerder zijn steun uitgesproken voor de uiterst conservatieve en controversiële gouverneurskandidaat. „Beter dan Martin Luther King”, noemde hij de politicus, in verwijzing naar de burgerrechtenleider. Maar op een campagnebezoek aan North Carolina afgelopen weekend was Robinson niet meer welkom. Trump noemde hem in zijn toespraak niet één keer.

Achter de schermen zouden Republikeinen voor en na de publicatie door CNN druk op Robinson hebben uitgeoefend om zich alsnog terug te trekken. Maar die weigerde en de deadline daarvoor is intussen verstreken. Het merendeel van Robinsons medewerkers heeft de laatste dagen zijn campagneteam verlaten.

De ophef rond Robinson zou de opkomst onder Republikeinen kunnen drukken en ook Trumps kansen verkleinen in de tot op heden vrij ‘rode’ staat. Peilingen geven aan dat hij en Kamala Harris er nu nek-aan-nek gaan. Robinsons populariteit bleef al voor het laatste schandaal achter bij die van zijn Democratische tegenkandidaat Josh Stein.

Complottheorieën

Robinson, die op dit moment al vicegouverneur is, staat bekend om zijn extreme uitspraken. Zo bezigt hij complottheorieën over covid, de verkiezingen van 2020 en die de Holocaust bagatelliseren. Hij beschimpte joden, moslims, homoseksuelen, transgender personen en vrouwen. Hij is voor een totaalverbod op abortus en „terugkeren naar het Amerika waarin vrouwen niet mochten stemmen”. Hij opperde dat transvrouwen „maar ergens buiten in een hoekje” moeten plassen omdat hij ze wil arresteren als ze een vrouwenwc gebruiken.

Dit alles hinderde Robinson niet om, met steun van Trump, vicegouverneur te worden en Republikeinse voorverkiezingen te winnen. De huidige Democratische gouverneur van North Carolina, Roy Cooper, zou mede uit angst voor Robinson hebben afgezien van de mogelijkheid om Harris’ running mate te worden. Wetgeving in de staat bepaalt dat wanneer de gouverneur zich buiten North Carolina bevindt – bijvoorbeeld voor landelijke campagnebijeenkomsten – alle macht automatisch aan de vicegouverneur toevalt.

Robinson ontkent dat hij achter de teksten op de pornofora zit, al lijkt CNN dit te bewijzen. Eerder noemde de gouverneurskandidaat verslaggeving van een lokale nieuwssite over zijn vrijwel dagelijkse bezoek aan een pornovideowinkel, decennia geleden, al „belachelijke aantijgingen”.

Verschillende door Trump gesteunde radicale Republikeinen hebben de afgelopen jaren hun verkiezingen verloren – al dan niet na een schandaal. Herschel Walker werd geen senator voor Georgia nadat bleek dat hij voor een abortus had betaald en Roy Cooper legde het in Alabama af na beschuldigingen van aanranding van minderjarigen. Trump zelf kan echter opscheppen over wangedrag tegen vrouwen. Zelfs een veroordeling die te maken heeft met buitenechtelijke seks met een pornoster, lijkt hem electoraal niet te raken.


Inspectie onderzoekt hoe instanties omgingen met verdachte steekpartij Erasmusbrug

  • admin
  • September 23, 2024
  • 0

De Inspectie Justitie en Veiligheid is een onderzoek begonnen naar het handelen van justitiële organisaties bij de begeleiding en behandeling van Ayoub M., de man die donderdag op mensen instak bij de Erasmusbrug in Rotterdam. Daarbij viel één dode en raakte een ander zwaargewond.

De 22-jarige verdachte werd door omstanders en agenten overmeesterd en ingerekend en zit momenteel in hechtenis. Het Openbaar Ministerie verdenkt de man van ,,moord en poging tot moord met een terroristisch oogmerk”.

De dagen na het incident kwam meer informatie over het verleden van M. naar buiten. Zo stak hij in 2022 in een psychose zijn moeder neer, die daarbij gewond raakte. Hij leed aan „hallucinaties en waandenkbeelden” en hoorde stemmen in zijn hoofd.

Bij nieuwe psychoses werd de kans door zowel de rechtbank als de reclassering groot geacht dat een soortgelijk gewelddadig incident zich zou herhalen. Het laten terugkeren van M. naar de samenleving zonder behandeling werd „onverantwoord” genoemd.

Lees ook

Terrorisme-expert Beatrice de Graaf: ‘Meest plausibel is dat mesaanval Erasmusbrug aanslag was op snijvlak van misdaad en terreur’

Aan de voet van de Erasmusbrug in Rotterdam, waar donderdagavond een 32-jarige man om het leven kwam bij een steekpartij, worden bloemen gelegd. Bij de mesaanval raakte ook een 33-jarige man zwaargewond. De verdachte, een man van 22 jaar werd door omstanders overmeesterd.

Toch kon het gebeuren dat M. afgelopen donderdag met twee grote messen twee mensen kon steken. De Inspectie Justitie en Veiligheid gaat nu onderzoeken hoe justitiële organisaties hebben gehandeld bij M. De rechtspraak en het Openbaar Ministerie zelf worden niet onderzocht, omdat de Inspectie daar geen toezicht op houdt. Welke instanties wél onderzocht worden, is niet bekendgemaakt.