Potentiële opvolger Mark Rutte keert terug naar Den Haag

Een terugkeer naar de landelijke politiek achtte VVD’er Edith Schippers „niet waarschijnlijk”. Dat zei ze in het vorig jaar verschenen boek Schaduwleiders van NRC-redacteur Kees Versteegh. Vrijdag werd bekend dat ze terugkeert naar de landelijke politiek: Schippers (58) is de VVD-lijsttrekker voor de Eerste Kamerverkiezingen in 2023.

Schippers heeft al een lange carrière in de VVD achter zich. Ze kwam in 2003 in de Tweede Kamer, was vicefractievoorzitter onder toenmalig fractievoorzitter Mark Rutte (VVD) en vanaf 2010 minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. In 2017 verliet ze de politiek. Tijdens haar ministerschap werd ze door veel partijgenoten getipt als opvolger van Rutte. Als Rutte in 2014 voor een hoge EU-post naar Brussel was vertrokken, waarover toen werd gespeculeerd, had Schippers hem opgevolgd, onthulde ze in Versteeghs Schaduwleiders. Nu ze vanaf volgend jaar waarschijnlijk terugkeert in de senaat kan ze zich in theorie toch weer warmdraaien als opvolger van Rutte, die mogelijk in 2025 afzwaait als partijleider.

Schippers had tijdens haar actieve jaren veel gezag binnen de partij, ook bij Rutte. Ze hield hem scherp, gaf hem af en toe een ‘duwtje’ als hij besluiteloos was en fungeerde soms zelfs als zijn spindoctor. Bijvoorbeeld in de verkiezingscampagne van de VVD in 2010, die Rutte het premierschap opleverde. Schippers zorgde ervoor dat hij meer over zijn privéleven ging vertellen, zodat mensen het beeld kregen dat Rutte een spannend leven leidt en in zijn vrije tijd niet alleen bij zijn moeder zat.

In 2019 werd Schippers voorzitter van de raad van bestuur van chemiebedrijf DSM Nederland en sinds begin dit jaar is ze dat ook van DSM Europa. Na haar vertrek uit Den Haag bleef ze contact houden met Rutte. Ze maakte zich achter de schermen hard voor meer vrouwen op de VVD-lijsten bij verkiezingen. Met succes, want op de Eerste Kamerlijst in 2019 was van de eerste tien kandidaten de helft vrouw.

Nog steeds populair

Schippers is nog steeds erg populair onder actieve VVD’ers en wordt nog steeds genoemd als mogelijke opvolger van Rutte. Uit onderzoek van EenVandaag van afgelopen juni bleek dat Schippers na oud-fractieleider Klaas Dijkhoff het meest geschikt werd geacht als opvolger. De vraag is hoe populair en bekend ze nog is bij andere kiezers. Mogelijk wil de VVD met haar benoeming als lijsttrekker voor de Eerste Kamerverkiezingen een antwoord op die vraag krijgen. Het is een goede manier om Schippers bij het grote publiek te herintroduceren, ruim voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2025. Ze kan laten horen wie ze ook alweer was, laten zien waar ze voor staat.

Een plus is dat haar ministerschap vrij succesvol was, zonder grote bloopers. Haar opmerkelijkste prestatie was misschien wel dat ze, voor het eerst in decennia, de groei van de zorgkosten wist af te remmen. In 2014 zorgde ze voor onrust in de coalitie van VVD en PvdA toen ze een wet wilde invoeren die Nederlanders moest ontmoedigen om een zorgaanbieder te kiezen die geen contract heeft met hun zorgverzekeraar. In de Eerste Kamer stemden onverwachts drie PvdA’ers tegen, waardoor er geen meerderheid was. De coalitie zat vier dagen in crisisoverleg, maar uiteindelijk kwam de wet er niet.

In een video waarin de VVD vrijdag Schippers lijsttrekkerschap bekendmaakte, zegt ze dat het „niet haar ambitie” is om Rutte op te volgen, maar ook: „Ik sluit nooit iets uit.”