Op een vaalgroen veld in een soms opgewonden sfeer, heeft het Nederlands elftal in Athene een grote stap gezet op weg naar het Europees kampioenschap voetbal volgende zomer. In een hectische slotfase won Nederland op de valreep met 1-0 bij Griekenland, de belangrijkste concurrent in de strijd om een EK-ticket.
In lange fases speelde Oranje voorzichtig, veelal moeizaam voetbal. Tegen een erg matig Griekenland, dat opbouwend weinig voor elkaar kreeg en ballen soms zomaar inleverde. De Grieken compenseerden dat met hun strijdlust en fysieke kracht, met alles wat zij in zich hebben gooiden ze zich voor schoten en kletsten de duels in.
Met deze overwinning kan het Nederlands elftal plaatsing voor het EK volgend jaar zomer in Duitsland bijna niet meer mislopen. Eén zege in de resterende twee wedstrijden, thuis tegen Ierland of uit tegen Gibraltar over een maand, volstaat.
Lege tribune
Veel Grieken zitten aan het begin van de avond rustig op terrasjes rond de OPAP Arena, het nieuwe stadion dat vanuit het niets opdoemt middenin de woonwijk Nea Filadelfeia, in het noordwesten van metropool Athene. Van het zo gevreesde gekkenhuis, blijkt weinig. Binnen is het vrij ontspannen, het Griekse vlaggenvertoon en gezang valt alles mee. Een volledige zijde van de tribune blijft bovendien leeg vanwege veiligheidsoverwegingen.
Kortstondig klinkt wat boegeroep als het Nederlands elftal het veld opkomt, even na negen uur lokale tijd. In een hoek van het stadion zit een plukje Oranje-fans – alleen spits Wout Weghorst applaudisseert even in hun richting.
Er zijn laatste instructies van assistent-trainer Sipke Hulshoff voor Lutsharel Geertruida, Nathan Aké en Tijjani Reijnders. Arm om de schouder, een kort praatje. Hulshoff maakt duidelijk hoe ze zich moeten positioneren, hoe zich op te stellen in duels.
Vorige maand verraste bondscoach Ronald Koeman de Grieken in Eindhoven door met een ander systeem te beginnen, 3-4-3: drie centrale verdedigers met aan de zijkanten twee aanvallend ingestelde backs, twee centrale middenvelders en drie aanvallers. Met succes, Oranje won overtuigend: 3-0. De Griekse bondscoach Gustavo Poyet bestrijdt Oranje nu door te ‘spiegelen’: hij hanteert een vergelijkbare formatie, met een extra centrale verdediger.
Illustratief voor de spanning die erop zit bij Oranje, is verdediger Geertruida die door getreuzel onnodig de bal verliest aan spits Fotis Ioannidis. Hij krijgt geel voor de overtreding die hij daarop maakt. De Feyenoorder schiet vervolgens de bal gefrustreerd over de zijlijn – niet zo’n slimme actie, het had zomaar tot zijn tweede gele kaart kunnen leiden.
In vergelijking met de verloren thuiswedstrijd tegen Frankrijk, afgelopen vrijdag, kiest Koeman voor een offensievere strategie. Met twee aanvallers, Steven Bergwijn en Xavi Simons, achter spits Wout Weghorst. Het blok op het middenveld wordt nu gevormd door Tijjani Reijnders en Mats Wieffer, in plaats van Joey Veerman en Marten de Roon – Koeman was vrijdag niet tevreden over de afstemming tussen die twee.
Te dun, te licht
Het duo Reijnders en Wieffer functioneert prima. Ze vinden de ruimtes, de passing is in orde en met name Reijnders straalt een soort onverschrokkenheid uit. Aanvallend is het daarentegen te dun, te licht. Een hakje van Simons op Denzel Dumfries mislukt totaal. Simons’ acties zijn vaak te moeilijk, te risicovol. Weghorst werkt hard, maar zit vastgeklemd in het Griekse blok met verdedigers.
Oranje bijt iets meer van zich af, na zo’n twintig minuten, met twee gevaarlijke afstandsschoten van Reijnders. De Grieken stellen er weinig tegenover, typerend is een ongelukkige terugspeelbal van verdediger Panagiotis Retsos die over de achterlijn gaat.
Opeens ligt aanvoerder Virgil van Dijk op de grond in het strafschopgebied van de Grieken, na een hoge voorzet van linksback Quilindschy Hartman. Van Dijk is achterover getrokken door Konstantinos Koulierakis: strafschop. Weghorst eist de bal op. Hij krijgt vele groene laserpennen op zijn gezicht gericht als hij aanlegt. Hij schiet slecht, bijna door het midden, doelman Odysseas Vlachodimos stopt simpel.
De Griekse bank vliegt op van vreugde, gebalde vuisten en al, gevolgd door de rest van het stadion. Eindelijk ontbrandt de wedstrijd echt.
Kort voor rust krijgt Bergwijn een enorme kans, na een knappe diagonale dieptepass van Van Dijk, maar de aanvaller van Ajax schiet naast. Net na rust krijgt hij een herkansing, als Konstantinos Mavropanos de bal zomaar inlevert. Maar de doelman redt fantastisch op het schot van Bergwijn. Niet veel later kunnen de Grieken zomaar op voorsprong komen na een uitbraak van Ioannidis, zijn schot belandt in het zijnet.
Koeman is in de rust overgeschakeld naar het klassieke 4-3-3-systeem, waarmee hij de druk op de kwetsbare Grieken wil opvoeren. De ongelukkig spelende Geertruida blijft achter, voor hem komt aanvaller Donyell Malen. Met effect, aanvallend dicteert Oranje, dat veel gevaarlijke situaties creëert.
Rood aangelopen hoofd
Maar Griekenland krijgt iets meer grip na drie wissels, halverwege de tweede helft. Het blijft link voor Oranje, een doelpunt kan zomaar vallen, waarmee de EK-kwalificatie erg lastig kan worden. Koeman gebaart halverwege de tweede helft, zijn handen heftig naar beneden bewegend, het hoofd rood aangelopen: hij lijkt te willen zeggen dat ze de rust moeten hervinden.
Rustig blijft het niet. Een grote kopkans zeven minuten voor tijd voor Ioannidis, gaat voorlangs. De Grieken gaan va-banque op de aanval spelen. Oranje wankelt. Maar vanuit die verdrukking, komt de ploeg er opeens uit. Invaller Vangelis Pavlidis van AZ trekt Dumfries licht aan het shirt, waarop Oranje opnieuw een strafschop krijgt. Hoewel de VAR de Spaanse arbiter Alejandro Hernandez nog wel naar de kant roept om de beelden te bekijken – hij blijft bij zijn besluit.
Van Dijk schiet onberispelijk binnen, met opnieuw allemaal laserpennen op zich gericht. Hij viert het koeltjes in de hoek, met toegestroomde Oranje-spelers, die worden bekogeld met plastic bekers en andere voorwerpen.
Het is de apotheose van een avond die gaandeweg steeds zenuwachtiger werd – bondscoach Poyet wordt nog met rood weggestuurd – maar waarop Oranje een bevrijdende zege binnensleepte in de zo moeizaam begonnen tweede periode van Koeman.
