Oranje-aanvoerder Sherida Spitse: ‘De over-mijn-lijk-mentaliteit zit diep in mijn karakter. Dat mis ik wel eens bij de jongere generatie’

Haar ogen beginnen middenin het gesprek opeens te glinsteren. „Ja”, antwoordt Sherida Spitse resoluut op de vraag of ze zichzelf in de toekomst als bondscoach van Oranje ziet. „Daar ligt zeker wel mijn ambitie.”

Voorlopig is het bondscoachschap echter niet aan de orde, want de 33-jarige captain van het Nederlands elftal is nog niet klaar als speler. Ze droomt er zelfs van om over vier jaar het WK-voetbal in eigen land te kunnen spelen. Nederland is samen met Duitsland en België kandidaat om het eindtoernooi in 2027 te organiseren. Daarover valt volgend jaar mei een beslissing. „Dat zou echt gaaf zijn. Daar zou ik absoluut bij willen zijn”, zegt Spitse in het spelershotel van Oranje in het Nieuw-Zeelandse Tauranga. „Dat is best een realistisch doel. Als ik me dan nog steeds zo voel als nu, voorzie ik geen probleem.”

Het is duidelijk: Spitse zit vol ambities. En die straalt ze tijdens het WK down under binnen en buiten de lijnen uit. Ze heeft zich geërgerd aan kritische media die beweren dat ze aan snelheid heeft ingeboet. En aan vragen of dit haar laatste WK is. Ze zucht even, gaat verzitten en zegt: „Ik lees het allemaal. En dat is niet altijd fijn. Maar ik heb mijn eigen manier gevonden om ermee om te gaan. Ik ben een nuchtere Fries. Ik heb het allemaal in eigen hand. Goed luisteren naar mijn lichaam. Het juiste ritme van trainen, eten, slapen en spelen. Blijven strijden.” En dan met een cynisch lachje: „Ik ben een harde werker, maar ik kan ook wel een balletje trappen hoor.”

Lees ook: Oranje-keeper Daphne van Domselaar: ‘Bij Twente kwam ik goed rond, nu kan ik gaan sparen’

Spitse is onder bondscoach Andries Jonker de onbetwiste leider van het Nederlands elftal. Ze is de trotse aanvoerder en vormt samen met Stefanie van de Gragt en Dominique Janssen een ‘driemans’-verdediging. Boven alles is ze de verbale dirigent op het veld. Waar Spitse het nodig vindt, probeert ze anderen te helpen, te corrigeren of aan te sporen iets extra’s te geven. „Ik wil gewoon altijd winnen. Met voetbal, maar ook als het om een spelletje kaarten gaat. Die over-mijn-lijk-mentaliteit zit diep in mijn karakter. Als ik eerlijk ben mis ik die nog wel eens bij de jongere generatie voetballers. Ik zie nog geen nieuwe leiders opstaan. Maar die zou ik in de toekomst best zelf op willen leiden.”

Vera Pauw

De 218-voudig international gaat in Nieuw-Zeeland in gedachten terug in de tijd. Naar 31 augustus 2006, toen ze op haar zestiende debuteerde in een duel met Engeland. Spitse was er drie jaar later bij toen het Oranje van de toenmalige bondscoach Vera Pauw indruk maakte op het EK in Finland. Al speelde ze dat eindtoernooi geen minuut. „Ik heb altijd goed met Vera Pauw samengewerkt en ben haar nog steeds dankbaar. ‘Sherida, je hebt alles in je om een legende te worden’, zei ze tegen mij. Daar voegde ze direct aan toe: ‘Maar jouw geschiedenis moet nog wel helemaal worden geschreven’. Ze was altijd heel direct en duidelijk. Daar moet je tegen kunnen. En ik kon dat.”

De harde kritiek van Pauw – dit WK coach van het inmiddels uitgeschakelde Ierland – die ze vorig jaar in NRC uitte op de KNVB? „Pauw heeft een grote bijdrage geleverd aan het voetbal voor vrouwen. Die erkenning verdient ze. Maar ze voelt zich op de een of andere manier niet voldoende gewaardeerd. Ik kan niet goed inschatten waarom ze zo gefrustreerd is. Maar dat is natuurlijk niet goed voor haar. Ze zou gelukkig moeten zijn. Na mijn carrière zal ik zeker met haar een keer het gesprek aangaan. Maar nu ligt mijn focus op mijn eigen loopbaan.”

Spitse maakte als voetballer de professionalisering van het voetbal voor vrouwen van nabij mee. Bij het begin van de Eredivisie in 2013 speelde ze voor sc Heerenveen, waarna ze de overstap maakte naar FC Twente. Op haar 23ste vertrok ze voor een transfersom van 25.000 euro naar LSK Kvinner Fotballklubb in Noorwegen. Spitse was de eerste Nederlandse vrouw voor wie een transfersom werd betaald. Als internationaal werd ze in 2017 Europees kampioen en twee jaar later speelde ze in Frankrijk de WK-finale tegen de VS.

Spitse keerde in januari 2021 terug naar Nederland. Ze tekende een contract bij haar favoriete club Ajax en werd het afgelopen seizoen voor de derde keer kampioen van de Eredivisie. Haar honger is als clubvoetballer nog niet gestild en ze denkt na over een vertrek bij Ajax. „Ik sta nog steeds open voor een nieuw avontuur in het buitenland. Wie weet wat er na dit WK op mij afkomt”, zegt de recordinternational op het Noordereiland van Nieuw-Zeeland.

Jens en Mila

Spitse is in kustplaatsje Tauranga ver verwijderd van haar partner Jolien van der Tuin en hun twee kinderen Jens (6) en Mila (3). Ze probeert iedere dag even met het thuisfront in Emmen te bellen. „Natuurlijk mis ik ze, maar daar kan ik goed mee omgaan. Dat heb ik wel vaker meegemaakt. Ik weet dat de kinderen me voor de televisie volgen. ‘Ik wil naar mama Sherida toe’, zei Mila toen ze me zag spelen. Dat is mooi om te horen. Onze zoon Jens zei voor het WK dat ik moest stoppen met ‘dat stomme voetbal’. Toen ik zei dat ik misschien wel met de beker naar zou huis komen, vond hij dat toch ook wel mooi. Het is niet anders. Voetbal is nu eenmaal mijn werk.”

Spitse probeert haar kinderen wegwijs te maken in een veranderende wereld. Ze zou het leuk vinden als haar zoon en dochter ver komen in het voetbal, maar legt daar geen enkele druk op. „Jens is meer geïnteresseerd in breakdance. Nou ja, prima toch. Mila is wel een voetballer. Zij droomt ervan om in de Johan Cruijff Arena te voetballen. Meisjes en jongetjes hebben nu dezelfde kansen. Zo moet dat ook zijn. Het toekomstperspectief van Mila is totaal anders dan hoe dat voor mij was.”

De nummer 8 van Oranje is opgegroeid in een Fries gezin waar hard werken de norm was. Spitse: „Wilde je verder komen in het leven, dan moest je gewoon je mouwen opstropen en nog harder je best doen. Ik speelde tussen de jongens en moest mijn eigen plek verdienen. Maar die jongens hebben me wel beter gemaakt. Dus die strijd heeft me veel opgeleverd. Dat probeer ik ook mee te geven aan mijn kinderen. Het leven is niet altijd leuk. Het is soms vallen, opstaan en doorgaan. En niet steeds huilen als er iets fout gaat. Maar het is wel zaak dat je op de juiste momenten oog hebt voor emoties. Dat je met elkaar praat. Dingen met elkaar deelt.”

Inclusiviteitsband

Spitse houdt er als moeder, captain en toekomstig trainer dezelfde principes op na. De ‘inclusiviteitsband’ die ze bij Oranje draagt, past daar goed bij. „Voor mij is iedereen hetzelfde. En iedereen gelijk. Dat zou de normaalste zaak van de wereld moeten zijn. Helaas is dat in 2023 nog steeds niet zo. En zijn er nog altijd mensen die iets tegen voetbal voor vrouwen hebben. Volgens mij is het tijd om daar zo min mogelijk aandacht aan te schenken. Want er moeten veel meer stappen worden gezet. Mijn voorbeelden waren Wesley Sneijder en Rafael van der Vaart. En voor Wieke Kaptein [17-jarige international] is Daniëlle van de Donk dat.”

Spitse ziet in zichzelf niet alleen een rolmodel als speler, maar ook als coach. Als captain in het veld is ze de laatste jaren al voorzichtig bezig met haar ‘tweede carrière’. Ze werkte de voorbij jaren met verschillende coaches onder wie Vera Pauw, Roger Reijners, Sarina Wiegman, Arjan Veurink, Hege Riise, Mark Parsons, Suzanne Bakker en Andries Jonker. „Ik zou niet kunnen zeggen of er verschillen tussen mannen en vrouwen zijn. Het verschilt eerder van persoon tot persoon.”

De beste coach met wie ze werkte? „Voor mij is Veurink de beste van allemaal. Ik maakte hem mee als hoofdtrainer bij FC Twente. Veurink is niet alleen een fantastisch mens tegen wie je alles kunt zeggen, maar hij is ook heel sterk in technisch en tactisch opzicht. Bij Oranje vormde hij later als assistent een goede combi met Sarina Wiegman. En nu hebben ze samen succes met Engeland”, stelt Spitse, die zelf inmiddels over de UEFA diploma’s B en C beschikt. Pas als ze gestopt is kan ze zich fulltime richten op het halen van de UEFA Pro-licentie, het hoogste diploma. In Nederland zijn er slechts vier vrouwen die over de papieren beschikken om bondscoach te kunnen worden: Vera Pauw, Sarina Wiegman, Hesterine de Reus en Jessica Torny.

Spitse laat er geen twijfel over bestaan dat zij ook tot dat rijtje zal behoren. Ze wil doorgaan met het omver werpen van barricades. Spitse als eerste bondscoach van de Nederlandse mannen? Ze glimlacht en zegt op serieuze toon: „Waarom zou dat niet kunnen? Ik ben wel een type die daar tussen past. En ik heb in al die jaren veel ervaring opgedaan. Ik zou het wel aandurven. Het gaat toch om je kwaliteit als coach. Of je dan man of vrouw bent mag toch geen verschil maken?”