Op zoek naar de loonkloof in trouwadvertenties

Jarenlang las Claudia Goldin met grote aandacht de huwelijksadvertenties in The New York Times. De economisch historicus en arbeidseconoom, die maandag de Nobelprijs voor Economie ontving voor haar werk over de loonkloof tussen mannen en vrouwen, lette daarbij vooral op één ding: neemt de bruid de naam aan van haar echtgenoot? Of houdt ze haar eigen achternaam? En wat zegt dat, wilde ze vervolgens weten, over de positie van de vrouw in de Amerikaanse samenleving en op de arbeidsmarkt in het bijzonder?

In haar veel geciteerde artikel ‘Making a Name: Women’s Surnames at Marriage and Beyond’ (2004) concludeerde Goldin dat het aantal hoger opgeleide vrouwen die hun eigen achternaam blijven hanteren, sterk groeide in de jaren zeventig en tachtig. Een teken van emancipatie, aldus Goldin. In de jaren negentig daarentegen vlakte die groei af. Het percentage vrouwen die kozen voor hun eigen naam bleef steken op 20 procent.

Waarom de groei stagneerde, kon Goldin niet goed verklaren. Misschien, schreef ze, hielden vrouwen eerst hun naam aan na druk van gelijkgestemden in progressieve kringen en durfden ze later meer voor hun eigen mening uit te komen? Misschien hebben vrouwen inmiddels betere manieren gevonden om op te komen voor hun rechten? Of misschien, opperde ze, is de samenleving wel conservatiever geworden?

Lees ook het opiniestuk: Jij hebt toch niet zo’n hoog loon nodig?

Het tekent de manier waarop Claudia Goldin, hoogleraar aan de economische faculteit van Harvard University, de economische kloof in kaart brengt tussen mannen en vrouwen in de VS. Vanuit historisch perspectief, met dataverzamelingen die soms wel tweehonderd jaar omvatten, schetste ze de geschiedenis van de loonkloof. Van de arbeidsmarktparticipatie van vrouwen. De invloed van de anticonceptiepil op de carrière van vrouwen. De opkomst van vrouwelijke studenten aan de universiteit.

„Goldin geeft geen oplossingen, maar haar onderzoek stelt beleidsmakers wel in staat om diepgewortelde problemen aan te pakken”, aldus Randi Hjalmarsson, lid van het Nobelcomité. „Zij toont de oorsprong van de loonkloof, hoe die is veranderd in de loop der jaren en hoe die kloof afhankelijk is van opleiding en afkomst.”

Microbiologie

Claudia Goldin (New York City, 1946) begon in de jaren zestig aan een studie microbiologie aan Cornell University. Al snel stapte ze over naar economie. Ze promoveerde in arbeidsmarkteconomie en economische geschiedenis aan de universiteit van Chicago. Haar proefschrift ging over de relatie tussen de slavernij en de industrie in het zuiden van de VS halverwege de negentiende eeuw.

Na haar studie werd zij onderzoeker aan Princeton University en later Harvard. Ze was de eerste vrouw met een vaste aanstelling op de economiefaculteit van Harvard. In 1990 publiceerde ze een van haar bekendste werken: Understanding the Gender Gap: An Economic History of American Women, over de loonkloof tussen mannen en vrouwen in de VS van de achttiende eeuw tot het einde van de twintigste eeuw.

Goldin concludeerde dat mannen aanvankelijk meer verdienden dan vrouwen, omdat zij beter waren opgeleid. Het verschil in vooropleiding is inmiddels ingelopen, aldus Goldin, maar sociaal- en cultureel-maatschappelijke factoren blijven nog steeds zorgen voor een gemiddeld lager loon voor vrouwen dan mannen.

Dat verschil is er niet alleen (ook nu nog) in de VS, maar ook in Europa en in Nederland, bleek vorige week nog. Tweejaarlijks onderzoek van carrière-platform Intermediair en Nyenrode Business Universiteit toonde dat op ieder opleidingsniveau vrouwen gemiddeld minder verdienen dan mannen. Hoe hoger het opleidingsniveau, hoe groter de verschillen, aldus het onderzoek onder 23.000 mensen.

Ook ongelijkheid bij Nobelprijs

De ongelijke verdeling tussen mannen en vrouwen zie je ook bij de laureaten van de Nobelprijs voor Economie. Van de 92 winnaars zijn er nu inclusief Goldin slechts drie vrouw.

Met de prijs voor Economie maandag zijn alle Nobelprijzen uitgereikt. De Nobelprijs voor Economie heeft een ander karakter dan de overige prijzen: deze is niet door Alfred Nobel in het leven geroepen, maar door de Zweedse Centrale Bank. Aan de prijs is een bedrag van ongeveer 949.000 euro verbonden.

Lees ook: De derde Nederlandse winnaar van de Nobelprijs voor de Economie gebruikt de geschiedenis als experiment

De Nobelprijs voor Economie is altijd de laatste die bekendgemaakt wordt. Bekende winnaars zijn onder anderen Milton Friedman en John Nash. De prijs ging vorig jaar naar de Amerikanen Ben Bernanke, Douglas Diamon en Philip Dybvig voor onderzoek naar de stabiliteit van banken tijdens een financiële crisis.

In 2021 werd de prijs ook gewonnen door een drietal, onder wie de Nederlandse econometrist Guido Imbens. Hij kreeg de prijs samen met zijn collega Joshua Angrist voor hun onderzoek naar de mogelijkheden om natuurlijke experimenten te gebruiken bij het aantonen van causale verbanden. De derde winnaar, David Card, paste de methode toe in zijn onderzoek naar de arbeidsmarkt.